Özcan Gülhan
VENCO Havalandırma Makine Sanayi

1.GÄ°RÄ°Åž

Türkiye’de son dönemde nüfusun büyük bir bölümü ÅŸehirlerde yaÅŸamaktadır. TÜÄ°K verilerine göre 2021 yılında Türkiye nüfusunun %93,2’si ÅŸehirlerde yaÅŸarken, %6,8’i belde ve köylerde yaÅŸamaktadır [1]. Bu deÄŸiÅŸimin de etkisiyle ÅŸehir yapılaÅŸmaları giderek daha dikey olarak yapılmaya devam etmektedir. 150 m ve daha yüksek binaların gökdelen olarak tanımlandığı Yüksek Binalar ve Kentsel Habitat Konseyi (CTBUH) verilerine göre, Türkiye 67 gökdelen ile dünyada 14. Avrupa’da ise 1. sıradadır [2]. Åžehirlerde nüfusun ve yüksek yapı sayısının artmasıyla, binalarda oluÅŸabilecek yangınlara yönelik alınacak önlemler daha kritik hale gelmektedir. Binaların yangından korunması için kullanılan sistemlerden birisi olan merdiven, lobi, koridor ve asansör basınçlandırma sistemleri de daha çok kullanılmakta ve önemli hale gelmektedir.

Basınçlandırma sistemlerini, yangın anında bina içinde yaÅŸayanların tahliye yollarını saÄŸlıklı ÅŸekilde kullanabilmesi için, fan veya fanlar aracılığıyla yangın çıkan yaÅŸam alanlarına göre pozitif basınçlandırılmasını saÄŸlayan sistemler olarak tanımlayabiliriz. Böylece yangın çıkan alanlardan tahliye yollarına duman geçiÅŸi engellenmekte ve bina tahliyesi saÄŸlıklı ÅŸekilde yapılabilmektedir. Tahliye yolları ise baÅŸta merdivenkovanı ve asansör kuyuları olmak üzere, lobiler ve koridorlar olarak tanımlanabilir. Basınçlandırılacak alanların belirlenmesi, bu alanlar ile yaÅŸam alanları arasındaki basınç farkı ne kadar olması gerektiÄŸi, hangi kontrol ve haberleÅŸme sistemleri kullanılacağı ve sistemin nasıl tepki vermesi gerektiÄŸi gibi bilgiler ise standartlar ve yönetmeliklerle belirlenmiÅŸtir. Günümüzde çoÄŸunlukla karşılaÅŸtığımız standartlar Ä°ngiliz Standartlar Enstitüsü (BSI) tarafından hazırlanan BS 12101-6:2005 ve Ulusal Yangından Korunma DerneÄŸi (NFPA) tarafından hazırlanan NFPA 92 A’dır. Ek olarak Avustralya’da AS/NZS 1668.1:2015 standardı olduÄŸu gibi bazı standartlar da vardır, fakat bu bildiride standart olarak daha yaygın kullanıldığı için BS 12101-6:2005 kapsam içine alınmıştır.

Türkiye’de basınçlandırma sistemleri gereksinimleri, 2007 yılında Bayındırlık ve Ä°skân Bakanlığının yazısı üzerine yürürlüÄŸe giren, Ä°çiÅŸleri ve Çevre ve Åžehircilik Bakanlığınca müÅŸtereken güncellenen Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY) içinde belirlenmiÅŸtir. Yönetmelik içinde “Basınçlandırma Sistemleri” olarak ayrı bir baÅŸlıkta belirtilmiÅŸ olsa da yönetmeliÄŸin genelinde basınçlandırma sistemlerinden bahsedilmektedir.

Yazının devamı için tıklayın