Sezer Aslan

Yangın, Acil Durumlar ve Doğal Afetler Eğitim Uzmanı Danışman-NFPA Member

19 Mart 2021 günü Edirne'nin KeÅŸan ilçesinde faaliyet gösteren peynir fabrikasının amonyak tankındaki gaz sızıntısı nedeniyle 7 kiÅŸiye müdahale edildi, müÅŸahede için hastaneye kaldırıldı. Haberlerden 15 kiÅŸi de amonyak gazı vücutlarında kalmasın diye yıkanmaya alındı. Ä°stanbul Tuzla’da bulunan özel bir firmaya ait et ürünlerinin iÅŸlendiÄŸi fabrikada iÅŸlenmiÅŸ etlerin soÄŸutulması için kullanılan amonyak tanklarında yangın çıktı. (05.Mart.2021). Bursa’nın Gürsu ilçesinde bulunan soÄŸuk hava deposunda amonyak tanklarında yangın çıktı (19 Haziran 2018). Örneklerinin verildiÄŸi bu gibi haberleri zaman zaman gerek gazetelerden basın kanalı ve gerekse TV den haberlerden öÄŸreniyoruz. Peki insan saÄŸlığı için zararlı olan Amonyak gazı nedir, nerelerde kullanılır, tehlikeleri nelerdir ve yangın önlemleri için ne gibi önlemler alınmalıdır. Buradaki yazımda Amonyağın nasıl bir ürün olduÄŸundan, özelliklerinden, tehlikelerinden ve alınması gereken yangın önlemlerinden bahsetmek istiyorum.

Amonyak oldukça keskin kokulu bir gazdır. Suda çözünebilen ve oldukça zehirli bir artık ürün olan amonyak, kimyada NH3 formülü ile gösterilir. ÇoÄŸunlukla nitrik asit ve amonyum tuzları imalatı ile üre, boya, ilaç ve plastik gibi organik madde imalatlarında kullanılmaktadır. Renksiz ve kendine özgü keskin kokusu olan bir gaz olan amonyak endüstride en çok azotlu gübre ve nitrik asit üretiminde baÅŸlangıç maddesi olarak ve laboratuvarlarda birçok kimyasal maddenin elde edilmesinde zayıf baz olarak kullanılır. Ayrıca, amonyaktan, normal sıcaklıkta basınç uygulandığında kolaylıkla sıvılaÅŸanbir gaz olması ve oluÅŸan buharlaÅŸma ısısının yüksekliÄŸi ( 327 kcal/g) nedeniyle soÄŸutucu gaz olarak da yararlanılmaktadır.

Amonyak, doÄŸal halindeki bir gazdır ve nispeten yüksek kaynama noktası (-28 °F) nedeniyle kolaylıkla sıvılaÅŸtırılabilir. Çok daha fazla malzeme gaz yerine sıvı halde aynı alanı kaplayabildiÄŸinden, amonyak genellikle sıvı olarak sevk edilir. Sıvı olarak renksizdir ancak buharlaÅŸtıkça havadan suyu yoÄŸunlaÅŸtırarak beyaz bir görünüm alabilir. Amonyak, azot ve hidrojen içeren bir kimyasal üründür. Kimyasal formülü NH3'tür. Amonyak, nispeten yaygın olduÄŸu için aynı zamanda en önemli kirleticilerden biridir ancak toksik olabilir, daha düÅŸük üreme ve büyümeye veya ölüme neden olabilir. NH3, balıklar ve diÄŸer su canlıları için oldukça zehirlidir.

Yazının devamı için tıklayın