ITEKNiK BiLGi 8. Polistirol yandığı zaman maddelerin camlarına yapışan ve yapışkan polistirol ısı oluşturduğu için teneffüs cihazı kullanmasını zorlaştırıyor ve ekipleri daha sık değişmelerini gerektiriyor. Poliamitlerde ve polietilenlerde damla tehlikesi diğerlerie nazaran daha belirgindir. Poliamit ve polietilenden damlayan yanar durumdaki damlalar ağır yanık yaralarına sebep oldukları gibi yangının yayılmasında da etkilidirler. 9. En çok kullanılan plastik malzeme PVC dir. PVC' den örneğin; Yer kaplamaları, tekneler, kovalar ve ev eşyaları kullanım malzemeleri gibi bir çok şey yapılır. Çok miktarda PVC yandığı zaman yangın zararlarından çok, yangın sonrası zararları olur. PVC' nin yangın esnasında çıkardığı gazlar (tuz ruhu buharı) oda içindeki makinelerde ve döşemelerde ve hatta binalarda aşınma tesiri yapar. 1 O. En eski plastik madde (1869) aynı zamanda en tehlikelisidir. Sözünü ettiğimiz madde selüloittir. Selüloit çok kolay yanabilen bir maddedir ve tutuşma derecesi 120 °c olup yandığı zaman içinde nitrik gaz ve karbon monoksit bulunan sıcak ve çok zehirli gazlar çıkarır. 11. Her yanma esnasında yanıcı madde ne olursa olsun, yanma gazı olarak karbon monoksit (CO) ve karbondioksit (CO2 ) oluşur. Bunlara ilaveten yanıcı maddenin yapısına yani kimyasal özelliklerine göre başka gazlarda meydana gelir. 12. Aşağ ıdaki tablo incelendiğinde plastiklerin yangınında çıkan bu gazlardan bazıları nın oluşumu değerlendirilebilir. t Tozlar: Katı kütle halindeki birçok plastik çeşidi kolay parlamaz ve alev almazken toz halinde olan hemen hemen bütün plastikler kolayca yanarlar ve eğer havaya yayılmışlarsa 370 °C'nin üzerinde sıcaklıkta bir kıvılcım, alev veya sıcak metal bir yüzey nedeniyle hızla yanar ve parlayabilirler. Operasyonlarda toz halinde plastikler (pulvarize) kullanıldığında, pnomatik taşıma sistemiyle plastik tanecikleri taşındığında, ya da cilalama işlemlerinde toz atıkları ortaya çıktığında toz patlamaları olabileceği göz önüne alınmalıdır. Ahşap talaşı ya da boya gibi maddelerde plastiklere eklenirken dikkat edilmelidir. t Yanıcı solventler: Aşağı yukarı her plastik fabrikasında yanıcı organik solvent (çözücüler) bulunur. Yap ıştı rıcı maddelerde, vernik ya da boyalarda çok küçük miktarlarda kullanılırlar, Kumaş, kağıt, deri ya da metallerin plastikle kaplanmasında ise oldukça büyük miktarda kullanılırlar. YANGIN ve GÜVENLİK SAYI 80 62 Solventlerin seçimi ve kul l anılış ı ndaki tehlikeler birçok laklama işlemiyle aşağı yukarı aynıdır. Solventler plastiğe, baskı ya da hızl ı hareket eden filmlerin kaplanması sırasında uygulandığında tehlikede biraz artış olabilir. Çünkü plastiklerin yüksek elektrik direnci vardır ve kağıt ya da pamuk dokumalara göre daha fazla statik elektrik yükü taş ırla r. t ısıtıcı cihazlar: Maddeye şeki l vermek ve aynı zamanda karı şt ırmak için yapılan kal ıplama ve çıkarma operasyonlarında elektrik parçalarında bölgesel yüksek ısınma ile ilgili tehlikeler vardır. Çalışma ı sıları normal olarak 150-340 °C arası ndadır ve bu üzerinde çalışılan plastiğin tipine bağlıdır. t Statik elektrik: Plastik işletmelerindeki birçok işlemde statik elektrik oluşur. Plastikler çok iyi elektrik yalıtkanları olduğundan, üzerindeki statik yüklen-me kıvılcıma ve eğer çevrede yanıcı buhar ya da tozlar varsa yangına neden olabilir. t Depolama düzenlemeleri: Depolanan plastiklerin yangın tehlikeleri, ister hammadde, ister biti rilmiş mallar olsun kimyasal kompozisyon, fiziksel şekil ve depolama şekline bağlıdır. Fiziksel şekil , köpük, sert tabaka, toz, yaprak, rasgele paketlenmiş küçük cisimler, çantalar ya da kutular olabilir. Plastiğin depolanması genelde 6 m.yi aşmayan bir yükseklikte olmal ıdır. Özel olarak plastiğin herhangi bir depolama şekl indeki tehlikesi örtülmüş olsun ya da olmasın aynıdır. Yangın çıkarsa, genellikle büyük miktarda duman oluşur ve yangınla mücadelede görüş alanını yok etmesi ve koruyucu teçhizatsız nefes alma zorluğu nedeniyle büyük zorluklar yaratır. Yardımcı Madde Gazlar Plastik Tesislerinde Alınacak Yangın Tedbirleri: 1. Bütün tesislerde olduğu gibi plastik tesislerinde de yangından korunabilmek için, öncelikle o tesisin risk analizi ve risk değerlendirilmesi yapılmalıdır. O riski karşılayacak yapısal ve prosese dayalı tedbirler al ını rken seyyar ve sabit söndürücüler konulmalıdır. Bu tedbirler personel eğitimleri ile bütünleştirilerek reaktif ve proaktif davranış biçimleri gelişti rilmelidir. Bu paralelde yapı lacak acil eylem planları ile güncellik korunmalıdır. Böylece her tesisin kendi yağı ile kavrulabilir olması sağlanmalıd ır. Aksi davranışlarla yangın önlemleri ve söndürme sadece itfaiyeden beklenmesi halinde o tesiste mal varlığının korunumu çok çok zor olacaktır. 2. Binaların yangından korunması hakkındaki yönetmelikte de belirtildiği gibi Yeterli yangından korunma, işletme veya ambar binasının emniyetli bir şekilde tasarlanması veya var olan şartların incelenip değiştirilmesi ile başlar. Sprinklerle korunmuş, yanması geciktirilmiş malzemelerden yapılmış inşaatlar, plastik endüstrisindeki yanıcı maddelerin üretilip işlenmesi ve depolanmas ına uygundur. 3. Otomatik sprinkler, sabit boru ve hortum sistemleri ve sulu tip portatif yangın sönTehlike Sınırı Halojen asitleri (hidroklorik asit, hidrobromik 5 ppm veya 7 mg/m3 asit, hidrofiorik asit, fosgen) Plastik Malzemeler Hidrojen siyanür 10 ppm veya 11 mg/m3 (poliüretanlı, Selüloid) / TNT Siyanid 5 ppm veya 9 mg/m3 Azot oksitler (nitrat buharları) Asit Siyanidrik Polisytiren Benzen Köpük poliüretan lzosiyonat Polivinyl klorid, yangın dayanımlı Halojenik asitler plastikler, florinli plastikler (Hidroklorik, hidroflorik, hidrobromik asitler) Melamin, naylon, formaldehit Amonyak reçineler. Formaldehit fenoller, tahta, naylon, polyester. Aldehit Köpük plastikler Azo-tıis-succino•nitril Bazı dayanıklı plastikler Antimonlu alaşımlar
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=