40 !MAKALE İzmi r Balçova'da Şarkevi adlı kafeteryada, 19 Şubat 2004'de gaz sıkışması nedeniyle çıkan yangında ise dört öğrenci yaşamını yitirmiştir. İzmir İtfaiye Daire Başkanı Fuat Bara ndır, Bornova'da 9 kişinin yaşamını yitirdiği kafeterya yangınına benzer biçimde; mekanın dekoratif amaçlı hasır, ahşap ve elyaf malzemeyle donatılmış olmasının yangının büyümesinde etkili olduğunu söylemiştir. Balçova Şarkevi yangınına görsel ve yazılı basın Bornova Nağme Cafe'de yaşanan ilk yangın kadar büyük ilgi göstermemiştir. Ardı ardına gelen benzeri felaketlerin toplumsal duyarlılığı arttırması beklenirken, basının bu olaya ilgisiz kalması; toplumun bu tür yangınl arı da doğal kabul etmeye başl adığı yolunda endişeleri beraberinde getirmektedir. Bu iki acı olay sonucunda İzmir'de yangın konusunda yöneticilerin duyarlılığ ı artmı ş, valilik kararı ile yirmi sekiz ilçedeki işletmeler denetlenmiş, denetim sonrası hazı rlanan raporda; denetlenen 1462 işletmenin 873'ünde can ve mal güvenl iği riski bulunduğu, söz konusu işletmelere gerekli düzenleme ve iyileştirmeleri yapmaları için belirli bir süre veri ldiği belirtilmi ştir [6]. İstanbul'da 14 Ekim 2004'de sezon gereği kapalı olan Laila'da mutfak bölümünde çıkan yangın, döşeme ve bazı bölümlerin ahşap olması nedeni ile hızla büyümüş, 4.5 saatte söndürü lebilmişti ( [7]. 14 Aral ık 2004'de G-Mall alışveriş merkezi sinemas ı nda , fuayede filmin tan ıtımı için kurulan dekorun alev alması nedelYANGIN ve GÜVENLiK SAYI 84 niyle çıkan yangın hızla büyümüş, fuayeden iç salonlara sıçram ı ş, yüzden fazla kişi yaralanmıştır [8]. 15 Aral ık 2004'de Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda yaklaşık 800 kişinin izlediği bir konser s ırası nda kostümlerin bulunduğu depoda çıkan yangın sonucunda duman konser salonuna yayı lmış, salondaki duman detektörlerinin varl ığı zamanında uyarı sağlamış, herhangi bir zehirlenme olayı yaşanmadan salon boşalt ılmış ve yangın söndürülmüştür [9]. Ardı ardına gündeme gelen bu yangınların can kaybına yol açmamasının "büyük şans" olduğu söylenebilir. İstanbul 'da özellikle Beyoğlu'nda bulunan eski yapılardaki kafe ve barlara yangın riski ve herhangi bir panik anında kaçış açısından bakıldığında, karşılaşılan manzaranın olması gerekenin çok uzağında olduğu gözlenmektedir. Beyoğlu'nda itfaiyenin giremediği sokak sayısının seksen dokuz olduğu, Beyoğlu Yeşilçam Sokak'ta 17 Aral ık 2004'de beş katlı metruk bir binanın çatısında çıkan yangına itfaiyenin araç girişini engelleyen dubalar ve diğer sokakların dar olması nedeniyle merdivenli araç sokamaması nedeniyle kameraların ve izleyenlerin önünde bir kişinin can verdiği [1 O] de göz önüne alındığında, yangın konusunda ivedilikle önlem alınması gerekliliği ortadadır. Bu konuda yapılacak çalışmalar aynı zamanda depremle ilgili yürütülen çalışmaların da önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Bir yangının seyri mekandaki ortalama gaz sıcaklığına bağlı olarak ifade edilebilir. Yang ı nlar buna bağl ı olarak; t Ortalama gaz sıcaklığının düşük ve yangının kaynağı civarında lokalize olduğu, büyüme veya parlama (flashover) öncesi aşama, t Mekandaki bütün yanıcı maddelerin yangına katıldığı ve alevlerin bütün hacmi doldurduğ u , parlama sonrası veya yangı n ı n tamamen büyüdüğü aşama, t Sönme veya soğuma dönemi, olmak üzere üç aşamada değerlendirilebi lirler [11 ]. Bir yangında hayatta kalabilme olas ılığı; büyük oranda, yangının ikinci ve en şiddetli aşaması olan parlama öncesi mekanı terk edebilme şanslarına bağlıdır. Bina yönetmeliklerinin amaçla rından biri de; yangın başlangıcında duvar ve tavanlar yanmaya başlarsa , içeridekilerin kaçışını engelleyecek kadar çabuk alev yaymalarını engellemektir. Genel olarak, bir duvar veya tavanın alev yayma özelliği ne kadar düşükse, kaçmak için o kadar fazla zaman bulunabilecek demektir. Kaçmak için gerekli zaman, t yapın ın boyutuna, t yangının bina içindeki konumuna, t içeride bulunanların hareketliliği ve farkındalık düzeyine, t binada sprinkler bulunup bulunmadı-ğına, bağl ı d ı r[11]. Toplu halde bulunulan sinema, restoran, bar, kahvehane; özellikle gençlerin buluşma mekanları olan kafeteryalara, yangın riski açısından bakıldığında; yukarıdaki olaylarda karşı l aşılan ortak özellik kolay alev alan (çuval, hasır, ahşap, v.b.) malzeme kullanımının yaygın olmasıdır. Yangının yayılarak kontrolden çıkmasının en önemli nedenlerinden biri yanıcı malzemelerdir. Perde, kapı, döşeme malzemelerinin yangına dirençli olmaları yangının hızlı büyümesini engelleyebilmektedir. Gelişmiş ülkelerde, yüksek yapılarda ve topluma açık yapılarda kullanılan bütün malzemelerin yangına dirençli olması zorunludur. İ stanbu l'da topluma açık yüksek binalarda kullanı lan malzemelerin (perde, kapı, halı, çerçeve, v.b.) yangına dirençli olma zorun luluğ u getirilmişti r. Henüz, itfaiyece sadece yangına dirençli olup olmad ı kları sorulmakta, fakat kontrol edilememektedir [12].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=