114 IYANGIN DEDEKTÖRLERI • 0% 7% 1-CO Dedektörleri 2- Fotoelektrikli dedektörler 3- lyonizasyonlu Dedektörler 4- lsı Dedektörleri □ 1 ■2 □3 □4 ■5 5- Çok sensörlü dedektörler Şekil 8. Değişik tiplerdeki yaııgııı dedektörleriııiıı hata yüzdeleri. bon monoksit dedektörlerinin herhangi bir başarısızlığının olmamasıdır (Şekil 8). Karbon monoksit dedektörleri başarısızlık göstermese de, şu anda bu tip dedektörlerin en güvenilir dedektör olmaları sonucuna varmak uygunsuz olur (Şekil 7). istenmeyen alarmların başlıca sebebi, toz, buhar ve böcekler gibi yanmayla ilgisi olmayan olaylardan dolayı duman dedektörleri olduğu görülmüştür. Karbon monoksit dedektörleri yanan gaz dedektörleridir ve yanma ürünü olmayan maddelere cevap vermezler. Ayrıca tozlu, buharlı ve böceklerin çok olduğu duman dedektörleri için uygun olmayan ortamlarda güvenli olarak kullanılabilirler. Bu da bazı uygulamalarda karbon monoksit dedektörlerini duman dedektörlerinden daha kullanışlı duruma sokar. Diğer yandan, kazanlar, gaz yangınları, araç egzozları ve tütün mamulleri gibi çoğu yanan gaz kaynağının kazara çıkan yangınlarla ilgisi yoktur. Bunlardan herhangi biri, insan hayatını tehlikeye sokmayan derecede karbon monoksit üretse de yanlış alarma sebep olabilir. Bu yüzden de karbon monoksit dedektörünü sigara içme odaları gibi karYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 90 bon monoksitin olduğu yerlere kurmak akıllıca değildir. Karbon monoksit dedektörünün güvenilirli ğini ve performansını doğrulamak için ileri derecede araştırmalar yapılmalıdır. Bütün yangın dedektörleri için hata yüzdelerinin istatistiksel analizi şekil 8'de gösterilmiştir. Uzak ara en iyi performansa sahip dedektör fotoelektrikli tiptir. % 7 gibi bir hata yüzdesi kaydedilmiş olsa bile diğer tiplerle mukayese edildiğinde bu oran fotoelektrikli dedektörlerin kalitesini ve güvenilirliğini göstermektedir. Şekil 7'de açıkça gösterildiği gibi yangın sistemleri grubu (FSG) 2003/04 yıl aralığı boyunca fotoelektrikli cihazları diğer dedektörlerin tümünden üç kez daha fazla test etmiştir. Fotoelektrikli cihazlar ayrıca denetleme testine daha sıklıkla tabi tutulmuşlardır. Gerçek endüstriyel çevrede bu dedektörleryangın çımadan önce hemen alarma geçerek işçilerin daha erken önlem alabilmelerini sağlamaktadır. Fotoelektrik teknolojisi standart dört gazlı gösterge ekipmanlarıyla beraber kullanılarak beklenen veya beklenmeyen tehlikelere karşı güçlü ve ekonomik bir koruma sağlar. Açıklanan sonuçlara dayanarak iyonizasyonlu duman dedektörlerinin fotoelektrikli cihazlar kadar güvenilir olmadıkları görülmüştür. Yine de, şekil 8'de görü ldüğü üzere en kötü performansa sahip cihaz değildir. Hepsi olmasa bile çoğu başarısızlık üreticilerin analog iyonizasyonlu duman dedektörlerini yanlış programlamalarından kaynaklanmaktadır ve sonuç olarak ya önceden belirlenmiş test limitleri içinde çalışmazlar [2] ya da nem/ısı testine tabi tutulduklarında başarılı olamazlar [18]. Bu sonuçlar bize bu tip dedektörlerin neden yüksek oranda başarısız olduklarını açıklamaya yeterlidir. Yine de, FSG'nin tecrübelerine dayanarak iyonizasyonlu duman dedektörlerinin eski tarihlerde güvenilir cihazlar olduğunu söylemek mümkün. lsı dedektörleri de ayrıca testlerde tutarlı sonuçlar almışlard ır ve hata oranları sadece % 4'tür. İstatistiksel bilgiler bu tip dedektörlerin de güvenilir olduklarını göstermektedir. İstatistiksel olarak çoğu hata ısı dedektörlerinin yanlış etiketlenmesi sonucu oluşmaktadır ve bu sadece üretim hatası olarak adlandırı labi lir. Parça denetleme testi programı müşterilere eksikliklerini gidermeleri aç ısından harika bilgiler sağlamakta ve son birkaç yıl içinde ısı dedektörleri hem testlerde hem de sahada çok güvenilir sonuçlar vermekteler. 4. SONUÇ Bu makale sadece FSG ve CSIRO'nun yıllardır parça denetleme testlerinde elde ettiği tecrübelerle, yangın dedektörleri ve testlerde görülen hatalar hakkında neler öğrendiğ ini konu almaktadır. Farklı yangın dedektörleri hakkında verdiğimiz bu bilgiler ışığında, eksik cihazları algılayabilmeniz için, yangın dedektörlerinin gösterdikleri hataların sizin dikkatinizi çekerek parça denetleme testlerinin önemini anladığınıza inanıyoruz. Denetleme testine tabi tutulan tüm dedektör çeşitleri içerisinde en güvenilir ve tutarlı olanı fotoelektrikli duman dedektörleridir. Çok sensörlü yangın dedektörleri kısa zamandır piyasada olmasına rağmen iki veya daha fazla sensörü tek bir ünitede birleştirerek yangın dedektör dizaynını ileri seviyelere taşımaktadır. Bu cihazların test edilmeleri, son kullanıcıya kalite ve beklenen performansı sunmak adına daha fazla modifikasyon ve iyileş-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=