Yangın ve Güvenlik Dergisi 84. Sayı (Ocak-Şubat 2005)

ITEKNiK BiLGi lıdır. Maalesef insanlar robotlar gibi davranamazlar ve eğitimsiz bir insan görevlendirildiğinde veya eğitimli görevlinin bir anlık yokluğunda daima çeşitli olaylar çıkabilecektir. Sonuç olarak yangın tespiti tek başına çözüm olamaz. Tam bir koruma sağlamak için tespit sistemi bir söndürme sistemiyle tamamlanmalıdır. Bir tehlike olduğuna dair bir karar alındığında ve bu riskin kabul edilemez olduğuna ilişkin fikir birliğine varıldığında, yapılması gerekenlere bağlı olarak dikkate alınacak farklı koruma seviyeleri mevcuttur. Üç temel görüş bulunmakta: a.Tespit sistemine ve elle müdahaleye güvenin. b.Yangın çıkan oda ya da mekan boşaltılabilir ama yangının o mekandan dışarıya yayılması mutlaka önlenmelidir, bunu dikkate alın. c.Aktif tipte gazlı bir söndürme sistemi kullanın. Yangın Tespiti Elektronik sistemlerdeki gelişmeler giderek küçülen mekanlara daha fazla çalışan ekipman yerleşmesine olanak tanıyor. Bu da ısı yükünü azaltmak yerine arttırıyor. Soğutma içinse gittikçe daha yüksek seviyede hava akımı hızları kullanılıyor. Yüksek hava akımları dumanın dağılmasına ve daha duyarlı tespit yapılmasına neden oluyor. Sistemi tedarik eden firmadan istenmeyen veya yanlış alarmlar vermeden, oldukça hassas, erken uyarıda bulunan bir tespit sistemi oluşturması istenmektedir. En basit tespit sistemi nokta detektörüdür. Bu tür sistemler, dumanın en çok dolabileceği (tavan havalandırma ızgaralarının arasına) ve klima santral birimlerine geri dönen hava akımının bulunduğu, dikkatle seçilmiş yerlere mekan içinde dağılacak şekilde yerleştirilir. Bu detektörlerin kısıtlamaları arasında ise örnekleme noktası sayısı, hava akımı hızı ve bunların fiziksel boyutu sayılabilir. Esneklik, basit elektrik bağlantısı , çoklu algılayıcı lar ve ayarlanabilir hassasiyet nokta detektörlerinin başlıca avantajlarıdır. IYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 84 64 Bilgisayar odasını korumak için kurulan gazlı yangın söndürme sistemi göriiliiyoı: Tesisler erken uyarı algılamada hassasiyet sağlamak için gittikçe daha yaygın olarak havayı çeken duman detektörlerini kullanmaya başlad ı lar. Bu tür sistemlerde örnekleme delikleri ve borular dumanı karşılaştırma yapmak için merkezi bir üniteye geri çekiyorlar. Burada hassasiyet seviyesi bir metredeki belirsizlik düzeyi % 0.0025 olacak şekilde ayarlanabiliyor. İlk başlangıçta uyarı amaçlı olarak birden fazla hassasiyet seviyesi kullanılabiliyor ve sonra alarm, onu takiben de tahliye gerçekleşiyor. Bu tür detektörlerin yerleştirileceği normal yer, klima santralindeki dönen havanın girişi olacaktır. Böylece istenen hassasiyet sağlanacaktır ama yangının kaynağı böyle belirlenemez. Bunun içinse klima santral birimleri kapatılmalı ve daha sonra geleneksel nokta detektörleri kullanılarak yangın çıkış noktası tespiti yapılmalıdır. Aktif bir söndürücü sistemi çalıştırılıyorsa tahliye başlatılmadan önce en az iki algılayıcıdan yangın çıktığını dair onay alınmış olmalıdır. Aspiratörlü yani hava çekişli tespit sistemleri nokta detektörleriyle karşılaştırı l dığında daha fazla örnekleme noktası kullanılmasını sağlamaktadır. Çok alçak ve kablo yığınlarıyla kaplı yerlerde aspiratörlü yani hava çekişli tespit sistemi ise tek seçenektir. Yangın Söndürme Farklı yangın söndürme sistemleri farklı işler yapar. Şekil 2'de belirli bir sistem harekete geçtiğinde yangının nasıl büyüdüğünü ve bu sistemin korunan mekan üzerindeki etkilerini göstermektedir. Elbette ki yüksek hassasiyete sahip bir duman tespit sistemi çok fazla hava akımının olduğu ortamlarda bile en erken uyarının alınmasını sağlayacaktır. İnsanların bulunduğu bir tesiste, operatör yangının çıktığı yeri belirlemeyi deneyebilir ama unutulmamalıdır ki, duman net olarak görünmeden çok önce hassas bir duman detektörü sistemi dumanın varlığını fark edecektir. Klima sisteminin kapatılmas ı, tavana yerleştirilen nokta duman detektörlerinin yangın ın yerini tespit etmesini sağlayacaktır. Bu noktada elle yangın söndürme ve her bir makinenin tek tek kapatılabilmesi de mümkün olacaktır. Eğer elle müdahale mümkün değilse veya görevli kişi yerinde değilse, yangın büyüyecektir. Şekil 2'de ilk nokta detektörü alarmı çaldırdıktan az sonra, bağımsız bir ikinci detektör yangını doğrulamakta ve gazl ı söndürme sisteminin nasıl çalışmaya başladığ ı görülmektedir. Ayrıca önceden çalışan bir sprinkler sistemi veya su fışkırtma sistemi hazırlanabilir (ama çalıştırılmaz).

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=