1 KIZGIN YAĞ YANGINLARI Termostatik ve Enerji Kontrolü Anahtar açık bırakıldığı zaman tehlike sıcaklığına ulaşıldığında, hala s ıcaklığı arttı rmaya devam edip yangı na neden olabilen bir elektrikli ocak düşünüldüğünde, termostatik kontrol bu tür tutuşmaları önleyebilir. Laboratuvar kullanımında yer alan sıcak kapların bile termostatik kontrolü varken bu tür elektrikli ocakların termostatik kontrolü olmaması gerçekten çok şaşırtıcı bir durum. Termostatik kontrollü bir sistem geliştirirken bazı senaryolar da belirlenmelidir. İ lk olarak pişirme de kullanılan yağların özellikleri araştı rı lmalıdır, böylece bu yağların tutuşma noktaları belirlenmiş olur. Genel olarak pişirme yağları iyi bir pişirme için maksimum 200 -250 °C'- ye kadar ısıtılmalıd ır. Senaryolar... Kızgın yağların neden olabi leceğ i en kötü yangın senaryoları belirlendi ve sonuçta aşağıdaki sebeplerden dolayı yangının çıkmaması gerektiğine karar verildi. t Tavada az ya da çok miktarda yağ bırakmak. t Yağ en yüksek sıcaklığındayken içine kuru veya ıslak kızartma malzemesi atmak. t Tavayı ocağın üzerinden aniden çekerken dışarıya taşan ve ocağın üzerine gelen kızgın yağlardan. t Her iki ocak da kullanılırken yukarıda belirtilen olayların meydana gelmesi. t Ocak çok fazla sıcakken üzerine gazete, kağıt havlu veya plastik bardak düşmesi. Her odaya kurulan duman detektörünün, kiracıları başlayabilecek bir yangına karşı uyardığı beklenirse bunların daha az önemli senaryolar olduğu kabul edilebilir. Ancak bu senaryolardan hiçbirinin şiddetli alevlerin çıkışı sebep olmadığ ı sonucu çıkarılmamalıdır. Yapı lan testler, ocakların yanındaki enerji ayar çıkınt ıla rının otellerde.çok uzun zamandan beri kullan ıldığ ın ı ortaya çıkardı. Bu durum, ocak tutuşma sıcaklığının üzerinde kızgın yağı ısıtmaya devam edildiği sürece ocağın kolayca ateş aldığını gösterdi. Güvenlik ve çevresel nedenler için, testler iki tavadan birinin IYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 93 86 üstüne küçük bir parça yağ damlatılarak yürütüldü ve bu durum ocaklardaki maksimum ayar seçilerek gerçekl eşti rildi. S ıcakl ıklar dijital ısı ölçerler ve kızılötesi termometreler tarafından ölçümlendi. Bu durum termostatik kontrole ihtiyaç duyulduğunu açıkça gösterdi ve İtalyan bir elektrikli ocak üreticisinin, bu kontrol formuna sahip bir prototip ocak üretip üretemeyeceği araştırıldı. Üç ay sonra, yeni bir elektrikli ocak test edildi. Daha sonra keşfedi ld i ki termostatik kontrol olmadan da, düşük güç derecesine uyan ocaklar kullanabilmek mümkündü. Buradaki çözüm, var olan ocakları gerekli sıcaklıkta su ve yağ ısıtmayı sağlayan termostat ve elektrik sigortası ekleyerek tadilata sokmaktı. ısıtıcılar ve diğer ekipmanın kızartma yapabilecek duruma gelmeleri ve normal sulu yemekleri de pişirebilmeleri gerekiyordu. Seçilen termostat ın hem pazarda kolayca bulunabilmesi hem de ısıtma ve soğutma işlemlerinde doğru olarak çalışabi lmesi gerekliydi. Ek olarak termostatlar hem garantileri geçersiz kılabilecek yerlere yerleştirilmemeliydi hem de İngiliz standartlarına uymalıydı. ısıtma derecesi, termostatın sistemi kapatma sıcaklı ğ ın a kadar enerji regülatörleri ile kontrol edilse de, soğutma prosesi için bir açma kapama çevriminde bunu söylemek imkansızdı. Dahası termostatların çalışma sıcaklığının seçimi kolaylıkla ayarlanamıyordu ve ı sıtıcıdaki tavada bulunan malzeme ile yağın ısınma süresi arasında gecikme vardı. Sonuçta ısı transferi prosesi karmaşık bir olaydır ve tabii ki faz gecikmesi gibi ol ağandış ı durumlarda söz konusu olabilir. Bu nedenle araştırma ve geliştirme testleri, hem otelde hem de laboratuvarlardaki ocaklarda ayrı ayrı sürdürüldü. Araştırma Sonuçları Yangın güvenlikli bir ocak elde etmek için yapılan çalışmalar sonucunda, piyasada bulunabilen parçalar kul lanı l ara k elektrikli ocaklar modifiye edildi. Çalışmalar tier iki ısıtıcıda da makul bir zaman aralığında suyun kaynatılabileceğini gösterdi ve ısıtıcı her çevrimde doğal olarak soğurken, kaynamanın kuvvetli Modifiye edilıneıniş bir elektrikli ocakta, her iki ısıtıcıda en yüksek seviyede çalışırken bir ısıtıcımn orıasıııa çok az miktarda yağ döküldü. Daha büyük bir dökülme kızartma tavası yangınlarına sebep olabiliı: Ait . . arak ters çevn elektrikli ocak. Beyaz renkli eıı latörleri resmiıı alı tarafında g • olmadığı görüldü. Sonuç olarak yangına sebebiyet verilmeden, ı sıtıcıya hayvansal ya da bitkisel yağ sıçrasa dahi, güvenli olarak kızartma yapılabileceği kan ıtlandı. ısıtıcı maksimum sıcakl ı ğ ına yükseldikten sonra kalın gazete kağıdını yaksa da bunun kabul edilebilir olduğu belirlendi. İnce gazete kağ ıdının ya da plastik bardakların tutuşması ise gözlemlenmedi. Oteldeki tüm elektrikli ısıtıcılar geliştirilmiş olan ısıtıcılarla değiştirildi. Sonuç Otel gibi binalarda ısıtıc ı larla ilgili bir yönetim problemi bulunuyor. Öyle görünüyor ki otel gibi binalarda eğer bir müşteri odayı ısıtmak için elektrikli ocağı kullanmaya kalkarsa elektrikli ocak patlayacaktır. Bu olay, üzeri çıplak bırakılan ısıtıcının birkaç saat boyunca devaml ı maksimum ayarda çalışmasından kaynaklanacaktır. ısıtıcı normal yemek pişirme işlemlerinde ise patlamaz. ısıtı cının bu şekilde kötü kullanılması ısıtıcının ömrünü azaltacaktır ve yeni k ul lan ı cılar buna karşı uyarılmalıdır.■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=