Faik Öner 

Duyar Pompa Genel Müdürü

Türkiye ekonomisinin lokomotifi olan sanayi sektörü, yalnızca üretim hacmiyle deÄŸil, istihdam gücü, ihracat potansiyeli ve teknolojik dönüÅŸüme öncülük etmesiyle de ülkemizin kalkınmasında stratejik bir rol üstlenmektedir. Marmara’dan Ege’ye, Ä°ç Anadolu’dan GüneydoÄŸu’ya kadar yayılan organize sanayi bölgeleri, Türkiye’nin üretim nabzının attığı alanlardır. Bu dev üretim üslerinde, bir tesisin güvenliÄŸi; yalnızca o fabrikanın deÄŸil, zincirleme olarak tüm tedarik süreçlerinin, hatta bölge ekonomisinin güvenliÄŸini doÄŸrudan etkiler.

Bu nedenle, endüstriyel tesislerde yangın güvenliÄŸi, artık sadece teknik bir konu deÄŸil; sürdürülebilir üretimin, iÅŸ sürekliliÄŸinin ve ekonomik istikrarın vazgeçilmez bir bileÅŸeni haline gelmiÅŸtir. Anlık müdahale gerektiren yangınlar, zamanında ve doÄŸru sistemlerle kontrol altına alınmadığında yalnızca maddi deÄŸil, geri döndürülemez can kayıplarına da neden olabilmektedir. Ä°ÅŸte bu noktada, yangın söndürme sistemlerinin kalbi konumundaki yangın pompaları, görünmez ama hayati bir görev üstlenmektedir.

Endüstriyel tesislerde, yanıcı ve patlayıcı maddelerin bulunması nedeniyle yangın tehlikesi yüksektir. Ayrıca, yanıcı gazların, buharların ve yanabilir katı maddelerin patlayıcı ortamlar oluÅŸturması muhtemeldir. Kimya Mühendisleri Odası’nın paylaÅŸtığı istatistikler söz konusu tesislerdeki yangın tehdidini gözler önüne seriyor.

Endüstriyel yangınların sayısı 2023 yılında 529’a ulaÅŸtı. Bu sayı 2021’de 394’tü. Ä°lk sırada yer alan, Mobilya / Kâğıt sektöründe 114 yangın meydana geldi. 111 yangın metal sektöründe yaÅŸanırken, plastik sektöründe bu sayı 79. Üstelik 10 yangından 7’sinin elektrik tesisatındaki arızadan kaynaklandığı görülüyor. Bu noktada tüm sistemlerin düzenli bakım ve denetimlerinin yapılması en büyük önlemlerden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Gri Zamanın Yöneticisi
Yangına itfaiyenin müdahale etmesini beklediÄŸimiz süre “gri zaman” olarak ifade edilir. Ä°tfaiyenin müdahale süresi Ä°stanbul’da ortalama 6,4 dakikaya tekabül etmektedir. Bu süre yangının tüm iÅŸletmeye yayılması için yeterlidir. Söz konusu gri zaman içerisinde sistemin ihtiyacına uygun ve düzenli bakımları yapılan pompa sistemleri yangını kontrol altına alabilir.

Yangın pompaları, yangın anında otomatik devreye girerek suyun sistem boyunca doÄŸru basınçla dağıtılmasını saÄŸlar. Sulu yangın söndürme sistemlerinin en kritik parçasıdır. NFPA 20, EN 12845, UL ve FM gibi uluslararası standartlar, bu pompaların dayanıklılık, otomasyon ve performans gereksinimlerini net bir ÅŸekilde tanımlar.

Endüstriyel tesislerde genellikle bir ana pompa (elektrikli), bir yedek pompa (dizel motorlu) ve sistem basıncını sabit tutan jokey pompadan oluÅŸan üçlü bir yapı kullanılır. Bu yapı; olası enerji kesintilerinde, basınç düÅŸmelerinde ya da bakım zamanlarında sistemin kesintisiz iÅŸlemesini garanti eder.

Sahadaki Gerçekler
Duyar Pompa’da üstlenmiÅŸ olduÄŸum genel müdürlük görevim ve pompa sektöründeki 25 yıllık kariyerim boyunca, Türkiye ve yurt dışında onlarca endüstriyel tesiste edindiÄŸim deneyimle söylüyorum: Bazı yangın sistemleri sadece “kâğıt üzerinde” çalışır durumda. Saha uygulamalarında karşılaÅŸtığımız baÅŸlıca problemler ÅŸunlardır:
• Pompa kapasitesinin yanlış hesaplanması
• Uygun olmayan montaj ve devreye alma süreçleri
• Periyodik bakım eksikliÄŸi
• Test hattı kurulmaması, otomatik sistemin manuel müdahaleye bırakılması
•Oysa yangın, “belki olur” diye deÄŸil, “olursa hazır olmalıyız” diye tasarlanmalıdır.

Sanayi tesislerinin zamanla büyümesi, eskiyen altyapılar ve yaÅŸlanan teknik ekipmanlar, yangın riskini giderek artıran unsurlar arasında yer alır. Özellikle plansız geniÅŸlemeler ve “hormonlu” büyüme olarak tabir edilen kontrolsüz kapasite artışları, yangın güvenliÄŸi açısından ciddi zaaflar doÄŸurabilir.

Bu nedenle proses güvenliÄŸinin saÄŸlanması, sadece üretim verimliliÄŸi açısından deÄŸil, tesisin bütünsel yangın güvenliÄŸi için de kritik önemdedir. Etkin bir yangın söndürme sisteminin kurulabilmesi için, önce tesisin üretim sürecine özel risklerin doÄŸru analiz edilmesi gerekir. Bu analiz sürecinde uluslararası kabul görmüÅŸ ISO 16732 gibi risk deÄŸerlendirme standartları yol gösterici olmalıdır.

Ayrıca, yangın sistemlerinin sadece teknik olarak deÄŸil, mimari yapı ile uyumlu ve entegre biçimde uygulanması gerekir. Ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken husus; estetik kaygıların, iÅŸlevsellik ve güvenliÄŸin önüne geçmemesidir. Unutulmamalıdır ki, yangın sistemleri yalnızca görünmek için deÄŸil, ihtiyaç anında kesintisiz çalışmak için vardır.

Duyar’lı Pompa Sistemleri
Günümüzde yangın sistemleri artık sadece “aç-kapa” çalışan makineler deÄŸil. Duyar Pompa olarak, frekans kontrollü yangın sistemleri ile enerji tüketimini optimize ediyor, uzaktan izleme sistemleriyle kullanıcıya anlık veri sunuyoruz. Bu da yalnızca müdahale süresini kısaltmıyor, aynı zamanda bakım maliyetlerini ve karbon ayak izini düÅŸürüyor.

Yangın güvenliÄŸi artık sadece bir tesis gerekliliÄŸi deÄŸil, bir sürdürülebilirlik ve kurumsal sorumluluk göstergesidir. Yalnızca pompa üretimi deÄŸil, bir yangın güvenliÄŸinde çözüm ortağı yaklaşımıyla hareket edilmelidir. Her projede müÅŸteriyle birlikte sistem analizi yapılarak, doÄŸru pompa seçimi için çalışılması önem arz etmektedir. NFPA 20 ve TS EN 12845 standartlarına uygun sistemlerin entegre edilmesi gerekir. Yangın pompası, yalnızca bir ürün deÄŸil; bir güvence, bir hazırlık, bir hayattır. Çünkü biliyoruz ki; yangın anında çalışmayan bir pompa, yok hükmündedir.