DORUK TÜRKUÇAR MSc. Ä°hracat Müdürü Ä°ÅŸ GüvenliÄŸi Uzmanı Ä°ST Ä°ÅŸçi SaÄŸlığı Teçhizatı San. Tic. Ltd. Åžti.

ELEKTRÄ°K ARK NEDÄ°R? 

Arkın, kökeni gaz iyonizasyonundan gelir, farklı potansiyellerdeki elektrotlar farklı safha iliÅŸkileri arasında iletken elektrik baÄŸlantısıdır. Elektrik ark teknik bir hata veya operatörün hatasından dolayı gerçekleÅŸebilir. DüÅŸük voltajlı alanlarda elektrik arkının tetiklenmesi için galvanik kontaktı gerekirken, yüksek voltajlı alanlarda canlı parçalara ilgili uzaklıktaki bir uygunsuzluk sebep olabilir. Bir elektrik ark patlaması, birbirine deÄŸmeyen iki iletken arasında hava aracılığıyla meydana gelen ısı ve ışık formundaki çok kısa süreli enerji boÅŸalmasıdır. ANSI-IEEE Std 100-1988 elektrik arkını ÅŸu ÅŸekilde tanımlamaktadır: Genelde ani olarak eksi uç etrafında gaz iyonizasyon potansiyeline kadar voltaj düÅŸmesi nedeniyle, elektrik boÅŸalmasının gaz içerisinden geçmesi, elektrik arkı yeterli elektrik akımının hava içerisinden geçmesiyle oluÅŸur. Hava iyi bir iletken deÄŸildir, akımın çoÄŸu ark sonrası ortaya çıkan buhar (genelde bakır ve alüminyum buharı) ve havadaki iyonize partiküller üzerinden geçer. Çok yüksek sıcaklıktaki bu karışıma plazma denir.

ELEKTRÄ°K ARKININ ETKÄ°LERÄ°

Elektrik arkının güç ve yanma süresine baÄŸlı olarak yüksek sıcaklıktan dolayı farklı fiziksel etkileri görülebilir. Elektrik ark enerjisi, elektrik, termal, mekanik, fotonik veya ışık enerjisi gibi birden çok yolla boÅŸalır. Mekanik enerjisi genelde patlama ÅŸeklinde ortaya çıkar. Birçok faktör elektrik arkının yarattığı enerjiyi etkilemektedir (Bkz. Elektrik Arkının Zararını Etkileyen Faktörler).

Sıcaklık: Bir elektrik ark patlamasında, 12.000 °C seviyesine kadar bir sıcaklık artışı olasıdır. Arkın merkezindeki materyal buharlaşır ve elektrotlar arasında iletken bir baÄŸlantıya sebep olur. Yanan bir sigaranın ucunun içilmediÄŸinde 580 °C, içilirken 700 °C ve güneÅŸin yüzey sıcaklığının 6.000 °C olması, ark patlamalarının ne derece tehlikeli olduÄŸunu gözler önüne sermektedir. 20 cm çapında bir ark patlamasının 50 cm uzaklıktaki sıcaklık etkisi 1300 °C olmaktadır.

Yazının devamı için tıklayın