110 IYANGIN DEDEKTÖRLERi lında yeni bir kavram değil, yine de kullanılması uygun algılama teknolojisinin yetersizliğinden dolayı şimdiye kadar ertelenmiştir. Modern karbon monoksit. dedektörleri, dedektörlerin çevresindeki havada karbon monoksit seviyesini algılamak için elektro kimyasal hücreler kullanmaktadırlar. Tipik bir karbon monoksit dedektörü şekil 3'te gösterilmiştir. Çalışma elektrolu, karbon monoksit ve elektrolit içerisindeki su arasındaki kimyasal tepkimede katalizör görevi gören Pi ile kaplıdır. Karbon monoksitin suyla tepkimesi karbon monoksit konsantrasyonuna bağlı olarak elektrik akımı meydana getirmektedir. Karbon monoksit dedektörlerinin özünde duman dedektörlerinden daha kullanışlı olduğu konusunda iddialar mevcuttur. Bunun sebebi olarak da karbon monoksitin dumandan daha hafif olması sebebiyle iletim yoluyla daha çabuk yayılarak dedektöre dumandan daha önce ulaşması ve erken uyarı vermesi gösterilmektedir (11 ]. Bazı durumlarda; bu doğru olmasına rağmen difüzyonla karbon monoksitin fark edilir uzaklıklara taşınması, eğer koruma altındaki alan kötü havalandırılmadıysa, pek mümkün değildir. Genellikle, difüzyon oldukça yavaştır ve saatte bir ya da iki kez hava değişimi bile bu taşıma mekanizmasını bozmaya yetecektir. Ek olarak, aşırı sıcaklık durumu da karbon monoksit dedektörlerinin uygulamalarını kısıtlayacaktır fakat karbon monoksit dedektörleri çok rahatlıkla duman dedektörlerine ekstra olarak eklenip beraber çalıştırılırsa çok yararlı olabilirler. Bazı hayat kurtarma uygulamalarında karbon monoksit dedektörleri ısı dedekYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 90 HEATSENSOR Şekil 4. Çok sensörlii dedektör/ere örııek/eı: törlerinin yerine kullanılabilir. Yine de, bu durumda karbon monoksit cihazlarına duman dedektörleri yerine kullanılabilir gözüyle bakmamak gerekir. 2.4 Çok Sensörlü Dedektörler Son yıllarda ticari açıdan tek bir dedektör içinde iki ya da daha fazla sensör kullanma fikri oluştuysa da bu durum üreticiler tarafından yanlış alarmları azaltmak için düşünülmeye başladığından beri daha popüler oldu. Çok sensörlü dedektörlerde her bir sensör farklı bir yangın ürününe karşılık verir (1, 2]. Bu yüzden bir çok bireysel çıkış sinyallerini birleştirmek ve karşılaştırmak mümkündür ve bu olay dedeklörün son alarm sinyalinde daha güvenli bir ortam yaratır. Şu ana kadar en genel kombinasyon duman ve ısı kombinasyonu olmuştur, fakat karbon monoksit ve ısı gibi diğer kombinasyonlar da mümkündür. lsı ve duman sensörü (A/B tipli) kombinasyonunu kullanan çok sensörlü dedeklörlere tipik bir örnek şekil 4'te gösterilmiştir. Çok sensörlü dedektörler performanslarını arttırmak için genellikle modern işlemler kullanırlar. Bu işlemler, ölçülmediği takdirde dedektör hassasiyetini değiştirebilecek olan sensör çıkışındaki sapmaları ölçmek ve bu sapmaları ortadan kaldırmak için yapılır. Bu işlemler elektronik olarak dedektörün kendisinden yapılabileceği gibi kontrol panelinden de yapılabilir. 2.5 Örnek Testi Bir yangın algılama sistemine olan güvenilirlik dedektörlere duyulan güvenle doğru orantılıdır. Bu yüzden de tüm dedektörler Avustralya Standartlarıyla uyumlu olduğunu göstermek için uygun SSL test özelliklerine bağlı olarak örnek testi yoluna giderler. Bu artık ActivFire Sistemine kayıtlı olan tüm dedektörlere uygulanan genel bir uygulama olmuştur ve bu testten geçen dedektörlerin kalite ve güvenilirliklerini garanti etmeleri için yapılan bir testtir. Yapılan bu rutin test ayrıca ortaya çıkmayan hataların bulunması için gerekli bir testtir. Çoğu dünyaca ünlü dedektör firmaları kalite güvencesini üretim safhasında denetlemesine rağmen fiziksel zarar, duman girişlerinin oluşan toz tarafın100.00%,------------ ------ - - ---- --~ 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 1999 2000 Şekil 5. Ürün örneğinin dinamiği- özet. 2001 --+-Foıoelektrlkli -D-JyonizasyonlCO -O-ısı -jı-Çok SensörtO 2002
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=