kullanılacaktır. İç yangın bölmeleri ile bitişik nizam binalar arasındaki yangın duvarları, kagir ve en az bir tuğla kalınlığında, iki yüzü sıvalı dolu tuğla duvara eşdeğer yalıtımda yapılmalıdır. Yatay bölmeler, döşemeler REl-30 sınıfına izin verilen müstakil en çok 2 katlı konutlar dışında, bütün döşemeler yangına en az 60 dakika dayanıml ı ve yangın kesici nitelikte REl-60 olmalıd ır. Her durumda bodrum tavanı yangına en az 90 dakika dayanıml ı REl-90 olmalıdır. Yangına en az 120 dakika mukavemet gösteren ve alevlerin geçebileceği boşlukları bulunmayan her döşeme bir yatay yangın bölmesi olarak kullanılabilir. Çatıların oturdukları döşemeler yatay yangın bölmesi niteliğinde bulunmalıdır. Bitişik nizam yapılarda, çatılarda çatı örtüsü olarak yanıcı malzeme kullanılması yasaktır. Şaftların Yalıtımı Özellikle şaftlardan geçen kablolar, dumanı bütün katlara çok kısa sürede yayabilir. Şaftlar aracılığıyla dumanın her tarafa yayılması büyük tehlike oluşturur. Bütün birimlerin enerji kaynağı buradan temin edildiği için işletmenin kan damarları gibi düşünülebilir. Herhangi bir noktada meydana gelecek yangın sadece o bölümdeki kabloların yanmasına sebebiyet vermeyecek, aynı zamanda işletmenin diğer birimlerini de etkileyecektir. Nitekim, büyük işyerlerindeki yangınlarda, ölüm ve hasarın meydana gelmesine, elektrik şaftları ve kablolar sebep olmuştur. Kablo olarak, yanıcı kablolar kullan ıldığı için, yangın çıktığında çok miktarda duman oluşacak ve yangın hızla yayılacaktır. Bu tip yangınlarda, gerek dumanın ve gerekse sıcaklığın tesiri ile müdahale zordur ve yangının söndürülmesi kısa sürede mümkün olmaz. TULUMBACI I Çevreye yangın yayma tehlikesi olmayan ve yangın sırasında içindeki yanıcı maddeler çelik elemanlarında 540 °Cüzerinde bir sıcaklık artışına sebep olmayacak bütün çelik yapılar, yangına karşı dayanıklı kabul edilir. Yangın çıkan kısımda bulunan ilk detektör algılama yapsa bile, duman çok hızlı yayılarak her tarafı dolduracağı için gerçekte nerelere sirayet ettiği anlaşılmayacaktır. Kablo şaftında çıkan bir yangının ilerlemesini durdurmak ve yangını dar bir alanda kalmasını sağlamak için, tavaların birleşme ve ayrılma noktaları ile şaftların kat aralarında ve bölümlere girişlerinde yalıtılması gerekmektedir. Kablo şaftlarının yalıtılarak yangının sirayetinin önlenmesi konusunda birçok malzeme mevcuttur. Macunlar, yastıklar, boyalar, harçlar vb. malzemeler ülkemizde de kullanılmaktadır. Kullanılacak yangın durdurucu malzemelerin su, su buharı ve rutubet nedeniyle özelliklerinde değişiklik olmamalı, darbelere ve kemiricilerin verecekleri zarara karşı dayanıklı olmalıdır. Kullanılan yangın durdurucu ve yanmayı önleyici malzeme, kabloların değiştirilmesine veya yeni kabloların çekilmesine imkan vermeli, değişiklikler kolay yapılmalıdır. Malzeme sökülürken kablolar zarar görmemelidir. Malzemenin uygulanmasında katlar arası düşey geçişler ve bölümler arası yatay geçişler tam olarak kapanmalı, boşluk kalmamalıdır. Kullanılan malzeme yangına en az 90 dakika dayanıklı El-90 olmalıdır. Düşey veya yatay konumdaki kablolardan alev ilerlemesi ve ayrıca kabloların üst ve alt kısm ından alev atlaması olmamalıdır. Taşıyıcı Sistemin Korunması Bina taşıyıcı sistemi ve elemanlarının , gerek bir bütün olarak, gerekse her bir eleman ıyla, bir yangında insanların tahliyesi ya da söndürme süresinde korunmaları için yeterli bir zaman boyunca stabil kalmalarını sağlayacak şekilde hesaplanarak boyutlandırılmaları zorunludur. Söz konusu hesaplar, istenilen yangına dayanıklılık süresini sağlayacak şekilde yapılır. Yangın güvenliği açısından, yangına en az 30 dakika dayanıklı normal alavlenici REl-30 sınıfını sağlamayan yapı elemanlarının binaların taşıyıcı kısımlarında kullanılmasına çelik endüstri yap ılarındaki özel haller dışında müsaade edilmemektedir. Çevreye yangın yayma tehlikesi olmayan ve yangın sırasında içindeki yanıcı maddeler çelik elemanlarında 540 °C üzerinde bir sıcaklık artışına sebep olmayacak bütün çelik yapılar, yangına karşı dayanıklı kabul edilir. Bunun dışında kalan (tek katlı yapılar hariç) çelik yapılarda, çeliğin sıcaktan uygun şeki lde yalıtılması gerekir. Yalıtım, yangına dayanıklı püskürtme sıva ile sıvama, yangına dayanıklı boya ile boyama, yangına dayanıklı malzemeler ile çevreyi sarma, kutuya alma ve kütlesel yalıtım şeklinde ya pılabilir. Çevreyi sarma şeklindeki yalıtım; püskürtme, sıvama, sıcakta şişen boya sürme şekillerinde olabilir. Kutuya alma veya çerçeveleme; yapıştırma veya vidalamayla tutturulan rijit panoları veya donatılm ış şilteleri kapsadığı gibi tel üstü sıvayı da içerir. Kütlesel yalıtım genelde betona gömme suretiyle gerçekleştirilir. İçi boş elemanlardan kurulu çelik taşıyıcı sistemlerde sıcaklığın yükselmesi, bu elemanların içinin su ile doldurul ması veya bir su akımı sağlanması ile de önlenebilir. Ahşap elemanların yangın mukavemet hesapları yanma hızına dayandırılır. Yanma hızı 0.6 ila 0.8 mm/dk kabul edilip; ahşap elemanın bu şekilde azalan en kesitiyle ve güvenlik katsayısı 1.00'e eşit alınarak, üzerine gelen gerçek yükü taşıyabildiği süre yangın mukavemet süresi kabul edilir. Yanıcı maddelerin, boyama veya emdirme yolu ile alev almasını geciktirici, alevlenme direncini a rttırı cı maddeler bulu nmaktadır. Bu maddeler ahşap ve ahşap mamulleri için alevlenmeyi önleyici kimyasallar ve boyalar olarak sı nıflandırılırlar. Ahşap malzemeler için bunlar üç gruba ayrılmaktadır: Kömürleştirici, örtücü kabuk teşkil edici ve baraj tabaka oluşturucu geciktiriciler. ■ YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 86 1 9
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=