124 IDUMAN KONTROLÜ şeritleri (bunlar 1980'Ierde çok yeniydi) vardı. O yıllardan bu yana, yangın güvenliği mühendislerinin çoğu kendilerine, kapılar duman sızdırmaz contalar ve genleşen şeritler ile donatılsaydı ve aynı zamanda bir vantilatör havayı koridor boyunca dolaştırsaydı, bunların karşılıklı havaland ı rmayla duman tahliyesi üzerindeki etkilerinin ne olacağını sormuştur. Bunun sonucunda onaylanan birkaç tasarım vardır ancak çok az insan olasılıkların farkında gibi gözükmektedir. Genel olarak duman, kapının altındaki boşluktan dışarı sızmaz. Havanın başka yollarla yangına doğru çekilmesi daha yaygındır. Üst ve yan açıklıklar işin daha çok içindedir ve dumanı geçirmekte yüksekliğin ne kadarının ilişkili olduğu, yangın odası ile koridor aras ı ndaki rüzgar çekme basıncına bağlıdır. Yüksekliğin tümünün duman geçirdiğini varsaymak mantıken çok karamsar bir yaklaşımdır. Daha önceki bir araştırmada yer alan bir test (5 no'lu test) yangın odası kapısı 26 Pa boyunca, kapı çatlağından geçen dumanın optik yoğunluğun metrede 114 olduğu bir basınç farkı yaratmıştır. Koridorda bu dumanı O, 1 optik yoğunluğa (bu yaklaşık olarak 1Om görüş mesafesi demektir) düşürecek hacimsel debi deney sonunda 3,4 m3/s olarak bulunmuştur. Rüzgar çekim basıncı farkının binadaki bir iç kapı boyunca tasarım basınç farkına katkısı 25 Pa'dan az olarak alındığına dikkat edilmelidir. Bu benzeşim 5 no'lu testin uygulamada gerçek tasarım senaryolarıyla ilgili olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Eğer yangın kapısı genleşen şeritlerle donatılsaydı, şeritleri aktive edecek kadar sıcak kapı çatlaklarının onlarla kapanacağı ve kapı çatlağından geriye kalan kısmının soğuk olacağı beklenmekteydi. Deneyimler göstermektedir ki; tipik oda yangın deneylerindeki en yoğun dumanın optik yoğunluğu metrede 10-14 civarındadır. Bunu takip ederek; 10 m görüş mesafesi elde etmek için koridordan geçen hava akımının genleşen şerit kullanıldığında, kullanılmadığı zamanki değerin sadece 1/1 0'u olması gerektiğini söylemek tutuculuk olur. Koridordan geçen debi yaklaşık 0,34 m3/s olmalıdır. IYANGIN ve GÜVENLİK SAYI 90 Alternatif Yaklaşım Alternatif bir yaklaşım bu sonucun olasılığını test etmek için aşağıdaki şekilde kullanılabilir: BS: 476: Yapı Malzemeleri ve Strüktürleri üzerinde Yangın Testler: Bölüm 31.1: Kapı ve kepenklerin arasından duman geçişini ölçmek için yöntemler. Çevreleyen sıcaklık koşulları altında ölçme yöntemi, çevrel sıcaklıklarda kapı çatlaklarından duman sızıntısı için bir test yöntemini sunmaktadır. Bina Düzenlemeleri Onaylanan Belge B, Tablo B1'in ikinci dipnotunda, 'S' düzeyli kapıyı , 25 Pa basınç farkına maruz kaldığında 1 metrelik kapı çatlağı başına (kapının altı hariç) 3 m3 / saat sızıntı düzeyine sahip olarak tanımlamaktadır. Hem genleşen şeritlere ve hem de sızdırmaz contalara sahip bir kapı düşünün. Eğer çatlağın toplam boyu Lise ve sıcak genleşen şeridin kapattığı yeri ihmal edersek, AD8 tanım ı nı yerine getiren bir kapının çatlağından geçen debi çatlağın metresinde 0,00083 m3/s olmasını beklemekteyiz. Bu nedenle, örneğin, L tek kanatlı kapı için 5 m ise ve kapı çatlağından sızan dumanın optik yoğunluğunun daha önceki gibi 1O olduğunu varsayarsak, koridor boyunca 1O m görüş mesafesi yaratmak için temiz hava debisi 0,42 m3/s olmalıd ır. Bu debi değerleri arasındaki benzerlik bir duman tahliye sisteminin koridor boyunca 1/ 3 m3/s ya da daha iyi duman contaları ile yukarıda varsayılandan daha az bir akım düzeyine dayanabileceğini öne sürmektedir. Nispeten düşük olan bu değer, tanların hem boşaltma için koridorun sonunda hem de hava temini için koridorun diğer ucunda kullanılmasının mantıken pratik olacağını ortaya koymaktadır. Hacimsel olarak 100 kat fazla seyrelttildiğinde, düşük duman sıcakl ıklarının hava giriş ve çıkış fanları önemli bir problem olmayacağını göstermektedir. Hava girişi ve çıkışı için fanlarının kullanımı rüzgar kuvvetlerine karşı hassasiyeti büyük oranda azaltacaktır, özellikle geri basınçlara karşı nispeten hassas olmayan vantilatörler seçilirse... Bu büyüklükte bir debi değeri, yangın odası kapısının açılmasını (ve kapanmasını) takiben koridorda efektif bir duman tahliyesi yaratacaktır. Yangın odasının kapısı açıkken koridoru koruması beklenemez. Bu aynı zamanda koridorda duman kontrolünde kullanılan diğer yaklaşımlar için de geçerlidir. Ayrıca, koridordaki görünürlüğün itfaiyeciler için yangından etkilenen konut ya da odanın kapısına ulaşmada rahatlık sağlayacağı beklenmektedir. Bunu takiben karşılıklı havalandırmayla duman tahliyesi kavram olarak yeniden ele alınmaya değerdir. Ancak duman contalı, genleşen şeritli 'S' düzeyli kapıları içeren bir paket haline ve hava girişi ve duman çıkışı mekanik olarak sağlandığı zaman ... Bu teknik havalandırmaların direkt dışarıya verilmesinin güç olduğu zamanlarda koridorların daha iyi havalandırılmasını sağ layabilir. Duman kapılarının bina içinde yaşayanlar için tehlike arz ettiği durumlarda, kapanmalarının sağlanmasının düşünülmelerinde fayda vardır. K((yııa/d((r I. Morgaıı, H.P. Marslıa/1. N.R. & Wil!ia111s. C. . S111oke dispersa/ validatioıı, Bui/diııg Researclı Establislııııeııt C!ieııt Report, CR7/ 87, Buildiııg Researc/ı Establis/uııeııt, /987. 2. BS 5588-4: 1998: Fire Precautioııs iıı desigıı, coıısıructioıı aııd use of buildiııgs. Code of pracıice far s111oke coııtrol ıısiııg pressure di/fereıııials, Briıislı Sıaııdarts lııs ıit111ioıı. 1998. 3. Hobsoıı, PJ., & Sıe,rnrı, I.J.. Pressurisaıioıı ofescape roıııes iıı bııildiııgs, Fire Researc/ı Noıe 958, FRS. Bııildiııg Researc/ı Esıab /islııııeııı. I 9 7 2. ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=