Sezer ASLAN

Yangın, Acil Durumlar ve Doğal Afetler Eğitim Uzmanı,

Risk Analizi ve Danışman , NFPA Member

30 Aralık 2022 günü Bornova ilçesi Kamil Tunca Caddesi'nde 32 katlı bir rezidans inÅŸaatında kurulu vinç, 19. kat seviyesinde kırılarak iÅŸçilerin kaldığı konteynerin üzerine düÅŸtü. Vinç operatörü ile birlikte enkaz altında kalan 5 iÅŸçi olmak üzere 6 kiÅŸi hayatını kaybetti. Ä°ÅŸçilerin kaldıkları konteynerlerin 4 ay önce vincin yanına yerleÅŸtirildiÄŸi, konteynerlerin burada kurulduÄŸu, buradan daha sonra taşınacağı bildirilmesine raÄŸmen taşınmadığını belirten iÅŸçiler konteynerleri üzerine sac koyulduÄŸu ve zaman zaman konteynerlerin üzerine yukarıdan geceleri moloz ve pisliklerin düÅŸtüÄŸünü ifade etmiÅŸlerdir. Kule dengesini saÄŸlayan ve 20 ton gibi ağırlığa sahip beton blokların tam alt hizasına gelen konteynerlerin bulundukları yerleÅŸim alanlarının risk alanı olmasına raÄŸmen ısrarla burada barınmalarını saÄŸlayan ÅŸantiye görevlileri maalesef göz göre göre iÅŸçileri ölüme sürüklemiÅŸlerdir. YaÅŸanan bu trajediye sebep olan kule vinçlerinin ne iÅŸe yaradığını nasıl çalıştıklarını ve bu vinçlerdeki tehlike risklerinin neler olduÄŸunu öÄŸrenmek için yakından tanıyalım.

Kule vinçleri, büyük ölçekli inÅŸaat projelerinde, ağır inÅŸaat malzemelerinin ÅŸantiye boyunca verimli ve etkili bir ÅŸekilde hareket etmesini saÄŸlayan ekipmanlardır. Ancak uygun güvenlik önlemleri alınmadığı takdirde son derece tehlikeli olma potansiyeline de sahiptir. Kule vinç kazaları seyrek olmakla birlikte, ciddi yaralanma veya ölüm, mülk hasarı, proje gecikmeleri, para cezaları ve davaların yanı sıra yüklenicinin itibarının zedelenmesi gibi trajik ve maliyetli sonuçlara yol açabilir. Vinç operatörleri için güvenlik bir numaralı öncelik olsa da kazalar ve ramak kalalar ne yazık ki oluyor ve çoÄŸu zaman ciddi sonuçlar doÄŸuruyor. Ä°nsan hatası, vinç kazalarının önemli bir nedeni olmaya devam ediyor, bu nedenle önlenebilir kabul edilebilirler. Kazaları azaltmanın en iyi yolu, bir inÅŸaat projesinin tüm yönlerinde güvenliÄŸe yönelik güçlü bir taahhüttür.

Kule vinçler sabittir ve genellikle yüksek bina inÅŸaatlarında kullanılır. Ağır yükleri güvenli bir ÅŸekilde kaldırmak ve taşımak için tasarlanmış, test edilmiÅŸ ve üretilmiÅŸtir. DoÄŸru kullanıldıklarında güvenlidirler ve ağır yükleri çok yükseklere kaldırabilirler. Bir inÅŸaat projesinin, ilk kurulumu da dahil olmak üzere güvenli çalıştırma uygulamalarını gözlemleyerek kule vincini güvenli bir ÅŸekilde çalıştırması çok önemlidir.Döndürme ünitesinin üzerinde üç ana parça vardır:

• Uzun yatay kol (çalışma kolu),
• Daha kısa karşı kol ve operatör kabini.
• Uzun yatay pergel, vincin yükü taşıyan kısmıdır.

Karşı pergel, genellikle beton bloklardan oluÅŸan bir karşı ağırlık taşırken, pergel yükü vincin merkezine ve vincin merkezine asar. Vinç operatörü ya kulenin tepesindeki bir kabinde oturur ya da vinci yerden uzaktan kumanda ile kontrol eder. Ä°lk durumda, operatörün kabini genellikle döner tablaya baÄŸlı kulenin tepesinde bulunur, ancak kaldırma koluna veya kulenin kısmen aÅŸağısına monte edilebilir. Kaldırma kancası, vinç operatörü tarafından tel halat kablolarını bir makara sistemi aracılığıyla manipüle etmek için elektrik motorları kullanılarak çalıştırılır. Kanca, motorunu da içeren yükü kaldırmak için uzun yatay kol üzerinde bulunur.Kule vinçleri ile çalışırken, yüksekten düÅŸen nesneler en yaygın tehditlerden biridir. DüÅŸen bir yük ciddi yaralanmalara, ölümlere veya projede ve çevredeki mülklerde yapısal hasara neden olabilir.

Vinçler söz konusu olduÄŸunda, inÅŸaat alanındaki iÅŸlerin korunması için karşı ağırlıklar da çok önemlidir. Bir vinç karşı ağırlığı, vincin devrilmesini önlemeyi amaçlar. Karşı ağırlık, kaldırılan nesnenin ağırlığını dengelemek için kullanılır. ÇoÄŸu zaman bu ağırlıklar, vinçlerin ağır yükleri kaldırmasını destekler. Karşı ağırlık çok önemlidir. DoÄŸru ÅŸekilde inÅŸa edilmemiÅŸse ve doÄŸru boyut ve ÅŸekle sahip deÄŸilse, aracın yük yönünde veya geriye doÄŸru devrilmesine neden olabilecek karmaşık bir konu haline gelir. Karşı ağırlık kurulumu yük için çok hafifse ve bom konfigürasyonu ise, bir vinç yükü kaldırmaya çalışırken yükün yönünde devrilecektir. Kule vinçleri ile çalışırken, yüksekten düÅŸen nesneler en yaygın tehditlerden biridir. DüÅŸen bir yük ciddi yaralanmalara, ölümlere veya projede ve çevredeki mülklerde yapısal hasara neden olabilir. Yükün bir iÅŸçinin veya binanın üzerine düÅŸmesinin doÄŸrudan tehlikesine ek olarak, çok zaman kaybedilecek ve hasarın karşılanması için plansız masraflar gerekecektir. Bir kule vincinden yüklerin düÅŸmesine neden olabilecek birkaç faktör vardır:

Kule vinç özellikleri
Tüm kule vinçler genellikle aynı özelliklere sahiptir, ancak modele ve üreticiye baÄŸlı olarak küçük farklılıklar olabileceÄŸi unutulmamalıdır. Ancak kule vincin teknik özellikleri ÅŸu ÅŸekildedir:

Desteksiz maksimum yükseklik : 265 fit veya 80 metre (bina vincin etrafında büyüdükçe kule vincinin yüksekliÄŸi binaya takılırsa artabilir)

Yükseklikte maksimum eriÅŸim : 230 fit veya 70 metre

Kule vincin maksimum kapasitesi : 19,8 ton veya 18 metrik ton

Beton ağırlıkları : 20 ton veya 16,3 metrik ton

Kule vinçleri sökülebilir karşı ağırlıklara sahiptir. Bu karşı ağırlıklar, çalışma sırasında vincin öne doÄŸru devrilmesini ve kaldırılan nesnenin ağırlığını dengelemek için kullanılır. Sabit ve hareketli karşı ağırlıklar 100 ton ve 120 ton ağırlığındadır) Kulenin normal kuvveti ve ağırlığı herhangi bir tork üretmez. Beton ağırlıklar karşı ağırlık kaldırırken dengelemek ve stabilize etmek için bir makinenin veya kaldırma sisteminin kuvvetinin karşısına yerleÅŸtirilen bir ağırlıktır. Ä°nÅŸaatta karşı ağırlıklar genellikle betondan veya kurÅŸun veya dökme demir gibi bir tür metalden yapılır.

Ä°nÅŸaatta çalışanların kullanımda olan karşı ağırlıkların yanından, altından geçerken dikkatli olmaları gerekir. Karşı ağırlık ile yakındaki herhangi bir sabit nesne arasında çalışanların vinç operatörüne orada olduklarını bildirmeleri gerekir. Karşı ağırlıklar, büyük yüklerle uÄŸraÅŸan çeÅŸitli büyük makinelerin ayrılmaz bir parçasıdır. Ağırlığı dengeleyerek traktörlerin, forkliftlerin, vinçlerin, ekskavatörlerin ve diÄŸerlerinin güvenlik performansını güvence altına alırlar. Ä°malatında tam dökme demir, tam beton veya beton ve metal bit karışımı kullanılmaktadır. Uzman bir kiÅŸi vinci aÅŸağıdaki kontrol çeklisine göre kontrol etmelidir.

• Kullanımdan önce aşırı aşınma veya hasarın olup olmadığı.
• Çalışma sırasında, montaj ve demontaj sırasında vincin altında DURMAYIN.
• Aşırı rüzgarda vinci ÇALIÅžTIRMAYIN.
• Vinci çalıştırmadan önce tüm teçhizatı inceleyin ve
• Yük, kaldırmadan önce vinç düzgün bir ÅŸekilde sabitlenmeli.
• Kaldırmadan önce her zaman yükün ağırlığını kontrol edin.
• Kule vincin incin kapasitesini aÅŸan yükü KALDIRMAYIN
• Havai elektrik hatlarından uzak durun ve hatlardan güvenli çalışma mesafesi saÄŸlayın.
• Hiçbir ÅŸekilde havada asılı bir yükün altında DURMAYIN.
• Yükleri kontrol etmek için açıklayıcı bilgilerini okuyun.
• Hareket halindeki yükü asla ellerinizle durdurmaya çalışmayın.
• HaberleÅŸme ile iletiÅŸim saÄŸlayın.