Ä°stanbul Rumeli Üniversitesi Küresel Politikalar AraÅŸtırma ve Uygulama Merkezi (RUPAM), hazırladığı deÄŸerlendirme raporunda, Avustralya’da yaÅŸanan yangınları mega yangın olarak sınıflandırılan ve doÄŸadaki bu gerçeÄŸi fark etmemiz gerektiÄŸi ortaya konuluyor.

Avusturalya Eylül 2019’dan bu yana yangına teslim oldu. Ä°stanbul Rumeli Üniversitesi Küresel Politikalar AraÅŸtırma ve Uygulama Merkezi (RUPAM)'nin raporuna göre; mega olarak derecelendirilmiÅŸ bir yangınla karşı karşıyayız. GerçekleÅŸtiÄŸi alan ve yıkımın boyutu açısından MEGA olarak sınıflandırılan bu yangınlar doÄŸada tarih boyunca hep vardı. Raporda “Mega Yangın gezegenimizin bir gerçeÄŸidir. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi ile birlikte karşımıza çıkacak risklerden biri de mega yangınlardır. Kuraklıkların yaÅŸanacağı alanlarda yaÅŸanması normal olan yangınlar iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi ile birlikte sadece doÄŸal alanlarla sınırlı kalmayacak, insan yerleÅŸimlerini de kapsamına alarak mega boyutlara ulaÅŸabilecektir. Alevlerin yüksekliÄŸinin 70 metreyi aÅŸtığı mega yangınlar Avustralya’dan baÅŸlayarak kendini gösterdi. Eylül 2019’dan beri devam eden yangın sonucunda 600 milyon olarak açıklansa da 1 milyarı aÅŸkın hayvanın hayatını kaybettiÄŸi, çok sayıda hayvanın ise neslini tüketen bu doÄŸal afet, 25 insanın hayatını kaybetmesine yol açmış durumda” deniliyor.

RUPAM raporunda; ‘’Mega yangın gerçeÄŸini ortaya koyan Avustralya yangınları baÅŸka bir gerçeÄŸi de gösteriyor. Mega yangınların kentsel alanlara, yerleÅŸim yerlerine verdiÄŸi zarar da hayallerimizi zorlayacak boyutta olacak. Avustralya’da bir çok kent ve kasabada insanlar tahliye edildi ve insanlar yaÅŸadıkları yerleri kendi elleriyle mega yangına bırakarak adeta teslim oldular. Avustralya, dünyanın birçok ülkesiyle kıyaslandığında geliÅŸmiÅŸ bir ülke ve teknik altyapısı oldukça yüksek. Mega yangın bu ülkede bizlere ÅŸu gerçeÄŸi de gösterdi: Teknik altyapıyı zorlayan, yangın söndürmede elde edilen tüm kapasite ve deneyimlerle baÅŸ edilemeyen bir ölçekten bahsediyoruz. Saatte 90 Km hıza ulaÅŸan, 45 C sıcaklıkta yaÅŸanan yangında, itfaiye teÅŸkilatlarının bile ulaşılamaz kabul ettiÄŸi alarm seviyelerine çıkıldı. Bu alarm seviyesi en son 2. Dünya Savaşı sırasında bombalanan kentlerde yaÅŸanan yangınlarda ve atom bombası atılan Japon kentlerinde görülmüÅŸtü’’ denildi.

MEGA Yangına karşı alınacak tedbirler;
Mega yangınlarına karşı alınması gereken tedbirlerin de yer aldığı raporda ÅŸunlara deÄŸinildi; 

1- Bu boyutta yangınları önleyecek bir yangın söndürme sisteminin kurulması, kentlerin, ülkelerin güçlerini birleÅŸtirmeleri ve müdahaleye her an hazır hale getirilmesi gerekiyor.

2- Mega yangınların ortaya çıkması durumunda doÄŸa envanteri, hayvan ve bitki türlerini kaybetme olasılığı yüksek olduÄŸundan yıkım sonrasında doÄŸanın canlandırılmasında kullanılacak gen kaynaklarının tasnif edilmesi ve saklanması için çalışmalar baÅŸlatılmalıdır.

3- Ä°tfaiye birimlerinin yangın alanına ulaÅŸmasını, alanda yaÅŸayanların tahliye edilmesini kolaylaÅŸtıran alternatif yollar önceden hazırlanmalıdır. Panikle söndürmeye giriÅŸmek yerine yangını kontrol altına almanın öncelikli olmasının gerekliliÄŸi, Avustralya mega yangınında ortaya çıkan ayrı bir gerçektir.

4- DoÄŸada mega yangınla ortaya çıkacak yıkım kentleri de kapsayacak yayılmalar yaÅŸatabileceÄŸi gibi kentlerin birbirleriyle baÄŸlantılarını keserek, ihtiyaçlarını karşılayamaz noktaya gelmeleri riskini taşıyor. Bunun önlenmesi için afet öncesi yatırım planlamaları yapılmalıdır.

5- Mega yangınlarda afet alanının büyüklüÄŸü, yaralıların saÄŸlık kuruluÅŸlarına naklini imkansız hale getirmektedir. Seyyar saÄŸlık birimleri oluÅŸturularak yaralılara en yakın noktaya kadar ulaÅŸabilen saÄŸlık üniteleri hazırlanmalıdır. 

6- Yıkım sonrası toparlanma döneminde kullanılabilecek aÄŸaçlandırma operasyonlarının daha kapsamlı düÅŸünülmesi gerekir. Konvansiyonel aÄŸaçlandırma yöntemleriyle mega yangının yok ettiÄŸi ormanları ve doÄŸal alanları yenilememiz asırlar alabilir. Tayvan’da halen uygulanan ve 4 yıl sonra sonuçları görülecek, havadan tohum ve fide ekimi denemesine benzer projeler hayata geçirilmelidir.

7- Mega yangınlara müdahale ve zararlarından kaçınma eÄŸitimi, çocuklardan baÅŸlayarak tüm yaÅŸ gruplarına verilmelidir. Emniyet, savunma ve saÄŸlık çalışanları baÅŸta olmak üzere kamu görevlilerinin mega yangın ve mega afetler konusunda eÄŸitim almaları saÄŸlanmalıdır.

8- Ä°tfaiye personelinin mega yangınları önleme ve müdahale konusunda kısmi kolluk yetkilerine kavuÅŸturulmaları önemsenmelidir. Mega yangınların ortaya çıkardığı panik ve kargaÅŸa ortamı, itfaiyecilerin insanlara müdahale etmesini gerektirebilir. Ä°tfaiye teÅŸkilatı; bina tahliye emri, araç ve ekipmanları kullanma talebi, destek ekiplerinde insanları görevlendirme gibi iÅŸlemleri yapma yetkisine sahip olmalıdır.


Raporda son olarak; ‘’Mega yangınların iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin tetiklemesi ile meydana geliyor. Ancak büyük bir deprem sonucu kentlerde de ortaya çıkabilecek bir afet türüdür. Bu gerçeÄŸe hazır ve tedbirli olmamız gerekiyor’’ ifadeleri kullanıldı.