Kahramanmaraş Depreminin Ardından...

16 Şubat 2023 | UZMAN GÖRÜŞÜ
237. Sayı (Mart 2023)

2.097 kez okundu

Sezer ASLAN

Yangın Eğitim, Acil Durumlar ve Doğal Afetler Eğitim Uzmanı NFPA Member

06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş ili Pazarcık merkezli 7.7 büyüklüğünde ve Elbistan Merkezli 7.6 büyüklüğünde iki deprem meydana gelmiştir. Depremlerin ardından 1.117 artçı deprem meydana gelmiştir.Deprem, alınan son bilgilere göre Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ illerinde can kaybına, yaralanmalara ve yıkımlara neden olmuştur. Deprem Türkiye ve Suriye'nin yanı sıra Lübnan, Kıbrıs, Irak, İsrail, Ürdün, İran ve Mısır'ın da yer aldığı geniş bir coğrafyada hissedildi. Ayrıca Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkilediği İskenderun Limanı’nda limanda bulunan konteynerlerde yangın çıktı.

Deprem, hem bir fay üzerinde ani bir kaymayı hem de kaymanın veya volkanik veya magmatik aktivitenin veya yeryüzündeki diğer ani stres değişimlerinin neden olduğu yer sarsıntısı ve yayılan sismik enerjiyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Dünya çapında, her yıl bir milyondan fazla, yani dakikada ortalama iki deprem oluyor. Bir kentsel alanda meydana gelen büyük bir deprem, meydana gelebilecek en kötü doğal afetlerden biridir. Son kırk yılda (1970-2017), depremler dünya genelinde Ermenistan, Çin, Ekvador, Guatemala, Haiti, İran, Hindistan, Endonezya, Japonya, Meksika, Pakistan, Peru ve Türkiye'de bir milyondan fazla kişinin ölümünden sorumlu olmuştur.

Neden bu kadar çok bina çöktü?

Türkiye'yi vuran depremlerde yeni yapılan apartmanların yıkılması tepkilere neden oldu. BBC, bina güvenliği hakkında neler ortaya çıkardığını öğrenmek için moloz haline gelen üç yeni binayı inceledi. Büyüklük ölçeğine göre 7,7 ve 7,6 olan iki büyük deprem, Türkiye'nin güneyi ve Suriye'nin kuzeyinde her türden binayı yerle bir etti ve binlerce insanı öldürdü. Ancak en yeni apartman bloklarından bazılarının bile toz haline gelmesi, bina güvenlik standartlarıyla ilgili acil soruları gündeme getirdi. Modern inşaat teknikleri, binaların bu büyüklükteki depremlere dayanabileceği anlamına gelmelidir. Ülkede daha önce meydana gelen felaketleri takip eden düzenlemelerin, bu korumaların inşa edilmesini sağlaması gerekiyordu. Birçok binanın çökmesi sırasında sosyal medya görüntülerinde insanların çığlıklar atarak saklanmaya çalıştıkları görülüyor.TV kanallarında ‘’Apartmanlar geçen yıl yeni yapıldı" ve sosyal medyada "son deprem yönetmeliğine uygun olarak tamamlandı" ibaresinin yer aldığı ekran görüntüleri paylaşıldı. Yapılan açıklamalarda kullanılan tüm malzeme ve işçiliğin "birinci sınıf kalite" olduğu iddia edildi.

Yukarıdaki fotoğraflar, İskenderun'da yakın zamanda inşa edilen binanın büyük ölçüde yıkıldığını gösteriyor. 16 katlı binanın yanı ve arkası tamamen çöktü ve bloğun sadece bir şeridi ayakta kaldı.

Antakya'da bulunan Güçlü Bahçe site kompleksinin çoğunun, sitenin adının yazılı olduğu bir tabelanın arkasında moloza döndüğünü gösteriyor: Kasım 2019'da tamamlandığını doğrulayan konutu yapan Ser-Al İnşaat'ın sahibi Servet Atlas ilgilere Güçlü Bahçe City projesi konumu ve inşaat kalitesi açısından diğerlerine göre özeldir şeklinde ifade vermiştir. İnşaat yönetmelikleri, Ülkemizin kuzeybatısındaki İzmit kenti çevresinde 17.000 kişinin hayatını kaybettiği 1999 depremi de dahil olmak üzere önceki felaketlerin ardından sıkılaştırıldı. Ancak 2018'de belirlenen en son standartlar da dahil olmak üzere yasalar yeterince uygulanmadı. Sorun şu ki, mevcut binalarda çok az güçlendirme var, ancak aynı zamanda yeni binalarda bina standartlarının çok az uygulanması. Ülkelerinin şiddetli deprem geçmişine rağmen milyonlarca insanın yoğun nüfuslu yüksek binalarda yaşadığı Japonya gibi ülkeler, inşaat düzenlemelerinin insanları afetlerde güvende tutmaya nasıl yardımcı olabileceğini gösteriyor.

Peki uygulama neden bu kadar zayıf?

Türkiye'de hükümet, gerekli güvenlik sertifikaları olmadan inşa edilen yapılar için bir ücretin ödenmesine yönelik fiilen yasal muafiyetler olan periyodik "inşaat afları" sağlamıştır. Bunlar 1960'lardan beri (en son 2018'de olmak üzere) geçti. Deprem uzmanları zaman zaman yaptıkları açıklamalarda, bu tür afların büyük bir deprem durumunda felakete yol açabileceği konusunda uzun süredir uyarıda bulunuyor.

Deprem öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenler

Deprem öncesi:

• Birbirinizle nasıl iletişim kuracağınızı ve nerede buluşacağınızı içeren bir aile planı oluşturarak olası bir depreme hazırlanın.
• Topluluğunuzdaki/iş yerinizdeki/okulunuzdaki simülasyonlara katılarak bir deprem durumunda nasıl davranacağınızı öğrenin.
• Çocuklarınızla bir deprem olduğunda ne yapacaklarını ve özellikle deprem olduğunda yalnızlarsa ne yapacaklarını konuşun.
• Evinizde/iş yerinizde/okulunuzda deprem anında sığınabileceğiniz en güvenli yerleri belirleyin ve tahliye yollarını belirleyin.
• Acil durum telefon numaralarını elinizin altında bulundurun (sivil savunma, ambulans, hastaneler, itfaiye, polis vb.).
• Temiz su, bozulmayan yiyecekler, reçeteli ilaçlar, ilk yardım çantası, piller, radyo ve evcil hayvanlar için yiyecekler dahil olmak üzere yeterli acil durum malzemelerine sahip olduğunuzdan emin olun. Pasaport veya kimlik belgeleri gibi önemli belgeleri yanınızda bulundurun.
• Alanı boşaltmanız gerekebileceği ihtimaline karşı bir acil durum sırt çantası/kiteti hazırlayın.
• Ailede hamile bir kadın varsa, doğum veya herhangi bir komplikasyon nedeniyle hastaneye yatırılması durumunda gerekli olabilecek tıbbi belgeler, ilaçlar ve diğer şeylerin bulunduğu bir gebelik seti hazırlayın.

Deprem Sırasında:

• Sakin olun ve gerekirse yanınızdaki insanları sakinleştirmeye yardımcı olun.
• Pencerelerden ve gevşek elektrik kabloları gibi düşebilecek nesnelerden uzak durun.
• Mümkünse kendinize bir yaşam üçgeni (hayat üçgeni şekil-1) oluşturarak cenin pozisyonu alın
• Güvenli bir yere gidin ve bir duvarın veya sağlam bir mobilyanın yanında çök-kapan-tutun pozisyonu alın.(şekil-2-3)

• Tahliye etmeniz gerekiyorsa asansörleri değil merdivenleri kullanın. Güvenli bir alana gidin.

• Sivil savunma görevlilerinin ve diğer yetkililerin talimatlarına uyun.
• Enkaz altındaysanız, ses çıkarmak için metal bir nesneye vurmayı deneyin.
• Halka açık bir caddede veya yoldaysanız, elektrik direklerinden, kablolardan ve yüksek binalardan uzaklaşın.

Deprem Sonrasında:

• Konutunuzun durumunu kontrol edin. Güvenli olmadığını düşünüyorsanız, yetkililere haber verin ve geçici bir barınağa gidin veya tanıdıklarınız veya aile üyelerinizle kalın.
• En güncel bilgileri almak için resmi kaynaklara başvurun.
• Elektrik akımlarına, propan / doğal gaz hatlarına ve kimyasal tehlike kaynaklarına karşı dikkatli olun.
• Destek ve teşvik mesajları vererek aile üyelerinize ve topluluğunuza yardımcı olun.

Bu içeriğe eklenmiş dosyalar: