1 KAPAK KONUSU Kablo terminolojisini ve elektrik sektöründe kullanılan bazı hatalı deyimleri daha iyi algılayabilmek için bazı açıklamalar gerekmektedir. Kabloları termoplastik izoleli kablolar, thermosetting izoleli kablolar olarak belirtmek gerekir. PVC yalıtımlı kablolar PVC kablolar olarak belirtilmemelidir. PVC/Plastik ve kauçuk deyimleri genel olarak a l ışı lagelmiş deyimlerdir. Ancak "plastik" genel olarak PVC "polyvinyl chloride" demektir ve bu tür kablolar termoplastik kablolar sınıfına girmektedir. Kauçuk ise EPR "ethylene propylene kauçuk" veya CS "chlorosulphonated polyethylene" vb. kauçuk malzemeler demektir ve bu tür kablolar thermosetting izoleli kablolar sınıfına girmektedir. Ayrıca XLPE "cross linked polyethylene" kablo ne plastik ne de kauçuk değildir ve thermosetting izoleli kablolar sınıfına girmektedir. Kablo üretiminde kullanılan malzemeler doğal olarak kimya teknolojisindeki sentetik polimerlerin yeni gelişmeleri doğrultusunda süratle değişmekte ve yeni malzemelerle üretilen kablolar yap ılmaktadır. Tüm bu yeni teknolojilerle üretilen kabloların yangın esnasındaki özellikleri de ilgili standartlara göre gerekli deneyler yapılarak incelenmekte, yangına güvenli kablolar bu standartlarda belirtilen deneylerden geçtikten sonra elektrik tesisat sektörüne sunulmaktadır. Kabloların yangın esnasındaki davranışları, yapısal özellikleri ve montaj şartları göz önüne al ınarak çok ciddi araştı rma konusudur. Bu konularda teknolojik gelişmeler doğrultusunda detaylı araştırmalar, deneyler, simulasyonlar yapılmakta ve hatta yazılım geliştirme çalışmaları sürdürülmektedir. 2.2. Kablolarda Kullanılan Bazı Yalıtım ve Kılıf Malzemelerinin Yangın Esnasındaki Özellikleri Malzemelerin kısaltmalarının açıklamaları Thermoplastics Malzemeler ETFE: Ethylene-tetrafluorethylene-copolymer FEP: Tetrafluorethylene-perfluorpropylene-copolymer LSFH (R): Halogen free, flame retardent material (low smoke, free of halogen) PE: Polyethylene PTFE: Polytetrafluorethylene PVC: Polyvinylchloride TPE-E: Thermoplastic polyester elastomer TPU: Thermoplastic polyurethane Cross Linked Malzemeler (Thermosetting Malzemeler) CR: Chloroprene rubber EPR: Ethylene propylene rubber RX 125 (R): Polyolefin copolymer RX 125 A (R): Polyolefin copolymer RX 125 M (R): Polyolefin copolymer RX 125TM (R): Ethylene acrylate copolymer RX 155 (R): Polyolefin copolymer RX 155S (R): Polyolefin copolymer REMS (R): Ethylene acrylate copolymer REMS FH (R): Ethylene acrylate copolymer SIR: Silikon rubber VPE: Cross linked polyethylene ( Tablo 1 HUBER-SUHNER firmasının RADOX ürünleri katalogundan alınarak örnek olarak konulmuştur, ilgili bazı Tablo ı. Kabloların Yalıtım ve Kılıf Malzemelerinin Yangın Esnasındaki Özellikleri. 1 Kılıf kompoundları 1 Y ahtım tiplen malzemelerin kısa l tmaları sadece RADOX firmasına ait olup patentlidir, bunlar (R) ile belirtilm iştir.) Tablo 1 'e bakarak kablo üretiminde kullanılan bazı klasik malzemelerin yangın esnasındaki özelliklerini kısaca açıklarsak; PVC: "Polyvinylchloride" malzemelerin alevi geciktirme özelliğinin olduğu (PVC malzemelerin alev geciktirici özelliğinin ilgili standartlara göre sınırlı olduğu unutulmamalıdır), halojenden arındırılmış olmadığı, korozif gaz çıkardığı ve şiddetli duman çıkardığı açıkça görülmektedir. PE: "Polyethylene" malzemelerin ise alev geciktirme özelliğinin olmadığı (yani kolay alevlenebilir olduğu), halojenden arındırılmış olduğu (Her firmanın PE malzemesi halojenden arındırı l mış olmayabilir, PE malzemelerin halojenden arındırılması özel katkılarla sağlandığı unutulmamal ıdır) korozif gaz çıkarmadığı, orta seviyede duman çıkardığı görülmektedir. VPE: "Cross linked polyethylene" malzemelerin (XLPE) alev geciktirici özelliğinin olmadığı, halojenden belli oranda arındırılmış olduğu, korozif gaz çıkarmadığı çok az duman çıkard ı ğı görülmektedir. SIR: "Silikon rubber" malzemelerin alev geciktirici özelliği olduğu, halojenden arındırılmış olduğu, zehirli ve korozif gazlar çıkarmadığı , orta seviyede duman çıkard ığı (Ülkemizde ve yurt dışında bazı üreticiler özel katkılarla geliştirdikleri kompoundlar ile duman yayılma sınırlarını ITermoplastik 1 1 1 1 ı Cross Lınked Maızemeıer (Thermosetting MaızemeıerJ Kısaltma JLSFH CENELEC tipi 1 1 Yangın esnasındakı özellikler IAlevı gecıKtırme ıt:vet ı HaloJenden arınaırıımış ıt:veı Korosır gaz çıKarma IHayır • Duman çıkarma l\,OK az Not:(*)Halojenden anndırı lmrşlık % 0.5. YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 86 68 ITPU ITMPU IHayır ıt:vet IHayı r ıurta 1 1 1 1 !CR 1 1 1 1 IEM2 1 1 1 1 IEvet 1 1 1 1 )Hayır 1 1 1 1 ıt:vet 1 1 1 1 ı ;,:;, ıuuetıı IRX125A !RX125M IRX125TM !Rt:.MS IREMS FH 1 1 1 1 1 IEvet !Evet Jt:.vet ıc:vet ıt:.vet ıt:.vet ıcvet lt:.Vet !Hayır IEvet !Hayır !Hayır ımyır ı t:vet !Hayır !<.;OK az ,~=az l w ur.. az l~tuuetll ICok az
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=