SEZER ASLAN

Yangın, Acil Durumlar ve Doğal Afetler Eğitim Uzmanı Risk Analizi ve Danışman NFPA Member

Radon, ilk olarak 1898'de Pierre Curie, Marie Sklodowska Curie ve G. Bemont tarafından keÅŸfedilen bir element olan radyumun radyoaktif bozunmasıyla üretilir. Toplumun saÄŸlığını tehdit eden, sigaradan sonra akciÄŸer kanserlerin temel nedeni olan radon gazı etkilerinden toplum korunmalıdır. DoÄŸal kaynaklardan alınan dozun en önemli bileÅŸeni havada radyoaktif bir soy gaz olarak bulunan radondur (222Rn). Dünya genelinde ülkelere göre deÄŸiÅŸiklik göstermekle birlikte evler, iÅŸyerleri, okullar, tüneller, metro istasyonları ve yeraltı maden ocakları gibi kapalı alanlar baÅŸta olmak üzere hemen her yerde deÄŸiÅŸik miktarda radon gazı bulunur. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK, 2012) verilerine göre radon ve bozunum ürünleri nedeniyle maruz kalınan yıllık ortalama etkin dozun 1,3 mSv (toplam etkin dozun %55’i) olduÄŸu tahmin edilmektedir.

Radon; 1900 yılında keÅŸfedilmiÅŸ havadaki varlığı ise 1901 yılında tanımlanmış, doÄŸada bütünüyle radyoaktif olarak bulunan, havadan 7.5 kez daha ağır, gözle görülemeyen, renksiz, kokusuz, tatsız bir soy gazdır. Radon, baÅŸta kayaç, toprak ve su olmak üzere doÄŸada deÄŸiÅŸik miktarlarda bulunan uranyum (U) elementinin radyoaktif bozulmasıyla açığa çıkan radyum 226Ra) izotopunun radyoaktif bozunum ürünüdür ve uranyum elementinin doÄŸada var olan üç temel radyoaktif bozunma serisinin tek gaz ürünüdür.

Sigaradan sonra en önemli ikinci akciÄŸer kanseri nedeni olarak kabul edilen radon, renksiz ve kokusuz radyoaktif bir gazdır. Toprakta, kayalarda ve sulardaki uranyumdan köken alır. Topraktaki radon, yukarı doÄŸru hareket eder ve evlerin tabanlarındaki ya da duvarlarındaki çatlaklardan ve boÅŸluklardan içeri sızar. Özellikle bodrum katlarda ve madenlerde radon gazı yoÄŸun olarak birikebilir.

Yazının devamı için tıklayın