84 IYANGIN GÜVENLiĞi ® 1 © 1 @ 1 1(7 9000 9000 9000 0-- ---t--- ---1 Test 5 9000 ® 1 i 9000 )('. ® 1 Q)- - 'L'<'<"<'l<:lr---[---- • Test6 ----I---- ____.__ -r----ı 0 -- r----I----I---- öıçüıer milimetredir. Şekil 7. 5 ve 6 nolıı geniş alanlı kompartıman test konumları. 3.2. Kompartıman Test Bulguları 4 nolu kompartman testi 1. katta E-F ve 3-4 aksları arasında kalan köşe kompartman testidir (Şekil 6). Kompartman iç duvarları 120 dakikalık yangın dayanımı verecek biçimde yalıtılmıştır. Tüm kolonlar ve birleşimler korunmuştur. Yangın yükü yine 45 kg/m2 ahşap olacak biçimde düzenlenmiştir. 3 nolu testin aksine pencere boşlukları açık bırakılmamakla, böylece oksijensiz yanma koşulları yaratılmaktadır. 55. dakikada pencereler kırılmakta ve kompartımana hava girişi sağlanmaktadır. 64. dakikada ise 'flash-over' oluşmaktadır. Yangın süresi 130 dakika en yüksek kompartıman atmosferik sıcaklığı da 1051 °C olarak ölçülmektedir. Bu süre içinde tali kiriş 903 °C'ye kadar ısınmakta ve 269 mm çökme yapmaktadır. Bu çökme soğumadan sonra 160 mm seviyelerine gerilemektedir. F aksı üzerindeki ana kirişte sıcaklık en fazla 690 °C'e çıkmakta, çökmesi ise 52 mm ile sınırlı kalmaktadır. Ana kirişte L/30 kriteri yangın boyunca aşılmamaktadır. Bunun nedeni olarak kirişin altında yer alan çapraz rüzgar bağlantısı gösterilmektedir. Rüzgar bağlantılarının eksenel hareketleri engellemesi ile termal eksenel kuvvetler kiriş boyunca düzlem dışı yanal burulmalı-burkulma deformasyonlarına yol açmaktadır. Ancak ana kiriş olması nedeniyle bu durumun tehlike yaratmadığı vurgulanmalıdır. Soğuma nedeniyle bulon göçmelerine bu testte de rastlanmamaktadır. Bu test çapraz rüzgar bağlantılarının kuvvetli kirişlerde bir avantaj yarattığını , ancak narin kirişlerde yanal burulmalı-burkulma göçme modu yaratabileceğinin bir göstergesidir. 5 ve 6 nolu kompartıman testleri geniş bir alanda meydana gelen doğal yangın etkilerini ölçmeye yöneliktir. 5 nolu test 2. kat-ta A-C aksları arasında kalan 340 m2'lik bir alanda gerçekleştirilmektedir (Şekil 7). Bol oksijen girişi sağlanan 45 kg ahşap/m2 yangın yükü seçilmektedir. Pencereler 1 ve 4 aksları boyunca çift cam olarak uygulanmakta, aksın iki ucunda ve ortasında bulunan pencereler açık bırakılmaktadır. Yangın karakteri gereği süresi uzamakta ve ortam sıcaklıkları düşmektedir. En yüksek kompartıman sıcakl ığı 746 °C ölçülmektedir. Yang ın 150 dakika sürmekte, kirişlerde kayda değer deformasyonlara rastlanmamaktadır. En yüksek kiriş sıcaklıkları 691 °C olarak rapor edilmektedir. Buna karşılık geniş hacimlerde beklenen döşemenin membran etkisi açıkça görülmektedir (Şekil 11 (a)). Döşeme deformasyonları 3 nolu test olarak bilinen ilk kompartıman testi 1.katta yer alan, E-F ve 1-2 aksları arasında kalan köşe kompartıman testidir (Şekil 6). Bu test ve takibindeki diğer iki testte doğal yangın parametresi kullanılmaktadır. Tüm kolonlar, dış yüzeye denk gelen ana kirişler ve tüm kolon-kiriş bağlantılarına koruma uygulanmıştır. Bol oksijen girişinin temin edildiği bu testte pencere yerlerinde 1.8x6.6 m2'1ik boşluklar bırakılmıştır (Şekil 10 (a)). Atmosferik sıcaklık 1071 °C'ye yükselmiştir. Testin ana amacı yüksek ısıl gücü olan bir yangında kiriş göçmesinin oluşması halinde, döşemenin membran etkisinin yangın dayanımına sağlayacağı katkının araştırılmasıdır. Yangın 140 dakika sürmüş ve kendiliğinden sönmüştür. Kolonkiriş bağlantılarında bazı yerel burkulmalar görülmektedir (Şekil 1O (b)). Çökmeler L/30 sınır değerini sadece tali kirişlerde aşmaktadır (428 mm). Soğumadan sonra bu deformasyon 296 mm'ye gerilemiştir. Çelik sıcaklığı tali kirişte 954 °C, ana kirişte 1014 °C olarak ölçülmektedir. Daha önceki kiriş testlerinde soğumadan kaynaklanan bulon kopmalarına rastlanmamaktadır. Döşemenin membran etkileriyle büyük deformasyon gösteren kirişleri taşıdığı, bir önceki kiriş testlerine göre oldukça yüksek mukavemetlerin elde edilmesinden ve soğumada bulon kopmasının olmamasından anlaşılmaktadır. Şekil 8. 1 nolıı kiriş testi; a) kiriş genel sehimi b) birleşim noktalarında yerel burkulma. IYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 87
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=