1 KAPAK KONUSU yangın, patlama, makine arızaları ve devre dışı kalmaların ortadan kaldırılması işletme güvenliğinin temel hedefidir. İş sağlığı ve güvenliği kapsamındaki çalışmalardan temeli risk değerlendirmesi ve buradan yola çıkarak gereken önleyici tedbirlerin alınmasıdır. Haziran 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu ile çalışma hayatımızda zorunlu hale gelen risk değerlendirilmesinde temel amaç, işyerlerindeki çalışma ortamı koşullarından kaynaklanan her türlü tehlike ve sağlık riskini azaltarak insan sağlığ ını etkilemeyen seviyeye düşürmektir. Risk değerlendirme, tehlike analizi ve tehlike etkilerine maruz kalma değerlerinin belirlenmesi ile elde edilen sonuçların bütünleşmesidir. Risk değerlendirmesinin amacını daha iyi kavramak içim öncelikle bazı tanımların bilinmesinde yarar vardır. OHSAS 18001 standard ı ndaki tanımlara baktığımızda; Kaza: Ölüme, hastalığa , yaralanmaya, hasara veya diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay. Tehlike: İnsanların yaralanması, hastalanması, malın veya malzemenin hasar görmesi, işyeri ortamının zarar görmesi veya bunların birlikte gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak veya durum. Risk : Tehlikeli bir olayın meydana gelme olası lığ ı ile sonuçlarının bileşeni. Risk Değerlendirmesi: Riskin büyüklüğünü tahmin etme ve riske tahammül edilip ed ilemeyeceğ ine karar verme süreci olarak açıklanmıştır. Risk değerlendirmesi sonucunda, işyerindeki tehlikelerin yol açacağı sonuçların boyutları ortaya konu lmaktadır. Belirlenen boyutlar doğrultusunda, riskin seviyesine göre çeşitli önleyici tedbirler al ınmalı, riske maruz kalanlar bu konuda eğ itilmelidir. İ şyerinde, tehlike ve sonucunda belirli bir riski taşıyan her ortamda risk değerlendirmesi gereklidir. İşletmeye dışarıdan gelen tedarikçiler ve ziyaretçilerinde tehlikeye maruz kalabilecekleri, ofis orYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 91 70 tamlarında da tehlike kaynaklarının bulunduğunu unutulmamalıdır. Risk değerlendirme sürecinde, akışı; • Tehlikeleri tanımlamak, • Her tehlike için riskin boyutunu belirlemek, • Riskin kabul edilip edilemediğine karar vermek, • Riski kontrol altına almak, şeklinde açıklayabiliriz. İşyerlerinde tehlikeleri tanımlayabilmek için öncelikle tüm tehlike kaynakları nı belirlemek gerekmektedir. Bu tespiti yapabilmek için değişik verilerden yararlanılabilir. Risk-tehlike tanımı çalışmaları sırasında, işi yapan işçi ler, ustalar ve teknik personellerden azami derecede fayda sağlanmal ıdır. Bu ekip çalı şması , kimin nası l bir tehlike ile karşı karşıya olduğunu gösterebileceği gibi, şimdiye kadar hiç gözlemlenmemiş potansiyel tehlike kaynakları n ı da ortaya çı karabilir. Unutulmamalıdır ki işi en iyi yapan bilir. Herhangi bir tehlike değerini belirlemek, tehlike yaratıcı nedenlerin veya kaynakların sebep olabileceği potansiyel zararın veya hasarın gerçekliği ve boyutların ı önceden belirlemeye yönelik ol ma lıdır. Risk değerlendirme süreci içerisinde riskleri ayrı ayrı incelemenin yanında, tüm risklerin bileşik etkisi de değerlendirilmelidir. Bu aşamada tüm tehlikeler ve riskler değerlendirilmeli ve dokümante edilmelidir. Tehlikeleri tespit ederken öncelikle işlerin sınıflandırması yapılmalıdır. Tehlikeleri ve tehlike içeren faaliyetleri sistematik olarak belirlemek için genellikle kontrol listeleri düzenlenir. Yaygın olarak kullanımlarda, matris şekl inde düzenlenebilen kontrol tablolar ı ndan tehlikenin boyutu ve oluşum sıklığının çarpımları ile işletmeye ait özel durumların bileşkesi riskin büyüklüğünü belirler. Riskin derecesine bağlı olarak da önleyici tedbirlere ilişkin düzenlemeler yapılır. Riskin derecesi belirlendikten sonra işletmen in , hangi riskleri tolere edil ebileceği veya ortadan kald ıracağına, hangi riskleri ne düzeyde ve ne zaman azaltacağ ına karar vermesi gereklidir. Bu karar, risk değerlendirmesi çalışmasından beklenenlere, risk değerlendirmesinin amaçlarına, iş sağlığı ve güvenliğinin hedeflerine, ayrılan kaynağa ve insan gücüne bağlı olarak her işletmeye göre değişi kl i k göstermektedir. Riskin önlenemediği yerlerde, kurallar koyarak, mühendislik kontrolü yaparak, kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılarak maruz kalma derecesini düşürmek hedeflenmelidir. Riskleri kontrol etme aşamasında bazı iş süreçleri geçici veya sürekli olarak durdurulabilir, gerekli iyileşti rm e l er yapılabilir veya değiştirilebilir. Risk değerlendirmeleri, iş sağlığı ve iş güvenliği sisteminin sürekliliğini sağlamak ve etkinliğini arttırmak amacıyla belirli periyotlarla ve ihtiyaç duyulduğunda gözden geçirilmelidir. Risk değerlendirmesi üst yönetiminin (işverenin) sorumluluğunda olmakla birlikte, çalışmalara işveren vekilleri, risk mühendisleri, iş sağlığı ve güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, teknik elemanlar, işçi temsilcileri ve çal ı şanlar da katılmalıdır. Risk değerlendirmesinin diğer bir yönü ise; kuruluşun sağlık ve güvenlik konularında prosedür ve pol itikal arını dokümante etmesiyle, gerektiğinde iş sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarına dair elde bir kanıt olmasını sağlamaktır. Ayrıca dokümante edilmiş bir risk değerlendirme çalışmasından yola çıkı l arak hazırlanan eğitimlerle, işletmede ki çalışanların, oluşabilecek tehlikeler ve tehlike hallerinde uygulanacak korunma metotları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağ l anır. Yasanın zorunlu kıldığı risk değerlendi rmesi, işletmelerde verim kayıplarına yol açan durumların bilincine varılması nı ve bu durumların kontrol altına alınmasında en temel ve gerekli adımdır. Risk değerlendirmesi, işveren lerimizce toplumsal sorumluluk bilinci ile gönüllülük esası içerisinde yerine getirildiğinde, ülkemizde çalışma hayatı, sağlık ve güvenlik içerisinde gelecek nesillere taşınabilecektir. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=