!MAKALE etkilerine karşı güçlendirilmesidir. Zira afetlere dayanıklı yapı üretmek kadar, afetten hasar görmüş yapıların onarım ve güçlendirilmesi de önemli bir konudur. Afetten hasar gören yapıların onarımında yapıya önceki dayanıklılığını kazandırmak, güçlendirilmesinde ise taşıyıcı sisteme gelebilecek afet etkilerinin daha iyi karşılanması hedeflenmektedir (6). Afetten hasar gören yapıların onarım ve güçlendirilmesi zor, zaman alıcı ve masraflıdır. Bu nedenle söz konusu çalışmalar gerçekleştirilirken onarım ve güçlendirme projelerinin deneyimli mühendislerce hazırlanması ve uygulanması gerekir. Hepsinden daha önemlisi, yapıları herhangi bir afetten sonra onarım ve güçlendirmeye mecbur bırakacak tasarım ve imalat hatalarından kaçınılmalı, afetlere ilişkin yönetmeliklerde belirtilen koşu llara uygun yapılar yapılmalıdır. Bu çalışmada inşaat mühendisliği disiplinini ilgilendiren afetten etkilenen yapıların onarım yöntemlerine değinilmeyecektir (7). Özellikle az gelişmiş ülkelerde herhangi bir afet meydana geldikten sonra kamuoyu afete karşı yüksek bir duyarlılık göstermekte ve afet yaralarının sarılması çabalarına parasal ve maddi yardımlarıyla katılmaktadır. Ancak, aradan belirli bir zaman geçtikten sonra, gerek merkezi yönetimlerin duyarsızlığı, gerekse kamuoyunun ilgisini sürekli canlı tutması gereken basın-yayın organlarının afeti gündemlerine almaması nedeniyle kamuoyunun afete ilgisi ve dolayısıyla yapılan yardımlar giderek azalmaktadır. Oysa, afet olayı, öncesi ve sonrasıyla bir bütündür. Her safhasında yerine getirilmesi gereken, o safhaya özgü faaliyetler bulunmakta ve bunlar belirli bir maliyet taşımaktadır. Çoğu zaman bu maliyet, merkezi ve yerel yönetimlerin öz kaynaklarıyla karşılayabilecekleri limitleri çok aşmaktadır. Sayılan olumsuzlukların yaşanmaması için, gerek resmi gerekse gayrı resmi kurum ve kuruluşların basın-yayın organları aracılığıyla afeti unutturmama, kamuoyunun afete duyarlılığını sürekli canlı tutma, yardım kampanyalarını devam ettirme yönünde stratejiler geliştirerek uygulamaya koymaları gerekir. YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 86 100 İzmit ve Diizce depremlerinden sonra afetzedeler ıızıın süre çadırlarda yaşadı. Yeniden İnşa Aşaması Yeniden inşa aşaması; toplumun afet nedeniyle bozulan sosyoekonomik yapısının ve afetzedelerin psikososyal yaşantısının en azından afet öncesindeki düzeye yükseltilmesi, yıkılan veya hasar gören tüm yapıların yeniden inşası gibi çok geniş alanlara yayılan faaliyetleri kapsamaktadır. Söz konusu faaliyetler afetin büyüklüğüne bağlı olarak birkaç yıl sürebilir. Schramm'a göre "yeniden inşa" aşaması ; afetten zarar gören fiziki yapıların tamir veya yeniden inşası, bütün hizmetlerin ve yerel altyapının tamamen restore edilmesi ile tarım sektörü dahil olmak üzere ekonominin yeniden canlandırılması faaliyetlerini içermektedir. Ancak bu faaliyetlerin uzun dönemli kalkınma planlarına entegre olmasına ve gelecekteki olası afetler hesaba katılarak gerçekleştirilmesine dikkat edilmelidir (4). Afetler; üretim altyapısı, yapıları ve araçlarının hasar görmesi ve insan gücü kaybı suretiyle ekonomik üretimin durmasına neden olmaktadır. Normal dönemde kalkınma projelerine tahsis edilebilecek kaynakların afet yıkımlarının giderilmesine harcanması nedeniyle ülke kalkınmasını da sekteye uğratmaktadır (8). Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde zaten sınırlı olan bütçe olanaklar ı ve kaynaklarıyla gerçekleştirilen afet sonrası yeniden inşa faaliyetlerinin çok iyi tasarlanması ve etkin şekilde uygulanması gerekir. Bu kapsamda afet zararlarını azaltıcı fiziki planlama ve afet etkilerine dayanıklı yapıların inşası çalışmalarına değinmekte yarar vardır. Bu iki olgunun gerçekleştirilmesi "Doğal Afet Zararlarının Azaltılması Uluslararası 10 Yılı" Bilimsel ve Teknik Komitesinin 1990'11 yıllardaki çalışmalarının ana hedeflerinden kabul edilmiştir (9). Fiziki Planlama Özellikle büyük kentlerde meydana gelen büyük çaptaki afetler kentsel yerleşim düzenini tahrip ettiği için yeniden inşa aşamasında öncelik fiziki planlama çalışmalarına verilmelidir. Ancak, söz konusu planlama çalışmalarında afet riskinin normal planlama sürecinin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmesi gerekir. Afet faktörünü bünyesine entegre etmiş bir fiziki planlama aşağıdaki hedefleri planlama amaçları olarak kabul edecektir. a) Potansiyel afet tehlikesinin önlenmesi ya da azaltılması, b) Afet etkilerinin azaltılması , c) Ana afete bağlı olarak meydana gelen yangın, patlama, toprak kayması gibi ikincil afetlerin önlenmesi, d) Afet sonrası hızlı ve etkin kurtarma ve iyileştirme çalışmalarının kolaylaştırılması, e) Afet sonrası yeniden yerleşme ve yapılanma faaliyetlerinin kolaylaştırılması. Afet riskinin normal planlama sürecinin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmesi sayesinde; a) İleride meydana gelebilecek afetler sonrasındaki zararlar azaltılabi lir. b) Afetin bir felaketler zinciri olarak genişlemesi önlenebilir veya hafifletilebilir. c) Kurtarma ve ilkyardım çalışmaları kolaylıkla yürütülebilir. d) Afet sonrası yeniden inşa, onarım ve bakım çalışmaları daha hızlandırı labilir. Yeniden inşa aşamasında gerçekleştirilecek fiziki planlamanın afetlerin önlenmesi veya etkilerinin azaltılmasında etkin bir araç olarak kullanılabilmesi , afet
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=