1 KAPAK KONUSU bakış açısının sulandırılmış şeklini kullanarak daha önce yayınlandığı belirtilen rapora göre "iki milyon kişi yaptıkları iş yüzünden oluşan veya çalıştıkları iş yüzünden daha da kötüleşen hastalıklarla boğuşmakta". Bu bakış açısı maalesef algıların gerçekliğin ta kendisi olduğu inancına hizmet ediyor. Yani insanlar işlerinin yakalandıkları hastalıklarla doğrudan bağlantılı olduğuna inandıkları sürece bu görüşün gerçekliği yansıttığına inanmak yasal olacaktır anlamına geliyor. Ancak, işyerlerindeki rahatsızlıklarının nedenlerini saptamak genellikle kolay birsüreç değildir. Özellikle de hastal ık yüzünden kaybedilen iş günlerinin büyük bir bölümünde mazeret olarak gösterilen stres kaynaklı rahatsızlıkların nedeni bir çırpıda belirlenemez. Normalden daha uzun süre çalışılması genellikle bu tür rahatsızlıklarla ilgili en temel faktör olarak gösterilir. Ancak kısa süre önce Economist dergisinde çıkan bir haberde değinildiği gibi, aslında çalışma saatleri uzun vadede azalma eğ ili minde çünkü haftada 60 saat çalışma düzeni 19. yüzyılda normal sayı l ıyordu. Stres oldukça sübjektif bir faktör olarak görülmelidir ve ayrıca toplumda gün geçtikçe artan intihar eğilimleri ve iş ahlakındaki bozulmalar gibi sosyolojik unsurların da stres gibi önemli bir hususu anlamaya çalışırken göz ardı edilmemesi gerekir. Seçim Özgürlüğü Sosyal sorumluluk ile ilgili hususlar aynı zamanda seçimler yapan ve kendi eylemleri ile ilgili sorumluluk üstlenmekte olan bireylerin özgür birer kişi veya aracı olarak sahip oldukları konumu da neredeyse küçümsemeye yönelik destekleyici bir güç haline gelmiştir. Özel likle sağlıkla ilgili durumlarda kendi başların a seçim yapabilmeleri için yalnız kalabilecekleri halde insanların desteğe ve yardıma gereksinim duyduklarına ilişkin görüş giderek daha yaygın hale gelmeye başlamıştır. Bunun bir nedeni de halen toplum içinde yaşanan bir süreç olan sağlık tanımının yeninden yapılanıyor olmasıdır. Elbette, gerçekten hasta olanlar daima olabi ld iğince fazla desteğe gereksinim duyacak ve gerekli yardımı alacaktır ancak bugünlerde sağlık kavramı o kadar genişleti lmiştir ki, insanların yaşam tarzları YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 91 110 Sosyal sorumluluk ile ilgili hususlar aynı zamanda seçimler yapan ve kendi eylemleri ile ilgili sorumluluk üstlenmekte olan bireylerin özgür birer kişi veya aracı olarak sahip oldukları konumu da neredeyse küçümsemeye yönelik destekleyici bir güç haline gelmiştir. ile ilgili yaptıkları seçimleri d_e kapsar ve etkiler hale gelmiştir. Başta egzersiz, beslenme ve alkol tüketimi olmak üzere günümüzde sağlık kavramının altında toplanan hususların pek çoğu genellikle bilimsel olmayan ve sübjektif bir yaklaşımla tartışılmaktadır. Toplum çapında "sağlıklı beslenmeyi" desteklemeye yönelik gün geçtikçe gelişen girişimlerin yanı sıra içeriğine bakıldığında kalorisi yüksek ama besin değeri yüksek olan yiyeceklere popüler olarak "abur cubur" tipi yiyecekler adı takılması bu duruma en güzel örneği oluşturmakta. Örneğin hamburger yemek havuç yemekten daha kötü olamaz, zira biftek de vücut için gerekli pek çok yararlı besini bünyesinde barı ndırıyor. Sorun sadece hamburger ya da havuç yediğinizde ya da hiç yemediğinizde ya da her gün yediğinizde ortaya çıkıyor. Bireylerin kendi başlarına seçim yapabildikleri bir dünyada abur cubur denilen yiyecekleri yasaklamak mantık dışıdır. Kısa bir süre önce yayımlanan "Sağlığın Zorbalığı" (The Tyranny of Health) adlı kitabında Dr. Michael Fitzpatrick sigara içme, diyet yapma, alkol tüketimi ve egzersiz olmak üzere sağlıkla ilgili dört büyük tedbir öğüdünün arasından mantıklı bir temele oturan tek öğüdün sigara içilmemesi ile ilgili öğüt olduğunu belirtmiştir. Fitzpatrick, sigara tüketimi ile hastalıklar arasında apaçık bağlantılar bulunduğu bilinse de, diğer üç hususa i lişkin olarak tüm toplumu uyaracak kampanyalar yap ılması ile sağlık açısından sınırlı boyutta yarar sağlanabileceğini düşünmektedir. Örneğin alkolle ilgili olarak sağlığa yönelik endişeler pek çok kişinin içki tüketimini önemli boyutta etkileyen önemli bir faktör değildir. Kendi sağlıklar ı n ı bozacak kadar içen sorunlu kişiler ise genele göre azı nl ıktad ır. Sağlık Polisi Yine de, bu alanlarda düzenlenen ve işyeri bağlamındaki sağlık önlemlerini ön plana çıkaran yeni sağlık kampanyaları gün geçtikçe artıyor. "Sağlığı Seçmek" adlı raporda, "aktif yaşamı desteklemek ve aynı zamanda sağlıklı beslenme, sigaranın bırakılması ve sigara içilmeyen mekanların yaratılması, duygusal ve akli sağl ığın ön plana çıkarılması ve sırt ağrılarının engellenmesi yönünde yenilikçi yaklaşımların değerlendirilmesi" amacıyla devletin işyerlerinde pilot çal ı şmalar başlattığ ından bahsediliyor. Raporda adı geçen pek çok hususa odaklanmanın artması çalışanlar açısından gereksiz bir babacılığın oluşmasında rol oynayabilir. Örneğin duygusal sağlık deyince çal ışanların özel yaşantısında yaşayacakları herhangi bir sorun da bu tanımın kararlaştırılması aşamasına dahil olabileceğinden herkes bu kavramı duyunca farklı bir anlam ç ı ka rabil ir. Bu nedenle, bireylerin kendi sorunların ı çözebilme becerileri hak ettikleri değer ve anlayışı bulamayabilir ve insanların kendi kendilerine mücadele vermeleri gerektiği ve bunun ne kadar değerli olduğu gerçeği çabucak unutulabilir. İnsanl a rın çaresiz ve sürekli desteğe muhtaç olduklarını varsaymak her zaman takınılması gereken doğru tavır olmayacaktır. Ayrıca, her yı l binlerce insan sadece buna gerek gördükleri için kendi başına sigarayı bırakmakta ve kilo vermeye başlamaktadır. Bir başka tehlike de, babacılık yaklaşımının sağlık ve güvenlik konularına uyguland ığ ında ileride yetkici bir yönetim biçimine öncülük etme tehlikesidir. Bireysel seçimlerin önemi değer kaybetmeye başlayınca, yetki sahibi mercilerin çevrelerindeki insanlara emirler yağd ırmaya
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=