1 KAPAK KONUSU Yangın Olgusu ve Yüksek Yapılarda Yangın Güvenliği Çalışmada ülkemizde lıer geçeıı giiıı yaygmlaşaıı yüksek yapılarm yaııgııı giivenliği açısmdaıı değerlendirmek aııuıçlaıııııış ve yüksek yapılan etkileyen yaııgııı etkisine karşı yangııı güı1e11liği öıılemleri ve malzeme ilişkisi ele a/111mıştır. ------------------------- - - - ------------- Arş.Göı: Ümit T. Arpacıoğlıı, Prof. Dı: Mıırat Eriç, M.S.G.S.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı Fiziği ve ________________________ Malzeme Bilim Dalı 1.GİRIŞ Yüzyılın başından bugüne kadar yaşanan yangın deneyimleri yangın güvenlik taktiklerini, yönetmelik ve standartları oluşturmuştur. Yüksek yapıların kaçış ve müdahale olanaklarının sınırlı olması nedeni ile yangın güvenliği yüksek yapılar için çok önemlidir. Ülkemizde yüksek yapıların gelişimi son otuz sene içinde görülmektedir. Bu sebeple ülkemizde yüksek yapılarla ilgili yangın yönetmelik ve standartları henüz yeterli seviyeye ulaşmamıştır. Teknoloj ik imkanların ve ihtiyaçların etkisiyle yüksek yapılar hayatımıza her geçen gün daha fazla girmiştir. Bu hızlı gelişim yüksek yapılarla ilgili sorunları da beraberinde getirmiştir. İşte bu sorunları n en önemlilerinden biri de yüksek yapılara yangın etkisidir. Yüksek yapıların, kaçış olanaklarının sınırlılığı, itfaiye olanaklarının yangına ulaşmasındaki zorluğu, insan yoğunluğu nedeniyle yangın güvenliği açısından iyi planlanmaları gerekmektedir. Yüzyılın başından bugüne kadar yaşanan yangın deneyimleri yangın güvenlik taktiklerini, yönetmelik ve standartların oluşumunda etkili olmuştur. Çalışma, İstanbul'da hızla yaygınlaşan yüksek yapıların üzerindeki yangın etkisini açıklamak ve yapıların yangın güvenliği gelişimini, durumunu değerlendirilmeye çalışmaktır. Yüksek yapıların NFPA'in (National Fire Protection Association) YANGIN ve GÜVENLiK SAYI 90 62 yayınladığı yangın istatistikleri ve dünyada yaşanmış yüksek yapı yangınlarından örnekler ele alınmıştır. Tüm bu incelemelere dayanarak Türkiye'de yüksek yapıların yoğunlaştığı İstanbul ilinde yüksek yapı örnekleri değerlendirilmiştir. 2.YÜKSEK YAPILARDA YANGIN GÜVENLİĞİ Yüksek yapılarda yangın güvenliği üç ana başlık altında; Yüksek yapıların taşıyıcı sistemlerinin yangın etkisine karşı aldıkları önlemler, cephe sistem, malzeme ve kurgusunun yangın güvenliği ilişkisi ve aktif-pasif yangın güvenliği planlaması olarak incelenmi ştir. 2.1. Taşıyıcı Sistemde Yangın Güvenliği Yüksek yapılarda kullanılan malzemeye göre taşıyıcı sistem sınıflandırıldığında betonarme ve çelik taşıyıcı sistemlerin kullanıldığ ı görülmektedir. 2.1.1. Betonarme Taşıyıcı Sistemde Yangın Güvenliği Beton ve betonarme malzemenin yüksek sıcaklıklardaki davranışları göz önüne alındığında taşıyıcı elemanların yangın güvenliğinin sağlanmasında donatı çeliğinin açığa çıkmaması önemlidir. Çatlamalarla açığa çıkan çelik donatı, ısıyı hızla ileterek ısı farkını çoğaltır. Beton çatlar, kavlar ve donatı gücünü yitirir. Betonun taşıyıcı veya kaplama öğesi olarak ısı iletkenlik değerinin önemi büyüktür. Kullanılacak betonda uygun agrega ve çimentonun seçilmesiyle betonun koruyuculuk değeri istenilen düzeye getirilebilir. Yeterli pas payının varlığı çelikleri önemli oranda korur [1 ]. 2.1.2. Çelik Taşıyıcı Sistemde Yangın Güvenliği ısının Dağılımıyla Koruma; Çelik yapı elemanlarının yalıtım ürünleri kullanı lmadan yangına karşı korunması isteniyorsa su dolanımı ile ısının dağıtılması ideal bir çözümdür. Taşıyıcı sistem elemanları boru ya da kutu en kesitli içi boş profillerden seçilir ve bu profillerin içerisinden su dolaştırılmasıyla yangında oluşan ısı enerjisinin su tarafından emilerek çeliğe olan etkisi aza ltılır. Kolonların Dışarı Alınmasıyla Koruma; Yapının tasarımında çelik elemanların yangına karşı korunmasında alınan önlemlerden bir diğeri, kolonların yapının içerisinde değil de dış kısımda tasarlanmasıdır. Böylece kolonlar yang ı ndan uzak kalarak daha az etkilenebilirler. Kütlesel Koruma; Çelik yapılarda, taşıyıcı yapı elemanlarının beton, tuğla vb. malzemelerle çerçevelenmesi veya doldurulmas ı sonucunda kütlesel koruma sağlanabilir. Beton uygulandığı elemanın üzerinde ısısal dağıtım yaparak, taşıyıcı elemanın kritik sıcaklığa ulaşmasını engeller ve diğer dış tesirlere karşı koruma sağlanı r. ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=