\MAKALE malar ABD, Rusya, Japonya ve Çin gibi depremden çok etkilenen ve ileri teknolojiye sahip ülkelerde başlamıştı r. Bu çalışmalarda amaç, gelecekteki depremlerin nerede, ne zaman ve hangi büyüklükte meydana geleceğin i saptamaktır. Deprem konusunda önlemlerini 1930'Iu yıl l ardan itibaren almaya başlayan ABD'de "Depremlerin Önceden Bilinmesi" çalışmaları nın da içinde yer ald ığ ı deprem zararlarının azaltılması çalışmalarına ayrılan yıllık bütçe 800 milyon Dolardır. Depremlerin önceden bilinmesi çalışmalarının yoğun şekilde devam ettiği diğer bir ülke, coğrafi konumu nedeniyle sürekli depremlere maruz kalan Japonya'dır. Bu ülkede deprem araştırmaları için ayrılan yıllık bütçe 11 milyar Dolardır. Bu rakamın büyüklüğü hakkında bir fikir vermesi açısından söz konusu rakamın Türkiye'nin 1995 yıl ı toplam ihracatının yarısına denk düştüğünü belirtmek yeterli olacaktı r. 80 Günümüzde depremlerin önceden bilinebilmesi amacıyla yapılan başlıca çalışmalar: Sismisite çalışmaları , kabuk deformasyonlarının ölçülmesi, kayaçl arın fiziksel özelliklerinde görülen değişiklikler, yer altı sularındaki radon miktarı ile su seviye ve sıcakl ı klar ı nın ölçülmesi ve hayvanların anormal davranışlarının gözlenmesidir. Depremlerin önceden bilinmesi amacıyla gerçekleştiril en bu çalışmalar yoğun şekilde devam etmektedir. Ancak, depremlerin nerede, hangi büyüklükte ve özellikle ne zaman meydana geleceğini önceden büyük bir doğrulukla ortaya koyan kesin bir yöntem henüz geliştirilmemiştir. Her ne kadar Pearce'nin (24] belirttiğine göre; bazı sismologlar, depremlerin önceden bilinmesinin - bugün ya da gelecekte - asla mümkün olmayacağını iddia etmekteyse de, bu konuda kısa zamanda ulaşılan düzey ilerisi için umut vericidir. Hangi afet türü ıçın olursa olsun, ülke genelinde oluşturulacak erken uyarı sistemleri aşağıdaki sorulara cevap verebildikleri ölçüde etkili olacaktır: [25] a. Kim ya da hangi kurum uyarıyı yapacaktır? YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 84 b. Hangi afet türü toplumu tehdit etmektedir? c. Tam olarak hangi coğrafi bölge tehlike ile karşı karşıyadır? d. Afetin meydana gelme olasılığ ı nedir? Meydana gelmesi konusunda kesin belirtiler varsa, ne zaman meydana gelecektir? e. Özel önlemlerin alınmasını gerektiren yüksek afet riski taşıyan bölgeler var mıdır? f. Hangi spesifik koruyucu önlemler alınmalıdır? 5. Sonuç Afetlere karşı etkin mücadele stratejilerinin geliştiri lmesi gerek insan yaşamının gerekse toplumsal yaşamın sürekliliği açısından yadsınamaz bir önem taşı maktadır. Söz konusu stratejilerin geliştirilebi l mesi, ancak, afet olgusuna öncesi ve sonrasıyla bir bütün olarak bakılması ile mümkün olacakt ı r. Aksi takdirde, özellikle ülkemizde merkezi ve yerel yönetimlerin yıllardır yaptıkları gibi, afetlerle mücadelenin afetin meydana gelmesinden hemen sonra başlayıp kamuoyunun afete duyarlılığının azalmaya başlamas ı ile sona eren kısa vadeli, palyatif çözümler üretmekle sınırlı kalması uzun vadede daha fazla can ve mal kaybına neden olacak yeni afetlere davetiye çıkarmaktan başka bir sonuç doğurmayacaktır. Kaynaklar [ 1] Park, C. C., "The Disasrer Life Cyc/e and Huınan Adjusıınents: Lessons From Three Mile lseland and Clıernobyl", Popıılaıioıı and Disasıeı; Neıv De/lıi: Concepı Pııblis/ıiııg Coıııpany, 1991. [2) Keçeci, M., "Doğal Afeılerde Bulaşıcı Hastalık/ar ve Çevre", Bayındırlık ve İskan Bakanlığı İle Belediyele,; Yıl: 8, S. 24, 1994. [3) Ergünay, O.; "Afeı Yönelimi Nedir? Nasıl O/ınalıdır? ", Erzincan ve Dinar Deneyimleri Işığıııda Tiirkiye'nin Deprem Sorıııı /cırına Çöziim Arayışları, TÜBİTAK Deprem Sempozyııınıı Bildiriler Kiıabı, 15 - 16 Şubaı 1996. [4) Wauglı, Jı: W L., Terrorism and Eıııeıgency Manageıııenı - Policy and Adıııinisıraıion, USA: Marcel Dekkeı; ine., !990. [5] Endeı; R. L. and Kim, J. C. K., wirh Se/kregg, L. L. and Jolınson, S. F., "The Desigıı aııd lıııpleıneıııaıion 0/Disasıer Mitigaıion Po/icy", Maııaging Disasıer - Sırategies and Policy Perspecıives, Durhaııı aııd Londoıı: Dııke Universiıy Press, 1988. [6] Naıeghi, F.-A., "Disaster Mitigcııion Stı-ategies in Telıraıı, Jraıı", Disaster Preveıııion aııd Managemenı, Vol. 9, Numbcr: 3, 2000. [7) Sc/ıı-aınm, D., "Overvieıv Of Disaster ıvlanageıııenı ", Eıııeıgency Türkiye '93 - Firsı Inıernaıiona/ Disasıer Relief aııd Preı•eıııion. Civil De- /ence, Pııblic Secııriıy and Firsı Aid Exlıibiıioıı. Noveıııber 23 - 27, I993. [8) Eıgiinay, O.: "Acil l'ardıııı Plan/aıııası ve Afeı Yönetimi", Uzıııan Der Deıgisi. Yıl: 2, S. 6 - 7, Nisan - Eylül - I 999. [9) Giindoğdıı, O.: "Tiirkiye'de Yıkıcı Depremlere Karşı Alıııınası Gereken Önleıııler ve İsıaııbııl Örneği", Erzincan ve Dinar Deneyimleri lşığ111da Tiirkiye'nin Depreııı Sorıııılarıııa Çöziiııı Arayışları, TÜBİTAK Deprem Seıııpo:yııııııı Bildiriler Kirabı, 15 - /6 Şııbar 1996. [ 1 O) Rııche/man. L. / .. "Narııral Hazarcl ıvliıigarioıı aııd Deve/opmenr: An Exploraıioıı O/Tlıe Roles OJT/ıe Pııblic aııd Privaıe Secıors", Maııagiııg Disaster - Sıraıegies aııd Policy Perspectives - , Dııke University Press, I 988. [11) Giir, Y.; "Dinar Depreminin Ardı ııdaıı", Bayıııdırlık ve İskan Bakaıılığı İle Belediyeleı: Yıl: 10, S. 32, Aralık - /996. [12) Carby, B.; "Tlıe Do's aııd Doıı'ts O/Risk Redııcıion", UNESCO Coıırieı; October - 97. Vol. 50. lssııe: / O. [ 13] Tankııt, T.; "Deprem Zaı-ar/arıııııı Azcılıılıııasıııda Yıırtıaş Eğiıimi,ıi,ı Önemi'\ Erzi11ca11 ve Dinar Deııeyiıııleri lşığıııda Tiirkiye'niıı Depreııı Sorıııılorıııa Çöziim Arayışları. TÜBİTAK Deprem Seıııpozyıımıı Bildiriler Kitabı. 15 - 16 Şııbat 1996. [ 14) Aysaıı, Y.; "Conc/ıısions aııd Recoııııııeııdaıioııs Foı- Tlıe lnıernationa/ Decade Foı· Naıııra/ Disasıer Redııcıion (IDNR)", loııdoıı, Jaıııes and Jaıııes Scieııce Pııb/islıers lıd.. 1992. s. 256. [ 15] Moııasıersky, R.; "Naıııral Disaster Policies Need Slıaking Up", Scieııce Neıvs, 1999, Vo/. 155. lssııe: 2 2. [16) Temiz, S.: "Afeı - Afet Tiirleri ve Afeııe Karşıfcışılan Somıılaı-". Sivil Savıııııııa Deıgisi. Yıl: 40, S. 151, Ocak - Şııbaı - Marı - 1998. [17) Berıy, S.; "We 1-fcıve a Problem. Cali Tlıe Pı-ess'", Pııblic Manageıııent (US), April - 99, Vol. 8 /. lssııe: 4. [ 18) Waııgh Jı:, W L. "Cııı-reııı Policy aııd lıııp/eıııeııtaıioıı Issııes in Disasıer Prepcıradııess ". Maııagiııg Disaster - Sırcııegies aııd Policy Perspecıives. , Dıırlıam cıııd londoıı: Dııke Uııiversiıy Press, I988. [ 19) Kreiıııeı; A.; lessons Learııed Froııı Eıııergeııcy leııdiııg, Tlıe World Bank Eııviroıııııeııt Depcırııııenı Divisional Workiııg Paper No: 1990 - 15, Noveıııbeı; 1990. [20) Saıp, N.; "Sağlık Hizıııet/eriııde Afet Yöııetiııı i". Deprem Araşıırıııa Ensritiisii Biilteııi, Yıl: 26. S. 81, Teııımıız - I 999. [2 1) Sivi/ Savıınıııa İle İlgili Kaıııııı Tiiziik ve Yönetıııe/ikleı ; !. Kiıap, Ankara: re. İçişleri Bakanlığı Sivil Savııııma Genel ıvliidiir/iiğii Yayını, I 994. [22) Kaiseı; C. F. and Saııleı; D. N.; "A Conservaıion Of Resoııı-ces Approach To A Ncııııral Disaster", Joıırna/ 0/Socia/ Belıavior & Persoııality, 1996, Vol. il, lssııe: 3. [23) Press, F. aııd Haıııilıon, R. M.; "Miıigaıing Naıııral Disasıers", Science, Vo/. 284, lssııe: 5422, 1999. [24] Pecwce, F.; "Qııakes, Plaıes and Chaos", Geographical Magazine, Febı-ııaıy - 94, Vol. 66, lssııe: 2. [25) Drabek, r E. ; "Uııdersıaııdiııg Disasıer Warııing Respoııses ", Social Science Joıırııal I 999, Vo/. 36, lssııe: 3. •
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=