KAPAK KONUSU 1 bulunduğu yerle daha alt seviye arasında bir potansiyel enerji farkı hesaplanabilir. örnek vermek gerekirse, su terazisi ile tesviyesi yapılmış bir tarladas ı nız. Bu arsa zeminindeki hemen her cismin potansiyel enerjisi sıfır kabul edilebilir. Bir cismin kütle merkezini yere daha yakın getirmek mümkünse, potansiyel enerjisi hesaplanabilir. Bunu daha anlaşılır hale getirelim. Arsaya 2 metre derinliğinde bir çukur azalım. Artık zemindeki her cismin potansiyel enerjisi vardır. Fırsatın ı bulan bu çukurun dibine inecektir. Bunun bir top, bir insan, su veya çekiç olmasını n önemi yoktur. Önemli olan bu cisimlerin herhangi biri ile çukurun tabanı arasındaki çekül doğrultusundaki mesafedir. Buna göre bir cismin potansiyel enerjisi, kinetik enerjisi ve momentumu şu şekilde hesaplanır: Potansiyel Eneıji = ın * g* h Kinetik Enerji = ½ m*V2 Momentuın = ın *v Ağırlık = kütle*yerçekiıni ivmesi h = Yükseklik g = yerçekimi ivmesi 9,81 metre/ saniye ın = kütle V= Hız v = Hız Potansiyel enerji veya bir başka deyişle durum enerjisi birimi jule olarak verilir. Kontrolsüz olarak bir başka enerji şekline dönüşürse tehlike oluşturur. Basit bir örnek vermek gerekirse 2 metre yükseklikteki 1O kilo kütleli bir cismin ağırlığı 98 Newton, potansiyel enerjisi 196 jule olur. Potansiyel enerjinin kontrolsüz davranmasına örnek olarak cilalı bir masa üzerine koyacağınız bowling topu, ilk fırsatta yuvarlanmaya başlayacaktır. Masanın üzerinden düşeceği yere bağlı olarak vereceği zararı belirleyebiliriz. Konu ile örnekleri çoğaltma k mümkündür. Üzerinde durulması gereken nokta "enerji bizden habersiz iş yapmaya karşı" korunmalıdır. Kinetik enerji veya hareket enerjisi dendiğinde hareket halindeki bir cismin enerjisinden söz ediyoruz demektir. Birimi jule olarak verilir. 1O kg kütleli cisim saniyede 1O metre hareket ediyorsa; kinetik eııeıjisi = ½ * 10*(/0*J0) = 500 jule hareket enerjisine sahiptir. Karayollarında saatte 90 km ile 11 Okm giden araçlar kıyaslanmış, 110 km ile giden araçta ölümcül kaza olacağı yazılmıştır. Gerçek şu ki biri diğerinden yaklaşık% 20 hızlı olmasına rağmen, kinetik enerji hesaplandığında; % 50 daha büyüktür. Arabayı hızlandırırken yakıt enerjisi ile kinetik enerji verir, durdururken frenleme yaparak kinetik enerjinin balatalarda ısıya dönüşmesini sağlarız. Momentum kelimesinin Türkçe karş ılı ğ ı olarak "hareket miktarı" yazılmıştır. Bir cismin kütlesi ile hızını çarparak elde ederiz. Birimi kg.mis olarak verilir. 1O kg kütleli cisim saniyede 10 m hızla gidiyorsa momentumu 100 kg.mis olur. Momentum kazanırken veya momentum kaybederken zaman çok önemlidir. Zaman yarıya inerse kuvvet iki katına çıkar, aynı şe_kilde zaman iki mi_sli olursa gerekli kuvvet de yarı yarıya azalır. Son olarak akılda tutulması gereken en önemli noktaları şu şekilde özetleyebiliriz: Kuvvet, momentum ve enerji çeşitleri kullanımında eğitimli ve tedbirli olmak gerekir. Dengelenemeyen, süspanse edilemeyen enerji, kuvvet veya momentum daima risk oluşturur. 100 kilometre hızla giden bir araçta fren olmaması gibi. .. YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 91 HAN ELEKTRONiK BiLGiSAYAR VE GÜVENLiK SiSTEMLERi SAN. VE TiC. LTD. ŞTİ. Merkez Mah. Ali Galipbey Cad. No. 15/2 Gaziosmanpaşa / İstanbul -Türkiye Tel: + 90 (212) 497 20 72 • Fax: +90 (21 2) 497 20 73 e-mail: info@hanelektronik.com
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=