1 TEKNiK BiLGi can kaybı (sadece 2 yıl gibi bir süre içinde çıkan 4 yangında 221 can kaybı yaşandı) Avrupa'daki karayolu ve demiryolu tünellerinde yangın güvenlikle ilgili yeniden bir değerlendirme yapılmasına yönelik ilk uyarı ve dürtüyü oluşturdu. Bu olaylar aynı zamanda dünya çapında karayolu tünellerinde çıkan yangınlarla ilgili bakış açısını da değiştirdi ve tek yönlü tünellerle kıyasla çift yönlü tünellerdeki ölü sayısı istatistiklerinin artmasına yol açtı. Yaşanan faciaya ek olarak, tünellerin genel yapısı ve kurulu tesisat sistemlerinde de büyük hasar oluştu. Hiç can kaybı yaşanmasa da, Great Belt ve Channel tünelinde çıkan yangınlarda tünel yapılarında önemli boyutlarda hasar olmuş, mali açıdan büyük kayıplar oluşmuş, bu nedenle de Danimarka ve İngiltere'de tünellerde yapısal unsurlarla ilişkili olarak çıkan yangınları koruma konusunun daha ciddiye alınması da teşvik edi l mi ştir. Tüm bunların yanı sıra, yaşanan yangınların geniş çaplı bölgesel sosyo-ekonomik etkileri de olduğu (örneğin İtalya ve Fransa Mont Blanc Tüneli'nin kapatılmasıyla bu durumdan etkilendiler) gelecekte tünellerde yangın güvenliğin değerlendirilmesi ile ilgili yapılan çalışmalarda daha çok göz önünde bulundurulmalı ve dikkate alınması gereken önemli bir husus olarak altı çizilmelidir. Channel Tüneli'nde çıkan yangının (sosyo-ekonomik etkisi hariç) sonucunda çıkan hasar . ve kayıpların cirosuna bakıldığında, olayın sadece maliyetinin yaklaşık 200 milyon Pound olduğu tahmin edilmektedir. Mont Blanc Tüneli'nin 3 yıl kapalı kalmasının İtalya ekonomisine olan maliyeti ise 2,5 milyar Euro olmuştur. Tünelin yangından sonra yenilenme işlemleri ise 300 milyon Euro gibi bir meblağ tutmuştur. Avrupa'da Tünel Güvenliğ i incelemesi 1999 yılında yaşanan Mont Blanc ve Tauern faciaları ndan sonra aralarında Avusturya, Fransa, Almanya ve İsviçre'nin de bulunduğu pek çok ülke tünellerde güvenliği sağlayabilmek için yönerge koşullarını inceleme altına aldılar. Kısa süre önce yaşanan tünel yangınları yeniden gözde geçirilmesi gereken güvenlikle ilgili pek çok husus bulunduğunu ortaya koydu. t Özellikle tehlikeli mallar taşıyan kamyonların sayısı ve trafik akışı arttı. t Araç ku llanıcıları uygunsuz davranışlarda bulunuyorlar. • Kötü yönetim söz konusu. t Tünel yap ısı nda eksiklikler var. t Havalandırma sistemlerinde aksakl ıklar yaşan ıyor. t Beton yapı parçalanıyor. t Sınır ötesi uyum çalışmaları bulunmuyor. 1999-2000 yı il arı arasında Avrupa Otomobil Kulüpleri tarafından Avrupa'daki 25 tünelde yapılan araştırma sonucunda tünellerin üçte biri "kritik" veya "standardın altında" olarak değerlendiril miş (6 tünel) ve 9 tünel de "iyi" notu almış. Hiçbir tünel "çok iyi" tanımına uygun bulunmamış. Elde edilen sonuçlar ve yapılan araştırmada benimsenen tavır bazı tartışmala rı da beraberinde gündeme getirmektedir. işletmeciler dışarıdan bir kurum olduğu için ADAC'ı n kendi yapılarını incelemeye tabi tutmasını kabul etmekte zorlanmışlardır. Komşu ülkelerde örneğin Alman otomobil kulübünün tüneller üzerinde araştırma yapma isteği bazı durumlarda tamamen reddedilmiştir ve araştırmada benimsenen Tablo l. Son Yıllarda Avrupa'da Meydana Gelen Altı Tünel Yangınınm Sonuçları. Tünel Tip Yangyı Y•1 Uzunluk Süresi Ölü Maddi Kayııı ~ (m) Sayu:y· Great Belt (Danimarka) Demiryolu 1994 8 (saat) ,- 7 Yıpaat syas,;rıda piston bapyıdaki Yok (1.65 m uzunluôundaki) 15 segment halkasykyydy Channel 1 9 Yok 500 m yapyhasary, stoklar hasar gördü, ı-.(:._Y·ı=g-i_l te_r e_ -_Fr_a_n s_a..):.. +□-e_m_i _r y _o ı-u + _ 19_9_6 __ 5 _ 0 ·_ 5 _ _ _ _ _- - +t_a_m_ir_at_v_e~ip_le_tim masraflaryçı)<ty (Fransa-Yalya) Y 1999 11,6 Mont Blanc + ara olu ---+---·-- Tauern Karayolu 1999 :::_vus_tu_r_ya) _ ___.I__ --ı-- 1 Demiryolu 2000 6,4 3,3 t Kaprun (Avusturya) Gotthard (i viçre) """'t -----1,------ 1 Karayolu 1 2001 YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 86 52 17 50 17 1-2 24 Tünelin 900 metrelik k~my 39 ciddi hasar gördü, 23 kamyon ve 10 arabayan~ _____ _ 16 kamyon ve 24 araç hazar gördü. 12 Beton 10-15 cm çatlady 6.5 m Euro/ay girip parasykaybyyapandy 159 Yang,;rıdan sonra tren 1000 °C _ sıca klı)<ta kaldy_ 11 200 m asma tavan hasar gördü. -. Tünel simülasyonu içinde arabada çıkan yang111/a ilgilenen iıfaiyeci/eı: yöntembilimin "eklentili" olduğu, "bütünlükçü" olmadığı eleştirisi getirilmiştir. Güvenlikle ilgili unsurlara notlar verilmiş ve "güvenlik" ile ilgili olarak genel bir değerlendirme gerçekleştirmek amacıyla bu unsurların ağırlıklarına uygun değerlendirmeler yapılmıştır. Ancak bu sırada insanların tepkilerinin nasıl gelişeceğinden başlayarak tek bir hatanın ciddi can kayıplarıyla sonuçlanabileceği gerçeğine karşın yapıdaki değişikliklere kadar yangının gelişimi süreci kapsamında tehlikelerin nasıl bir yön izleyeceği incelenerek güvenlikle ilgili farklı hususlar arasındaki dinamik etkileşim dikkate alınmamıştır. Bu eksiklik UPTUN projesinde de bel irtilm iştir. Avrupa Yönetmeliğ i Avrupa Komisyonu'nun Enerji ve Taşımacı lık Genel İdaresi kısa süre önce taş ımacılık politikaları hakkında hazırladığı '201 O için Avrupa taşımacılık politikaları: karar zamanı' başlıkl ı Beyaz Rapor'da tünel kullanı cıları için yüksek düzeyde güvenlik sunabilecek minimum güvenlik standartlarının uyumlaştırılabilmesi için bir Avrupa Yönergesi önerisi hazırlığı içinde bulunduklarını açıkladı. Bu yönerge Trans-Avrupa yol ağında yer alan ve 500 metreden daha uzun olan karayolu tünellerinde geçerli olacak, farklı düzeylerde çeşitli kişilerin üstlenmeleri gereken rolleri ve sorumlulukları belirleyecek ve teknik ile işletime yönelik hususlarla ilgili olarak çeşitli düzeylerde korunma önlemlerinin alınmasını sağ layacak. Bununla birlikte, yönergenin içerdiği öneriler şu sırada tavsiye niteliğinde ancak yönergeyi hazırlayanlar gelecekte performansa dayalı yöntemlerin de kullanılabileceği bildiriliyor (örneğin Risk Analizi ve/ veya UPTUN değerlend irmesi ve güncelleştirme süreci).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=