1 KAPAK KONUSU Plastik Borular ve Yangın Güvenliği Plastik bomlarm (ABS, CPVC, PE ve PVCgibi) inşaatlarda kııllamlııuısı yaygmlaştıkça, yaııgm perfomıaıısııırı ilişkin ciddi testler ve araştmnalar yapıldı. Benzer şekilde, plastik kııllaıııııııııa ilişkin kımılıım teknolojileri ve bina kuralları da, püıstik kııllaııımıııı meşrııüıştırım performans değerlendirmeleri dalıa zorlıı bina tipleri ve yerleşim türleri içerisinde yapıldıkça kayda değer ölçüde gelişti. Bıı gelişmeler, plastik borıı alamiıda dalıa önceki teknoloji tanımları ve diizeıılemeler karşılaştın/arak siirdiilebiliı; ______ _ ____Fire Protection Engineering Magazine Joseph B. Zicherınan IYANGIN ve GÜVENLİK SAYI 98 48 Yangına Dayanıklı Yapılarda Plastik Boru Bir odada plastik boru kullanılmış olmasının, yangın çıktığında orada bulunanların güvenliğine olan etkisi nedir? Plastik borular genellikle odanın "astarını" oluşturan ve yangına genellikle on beş dakika ya da daha fazla dayanabilen materyallerin arkasına yerleştirilir. Bu özellik çoğu boru tesisatının doğrudan alev almasını engellemektedir. Kullanılan plastik boruların ancak çok küçük bir kısmı açıkta bırakılsa da, bu açıkta bırakılmış az sayıdaki borunun varlığı da yangın tehlikesini yükseltmekte midir? ABD'de son elli yılda gerçekleşen yangınlara dair veriler plastik boru kullanımını sıra dışı bir yangın başlangıcı ya da yangın yayılmasıyla ilişkilendiren hiçbir özel tehlikeye işaret etmiyor. Benzer şekilde metalik olmayan tesisat sistE?mlerinin bulunduğu binalarda yapılan testler ve yangın sonrası değerlendirmeler plastik boru malzemelerinin genellikle yanıp gittiğini ya da duvar diplerinde kömür haline geldiğini veya eriyip, duvardaki bir delikten aktığını göstermiştir (Şekil 1 ve 2). Bu gözlemler, plastik boru malzemelerinin düşük ısı iletkenliğiyle uyum içersindedir. Bu düşük ısı iletkenliği, içinden plastik boruların geçtiği yangın ayırma duvarları boyunca gerçekleşecek sıcaklık yükselmesi dolayısıyla bir alev alma ya da yangın yayılma tehlikesinin ortaya çıkmasının pek mümkün olmadığını gösteriyor. Ayrıca, yapısal bir yangının ilk aşamalarında duvar deliklerindeki sıcaklık plastiğin erime ısısını aşacak olursa (ASTM E-119 testinde simüle edildiği gibi) bu sıcaklık yine de borunun alev alma ısısının çok altında olacaktır. Bu, alev alma noktasına ulaşmadan önce yangından etkilenen odanın zeminine düşecek şekilde tasarlanmış plastik pencere ya da tavan eklentilerinin özelliğine benzemektedir. Şekil 3, test amaçlı bir duvar deliğinde 30 dakika boyunca ASTM E119 yangına maruz kalan bir DMW borusunun yanmamış bölümünün halini gösteriyor. Tasarım Özellikleri Yangına dayanıklılık ayrıntılarını gerektiren tasarım özelliklerine genellikle bina hizmetlerinin kat ya da birim sınırlarının ötesine geçtiği yerlerde ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tip yerlerde genellikle bulunan bina alt sistemleri su ve elektrik tesisatına ilişkin öğeleri ve HVAC öğelerini içerir. Yangına dayanıklı duvarlarda plastik borular için açılan delikler -penetrasyonlar- tasarım Şekil 1 ve 2. Plastik borıı ına/zeıne/eri yanarak dııvar diplerinde kömür haline geliyoı; eriyor ve duvardaki bir delikten akıyoı'.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=