Erimiş Metal Sıçramalarına Karşı Koruyucu Elbiseler

27 Mart 2018 Salı / 09:52 | İŞ GÜVENLİĞİ
197. Sayı (Mart 2018)

DORUK TÜRKUÇAR

İş Güvenliği Uzmanı / İhracat Koordinatörü İST İşçi Sağlığı Teçhizatı San. Tic. Ltd. Şti.

Ağır endüstriyel işlerin yapıldığı fabrikalar veya iş yerleri, insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen birçok hayati riski içinde barındırır. Bu riskleri ortadan kaldırmak veya en aza indirebilmek için en güncel standartlara göre test edilip sertifikalandırılmış, güvenilirliği ispat edilmiş en son teknolojiye sahip koruyucu elbiseler ve aksesuarlar tercih edilmelidir. Bu aksesuarlar arasında göz/yüz, kafa, el ve ayak koruyucuları da bulunmaktadır. Fakat bu yazımızda metal izabe tesislerinde/döküm fabrikalarında çalışırken kullanılması gereken erimiş metal sıçramalarına karşı vücut koruyucu özel elbiselerden bahsedeceğiz.

Erimiş metal sıçraması veya eritilen metalin ocakta patlaması genellikle ocağa atılan parçanın nemli, ıslak, soğuk olması veya içerisinde hava kalması sebebiyle ortaya çıkar ve metalin şiddetle patlamasına ve tehlikeli erimiş metallerin havaya dağılmasına sebep olur. Bu erimiş metaller 1800 °C sıcaklığa kadar çıkabilen çok tehlikeli parçacıklardır.

Bu gibi kazalar meydana gelmesi durumunda bu tehlikeli parçacıklar sıradan işçi kıyafetlerini tutuşturabilir, kıyafette delik açarak ciddi yaralanmalar oluşturabilir, hatta ölümle sonuçlanan kazalara sebebiyet verebilir. Bu sıçramalardan korunmak için ilgili standartlara göre test edilmiş, testleri başarıyla geçmiş ve sertifikalandırılmış, 89/686/EEC Kişisel Koruyucu Donanım Direktifine göre bulundurulması zorunlu olan AT Tip inceleme belgesine ve CE işaretine sahip koruyucu elbiseler kullanılmalıdır. Bu tür elbiselerin sahip olması gereken Avrupa Standartlarından biraz bahsedelim.

Genel amaçlı endüstriyel ısı ve aleve dayanıklı elbiseler, EN ISO 11612:2015 standardına uygun olarak, anti-statik özellik gibi seçeneklerle beraber üretilmektedir ve kullanıcının her ihtiyacına uygun tasarlanmış ve sertifikalandırılmıştır.

Bu standart içeriğinde bulunan, performansı tanımlanan (performans seviyelerini açıklayan tablo aşağıda verilmiştir) erimiş metal sıçramalarına karşı koruyucu elbiseler; erimiş alüminyum, demir, çelik, bakır ve benzeri diğer metal sıçramalarına karşı koruma sağlamaktadır. Elbiseler, sıcak metaller ile uğraşan kişilerin günlük çalışmalarında konfordan ödün vermeden rahat bir şekilde çalışmalarına olanak sağlamalıdır. Günlük çalışmanın yanı sıra, özel durumlarda ve kazalarda kullanıcının çok hızlı hareket etmesi gereklidir. Konfor ile birlikte, hızlı hareket etmeye müsaade edecek şekilde dizayn edilmelidir. Bu elbiseler tek katlı veya ihtiyaca göre çok katmanlı olarak üretilebilmektedir.

Not: EN ISO 11612 standardının en güncel versiyonu 2015’dir. 2008 ve 2010 versiyonu artık kullanımda değildir. Koruyucu giysi seçiminde buna dikkat edilmesi gerekmektedir.

Kaynak işlerini guÌˆvenli bir biçimde tamamlayabilmek için kullanılan ısı ve aleve dayanıklı
Elbiseler ise EN ISO 11611:2015 standardına göre sertifikalandırılır. Bu standarda göre Seviye 1, duÌˆşuÌˆk seviye sıçrama ve radyan ısıya sebep olan az tehlikeli kaynak teknikleri ve durumları için koruma sağlar. Seviye 2 ise daha yuÌˆksek seviye sıçrama ve radyan ısıya sebep olan daha tehlikeli kaynak teknikleri ve durumları için koruma sağlar anlamına gelmektedir.

Not: EN ISO 11611 standardının en güncel versiyonu 2015’dir. 2007 versiyonu artık kullanımda değildir. Koruyucu giysi seçiminde buna dikkat edilmesi gerekmektedir.

EN 1149-3/5:2008 standardı, patlayıcı gaz bulunabilecek ortamlarda yangına veya patlamaya yol açabilecek elektrostatik yuÌˆk boşalması nedeniyle oluşabilecek kaza riskini en aza indirmek amacıyla kullanılmaktadır ve bu standarda sahip bir koruyucu elbisenin kumaş içeriğinde bulunan anti-statik elyaf sayesinde, anti-statik bir elbise olduğu anlamına gelmektedir.

Not: Bu standart voltaja karşı koruyuculuk anlamına gelmemektedir.

EN ISO 13688:2013 standardı, eski EN 340:2004 standardının yerini almıştır ve koruyucu elbiseler için ergonomi, insan sağlığına zarar vermeyen madde kullanımı, bedenlerin gösterimi, eskime, uyumluluk ve elbise üzerinde üretici tarafından işaretlenmesi ve belirtilmesi gereken bilgiler için genel performans gerekliliklerini ifade eder. Bu standart, belirli performanslar için şartları içeren, yukarıda bahsettiğimiz diğer standartlarla birlikte kullanılmaktadır.

Elbiselerin EN ISO 11612:2015 standardına göre sınıflandırılmasında ve elbisenin erimiş metaller ile çalışmaya uygun olup olmamasına karar verebilmek için aşağıdaki tabloda verilen testler sonucu belirlenen performans seviyeleri ölçüt olarak kabul edilmektedir. Bu test yöntemleri, sertifikalandırma için gerekli olan standartlar tarafından referans verilmektedir.