Ä°nsan yapımı mineral elyaf (Man-Made Mineral Fiber) cam, kaya, taÅŸ, cüruf elyafları ve diÄŸer inorganik oksitlerden elde edilen elyaflara verilen genel isimdir.

Binalarda ve teknikte ısı, ses ve yangın yalıtımı amacıyla kullanılan elyaflar Amerikan (ASTM) standartlarında mineral elyaf (mineral fiber), Avrupa (EN) standartlarında ise mineral yün                 (mineral wool) olarak isimlendirilmektedir.

Isı yalıtım malzemeleri için EN 13162, EN 14303, ASTM C 547, ASTM C 553, ASTM C 612 ve diÄŸer Avrupa ve Amerikan standartları incelendiÄŸinde;  camyünü, taÅŸyünü ve diÄŸer inorganik oksitlerden elde edilen elyaf/yün malzemelerin  tamamının aynı standartlara tabi oldukları görülmektedir. Ayrıca mineral yünlerin saÄŸlıkla ilgili olarak EUCEB (Mineral Yünler için Avrupa Sertifikasyon Kurulu) tarafından sertifikalandırılmış olmaları gerekmektedir.

Özetle; taÅŸyünü, kaya yünü, camyünü, cüruf yünü gibi malzemelerin tamamı mineral yündür.

Camyünü ve TaÅŸyünü - Özellikler

Camyünü ve taÅŸyünü, termo – akustik özellikler açısından mükemmel ve inorganik esaslı malzemelerdir. Bununla beraber, bu malzemeler sahip oldukları özelliklere baÄŸlı olarak ısı, ses ve yangın yalıtımı uygulamalarında farklı performans deÄŸerleri saÄŸlamaktadırlar. Hangi malzemenin seçilmesi gerektiÄŸi hedeflenen uygulamada  beklenen performans özelliklerine göre belirlenir.

Camyünü, binalarda ve endüstride çalışma sıcaklığı 250 – 350 ⁰C arasındaki uygulamalarda kullanılabilen hafif, esnek ve ekonomik, yanmaz bir ısı ve ses yalıtım malzemesidir. TaÅŸyünü ise, binalarda ısı, ses ve yangın yalıtımı saÄŸlamasının yanında 350 – 650 ⁰C arasındaki yüksek sıcaklıktaki endüstriyel uygulamalarda da kullanılabilir.

TaÅŸyünü ürünler, camyünü ürünlere göre daha yüksek sıcaklığa dayanıklı ürünler olduÄŸundan yangın yalıtım çözümlerinde daha yüksek bir yangın dayanımı saÄŸlamaya yardımcı olurlar. ÖrneÄŸin; ara bölme uygulamalarında camyünü ile EI30, taÅŸyünü ile EI60  sınıfı yangın dayanımı performansı elde edilebilmektedir.

Camyünü ve taÅŸyünü ürünlerin ÅŸilte tipinde olanları yük taşıma özelliÄŸine sahip deÄŸildir. Ancak taÅŸyünü levha tip ve kalınlığa baÄŸlı olarak 10 ton/m²’den daha fazla yük taşıyabilirler.

Camyünü ürünler ise, üretim teknolojileri nedeniyle elyaflaÅŸmamış madde içermeyen % 100 elyaf malzemelerdir.  Bu nedenle camyünü ürünler, elyaf çap ve kalitesine de baÄŸlı olarak taÅŸyünü ürünlere göre daha düÅŸük bir ısı iletim katsayısına sahiptir. Bu sayede camyünü ürünler söz konusu benzer fiziksel  özelliklerdeki taÅŸyününe göre % 10-15 oranında daha iyi bir ısı yalıtımı saÄŸlayabilirler.

Camyünü ve TaÅŸyünü isimlendirilmeleri yapılırken yurtdışında “Glass Mineral Wool” ve “Stone Mineral Wool” kullanılmaktadır. Ülkemizde sadece Camyünü ve TaÅŸyünü bu malzemelerin adlandırılmalarında yeterli ve açıklayıcı olmaktadır. Ancak son yıllarda ülkemizde yeni tanımlamaların kullanılmaya baÅŸlandığı görülmektedir. Kullanıcıları yanlış yönlendiren bu tanımlamalardan ivedi vazgeçilmelidir. Ürün isimlerinde sadece mineral yün denilerek malzemenin bu ürün grubu içinde hangi ürün olduÄŸunu gizlemek, haksız rekabet açısından da düÅŸündürücüdür. Dünya’da üreticiler tarafından geliÅŸtirilmiÅŸ bir çok elyaflama teknolojisi ve üretimde kullanılan baÄŸlayıcı tipi bulunmaktadır. TEL, G3, Acrylic, PureOne, Ecose, EcoTouch, GB, Climawool, Engloba, Ecoguard, Rex, Sillan gibi teknolojiler ve baÄŸlayıcılar sayesinde artık ürünlerin renkleri alışılmış olan renklerin dışına çıkmakta, özellikleri farklılaÅŸmaktadır. Özellikle camyünü yalıtım malzemesinin alışagelmiÅŸ sarı renginden farklı bir renkte üretilmesiyle ürünün taÅŸyünü gibi bir algı yaratılması haksız rekabete yol açabileceÄŸi ve tüketiciyi yanıltabileceÄŸi gibi, zaman içinde birçok detay problemine de yol açacaktır. Kullanıcıların/uygulayıcıların uygun fiyatlı olarak aldığını sandığı bir ürünün sanıldığı gibi gerek ve yeter teknik özelliklere sahip olmadığı ve aslında yanıltılarak aynı teknik özelliklere ve dayanıma sahip bir üründen çok daha pahalı bir ürün aldığının farkında olmadığı görülmektedir.

Hangi Uygulamalarda Hangi Malzeme Kullanılmalı ?

Yukarıda belirtilen performans özellikleri ve gereksinimlerinden yola çıkarak, yük taşıma ihtiyacı olan uygulamalarda taÅŸyünü ürünler tercih edilebilir. Yüzer döÅŸeme, teras çatı, sıvalı dış cephe ısı yalıtımı gibi yüksek basma ve ayrılma mukavemeti gereken uygulamalarda, hedeflenen mukavemet deÄŸerlerini saÄŸlayabilecek, uygun teknik özellik ve kalınlıklarda taÅŸyünü ürünlerin kullanılması faydalıdır.

Yüksek ısıl direncin yanı sıra esneklik ve hafiflik gerektiren, kullanılmayan çatı arası, mertek arası yük taşımayan çift saç arası çatı, ara bölme duvar, giydirme cephe, asma tavan, v.s uygulamalarda ise camyünü malzemelerin tercih edilmesi doÄŸru ve ekonomik sonuçlar verecektir.

Boru tesisatlarında, sistem sıcaklığına baÄŸlı olarak prefabrike camyünü ve taÅŸyünü boru malzemeler kullanılabilir. Bununla birlikte iklimlendirme tesisatlarında da A sınıfı yanmaz camyünü levha ve ÅŸilteler, düÅŸük ısı iletim katsayısı ve hafiflikleri ile güvenilir çözümler sunacaktır.

EUCEB Nedir? Neden Önemlidir?

EUCEB (Mineral Yünler için Avrupa Sertifikasyon Kurulu) 1272/2008 /EC no’lu Avrupa Yönergesine göre kanserojen olarak sınıflandırılmamış mineral yün ürünleri izleyen belgelendirme otoritesidir.

EUCEB, Camyünü ve TaÅŸyünü ürünlerin 1272/2008 EC Yönergesi Note Q kriterlerine uygunluÄŸunu belgeler ve elyafların bu kriterleri sürekli olarak saÄŸladığını, bağımsız ve nitelikli uzmanlar ve kurumlar tarafından gerçekleÅŸtirilen örnekleme ve analiz sonuçları ile izler. EUCEB Belgeli Camyünü ve TaÅŸyünü, kanserojen olmadığı kesin olarak ispat edilmiÅŸ elyaflardır. EUCEB Belgesi alabilmek için aÅŸağıdaki ÅŸartların yerine getirilmesi gereklidir :

·         Camyünü ve TaÅŸyünü (EC) No 1272/2008 Note Q kriterlerini saÄŸladığı, EUCEB tarafından tanınmış bir laboratuar da  test edilmeli ve belgelendirilmelidir.

·         EUCEB Belgeli Camyünü ve TaÅŸyünü üreticilerinin elyafları, yılda iki kez EUCEB tarafından yetkilendirilmiÅŸ örnekleme ve analiz kurumları tarafından temin edilip analiz edilmeli, bu örneklerin baÅŸlangıçta  test edilen ve belgelendirilen ürün ile aynı olduÄŸu delil edilmelidir.

Ä°nsan saÄŸlığına zararlı olmadıkları ispatlanmış ve sürekli kontrolünün saÄŸlanmış olması kullanıcıların güvenilirlik dahil olası birçok soru ve tereddütlerini de giderecektir.