1 KAPAK KONUSU Yangın esnasında LSOH-FR kablolar kısa sürede hasarlanarak ilgili devrelerin sürekliliği kaybedilmektedir. Bundan dolayı belirlenen bir süre için devrelerinin sürekliliği devam ettirilmesi gereken tüm sistemlerin, güvenlik (acil durum) sistemlerinin kabloları yangına karşı belirli bir süre dayanabilecek yapıda olması gerekir. Amerika ve Avrupa'da MICC (Mineral bazlı izolasyon, bakır tüp teknolojisi) gibi yangına dayanıklı kablolar kullanılmaktadı r. Bu tip kablolar yüksek kaliteli ve sağlam yapıda olmalarına karşın diğer kablolara göre kabloların döşenmesi çok daha zordur. Kablo teknolojisindeki gelişmeler sonucunda yangına dayanıklı kablolar sınıfında, "yumuşak kılıf"lı kablolar kullanıma sunulmuştur. Bu tür kablolar çok daha esnek bir yapıda olduğundan, özel bir işçilik gerektirmeksizin daha kolay döşendiği için çok daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Her iki çözüm de oldukça iyidir. Bina tasarımını yapan elektrik mühendisi, yangın mühendisi mevcut bütçe imkanlar ı ile yönetmeliklere göre yeterli, etkili güvenlik koşullarının sağlanmasını (insanların tahliyesini, korunmasını ve yapının, cihazların korunması) ekonomik olarak sağlamak zorundad ı rlar. Önemli bir konu da, kablolarla ilgili standartların yönetmeliklerde, teknik şartnamelerde belirtilmesi ve bu standartlara göre seçilecek kablolarla uygulama yapılmasıdır. Ülkemizde insan yaşamı ve yapının korunmasına ile ilgili devreleri oluşturan "Yumuşak kılıf"lı kablolar çok daha esnek bir yapıda olduğundan, özel bir işçilik gerektirmeksizin daha kolay döşendiği için çok daha yaygın olarak kullanılmaktadır. kabloların döşenmesi uygulamada genel olarak standartlar ve yönetmeliklere göre yapılmamaktadır. örneğin aşırı yüklenmiş kablo taşıyıcıları, geniş aralıklı kablo taşıyıcı tespitleri, plastik yanıcı kablo bağları ve uygun kablo tespit elemanlarının kullanılması vb. konularda da uygulamada ülkemizde gereken özen gösterilmemektedir. 2. Yangına Karşı Güvenli Kabloların Özellikleri ve Tipleri Bir yapıda yapının özelliğine ve yapıdaki kullanım alanlarına bağlı olarak elektrik tesisatlarında kullanılan yangına karşı güvenli kabloların projeciler tarafından doğru seçilerek ilgili yönetmelik ve standartlara göre projelendirme yapılması, uygulamacıların da doğru malzemeleri alarak kullanması, kabloların montajlarının standartlara ve yönetmeliklere göre yapılması bir yapıdaki insanların öncelikle can güvenliği açısından çok önemlidir. 2.1. Genel Olarak Kabloların Yangına Karşı Güvenliği Açısından Kullanılan Deyimler Kablo imalatçıları tarafından kullanılan deyimlerin çokluğu/karmaşıklığı, ilgili ürün standartlarının tam olarak bilinmemesi, ilgili yönetmeliklerde maalesef ilgili ürün standartları belirtilemediği için; projeci ve uygulamacıların kullandıkları hatalı terminolojiler sonucu yanlış kablo seçimlerine ve hatalı uygulamalara rastlanmaktadır. FR (Flame Retardant): Alev geciktirici. FR (Fire Retardant): Yangın geciktirici. FR (Fire Resistant): Yangına dayanıklı. HF (Halogen Free): Halojenden arındırılmış. LSFH (Halogen Free, Flame Redardant): Halojenden arındırılmış, alev geciktirici. LSOH (Low Smoke, Zero Halogen): Düşük duman, sıfır halojen. LSZH (Low Smoke, Zero Halogen): Düşük duman, sıfır halojen. LSHF (Low Smoke, Halogen Free): Düşük duman, halojenden arındırılm ış. LSF (Low Smoke, Fume)*: Düşük duman, gaz. LSOH-FR (Low Smoke, Zero HalogenFlame Retardant): Düşük duman, sıfır halojen- Alev geciktirici. LSFRZH (Low Smoke, Fire Redardant, Zero Halogen): Düşük duman, yangın geciktirici, sıfır halogen. FRNC (Flame Retardant, Non Corrosive): Alev geciktirici, korosif etki yaratmayan. HFFR (Halogen Free, Flame Retardant): Halojenden arındırılmış.alev geciktirici. HFFR (Halogen Free, Fire Retardant): Halojenden arındırılm ış,yangın geciktirici. FRZH (Fire Redardant, Zero Halogen): Yangın geciktirici, sıfır halogen. LSFRZH (Low Smoke, Fire Redardant, Zero Halogen): Düşük duman, yangın geciktirici, sıfır halogen. Flame and fire retardant: Alev ve yangın geciktirici. Safety cable systems with functionality: İşlevselliğiyle güvenli kablo sistemleri FR (Fire Resistant): Yangına dayanıklı. Genel Not: Halojenden arındırılmış LSOH-FR gibi kablolar halojen asit gazı, diğer zehirli gazları üretmemekte ve korozif etkileri olmamaktadır. Ancak kabloların üretiminde kullanılan farklı komponentler nedeniyle kablolar standartların gereklerini yerine getirememiş olabilirler, kabloların bu konulardaki ilgili standartlara göre deneyleri muhakkak yapılmal ıdır. *LSF deyimi İııgiltere'c/e yağım olarak kııllaııılıııakıadıı: Bıı deyim LSOH-FR kabloya özdeş ti,: Bu tiir kablolar alev geciktirici özelliği olan, c/iişiik dıııııaıı yoğıınlııklıı, lıalojeııc/eıı arıııc/ırılınış, HCL asit ga=ı ve diğer korozif gazlaıdan arıııc/ırılıııış; fııgiltere'c/e BS 7211(450/750 V), BS 6724 (0,6/ I kV) kab/olaıdıı: YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 86 64
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=