ODES'ten Ofis Binaları İçin Maksimum Koruma WATER MIST (Su Sisi) Sistemleri Maximum Protection for Office Buildings From ODES;Water Mist Systems (FOGTEC BRANDSCHUTZ GmbH & Co. KG Firmasından Mr. Rudiger Kopp ve Mr. Dirk K. Sprakel 'in "lnternational Fire Protection Magazine" Mayıs 2003 sayı sında yer alan yazılarından çeviridir.) Yangın Söndürme Sistem uzmanları, günümüzde geleneksel söndürme sistemlerinde yaşanan problemler ile ilgili çeşitli konularda uzun zamandır uyarılarda bulunmaktadırlar. Sprinkler sistemleri yüksek miktarda su tüketirler ve bu da sistemin ilgili bölümlerinde yangın suyunun kirlenmesine yol açar. Water Misi sistemlerinin yüksek fiziksel verim kriterine bağlı olarak, bu sistemlerde standart konvansiyonel sprinkler sistemlerinde gereksinim duyulan su miktarın ın sadece %10'u yeterli olmakta, hatta bir çok sistemde suyun depolanması bile gerekmemektedir. Bu özellik, kirlilik tehlikesinin yanısıra, suyun söndürme sırasında vereceği zararları da en aza indirgemektedir. Yangın söndürmede ulaşılan son derece etkili sonuçlar, yatırım maliyetlerinin düşük tutulmasına olan katkısı, günümüzde water misi sistemlerinin konvansiyonel sprinkler sistemleri ile rekabet edebilmesini sağlamaktadır. Yangın Söndürme sistemlerinde suyun çok küçük damlacıklar halinde ve temiz su olarak kullan ı l mas ı , 1930'Iardan beri bilinen bir yöntemdir. Ancak günümüzde, sistemi oluşturan komponentlerin modernize edilerek geliştiri lmesi, water misi sisteminin yüksek söndürücü etkisi ile birleşerek, bu sistemlerin sprinkler ve gazlı söndürme sistemlerine oranla maksimum seviyede bir söndürme tekniği olarak ön plana çıkmasına olanak sağlamıştır. Sprinkler, gazl ı , kuru kimyevi tozlu ya da köpüklü konvansiyonel yangın söndürme tekniklerinin büyük bir bölümü, halen, suyun söndürme sonrası yarattığı hasar, çevre kirliliği, etkili olamama, toksik özellikler ya da yüksek yeniden dolum maliyeti gibi önemli sayıda dezavantajı da beraberinde getirmektedir. Söndürme sektörü medyasında, suyun yol açtığı hasarlarla ilgili haberler, yangının meydana getirdiği kayıplardan daha sık ve fazla olarak yer almaktadır. Pek çok uygulamada, yukarıda bahsi geçen dezavantajların hiçbirini taşımaması, yüksek basınçlı water misi teknolojisinin, doğru alternatif olmasını sağlamaktadır. Çeviriyi Yapan : Filiz Mumoğlu Odes Ortadoğu Elektrik Elektronik Ve Yangın Korunum Sistemleri Ltd. Şii. Gn. Md. Yardımcısı Ofis ve benzeri binalarda yüksek basınçlı water misi uygulaması , bu sistemin kullanıldığı alanlardan sadece birini kapsamakta ve son yıllarda gittikçe artmaktadır. Bu yazı da ofis ve benzeri binalarda yüksek basınçlı water mist sistemlerinin neden ve nasıl kullanıldığını açıklama amaçlı hazırlanmıştır. Prensip Yangınla mücadelede su kullanımının pek çok sebebi vardır ve bunlardan biri de soğutmada en etkili yöntem olmasıdır. Yangın senaryosu kapsamında soğutmanın gerçekleştirilmesi, yangının kontrol altına alınması ve söndürülmesi için genellikle binlerce litre suya gereksinim duyulmaktadır. Ancak, yangın esnasında su damlalarının sadece yüzey alanı, yangından kaynaklanan ısı enerjisi ile temasa geçtiğinden, suyun büyük bir bölümü ziyan olmaktadır. Yüksek Basınçlı Water Mist Nozulu Suyun çok küçük damlalar haline getirilerek püskürtülmesi, ısı ile temas eden yüzeyi artırarak, yangının söndürülmesi veya kontrol altına alınması için daha fazla ısı enerjisinin emilmesini sağlar. Damlacıklar çok hızlı bir şekilde buhara dönüşür ve bu dönüşüm esnasında ısı enerjisinin emilmesiyle, yanma oranı da büyük bir hızla düşer. Yangının söndürülmesi sonrasında da buhar, ısıyı, yanmaya neden olan, plastik, tekstil, ahşap, kablo, kağıt, vb. kaynaktan uzak tutmaya devam ederek, yeniden alevlenmeyi önler. Suyun ısıyı emmesi ve buhara dönüşmesine ek olarak, yanma için hayati önem taşıyan oksijen seviyesinin de düşürülmesi, yangının etkisiz hale gelmesini sağlar. Bu, sadece alev merkezinde etkili olur, risk alanı içersindeki diğer bir noktadaki oksijen seviyesini düşürmez .. Water mist nozulları suyu çok ince damlacıklar halinde püskürtecek şekilde tasarlandıklarından, sistemde söndürme elemanı olarak temiz su kullanımı gerekmektedir. Yüksek basınç ise suyun, yangın esnasında yüzeyle mümkün olan en yüksek ısı alışverişini sağlayacak kadar küçük damlacık formuna getirilmesi ve bu damlacıklara yanma kaynağına ulaşabilmeleri için gerekli hızın kazandırılması açısından önem taşımaktadır. Sistem Testleri Water misi sisteminde söndürme elemanı olarak gaz kullanılmadığından, sistem gazlı söndürme sistemlerine ait onaylara sahip değildir. Bunun yanısıra, water misi, iki boyutlu hesaplara dayanan diğer konvansiyonel sprinkler sistemleri ile de doğrudan kıyaslanamaz. Risk alanında maksimum koruma sağlanabilmesi için, her uygulamaya özel olarak nozul tipi, damlacıkların dağılımı, debi ve deşarj süresi hesaplanır. Bu sistemin deniz taşıtlarında kullanımı ve montajı ile ilgili uluslararası onayları kapsayan bir rehber "The lnternational Maritime Organization" (IMO) tarafından hazırlanıp basılmış olup, FM ve GEN tarafından da benzeri uygulamaların karada yapılmış olanlarına ait test sonuçlarını , hafif tehlike sınıfı risk alanlarını kapsayan protokolleri içeren bir kitapçık hazırlanmaktadır. Test Düzenlemeleri Hafif tehlike sınıfı için yapılan test hazı rlığında , herhangi bir alan kısıtlaması olmaksızın kapısı ve diğer açıklıkları olan küçük veya orta büyüklükte odalar gözönüne al ını r. Tam ölçekli yangın test sonuçları , water misi sisteminin "dumanı yıkama" özelliğinden dolayı, son derece güvenli bir sistem olduğunu kanıtlamaktadır. Ayrıca bu testler, water mist sisteminin olağanüstü ısı kalkanı oluşturma etkisi sayesinde yüzeylerdeki ısı yayılmasını azalttığını ve yangın sonrası yapısal hasarların tahmin edilenin çok daha altında olduğunu da göstermektedir. Bunun sonucu olarak, binalarda kullanılan çelik, cam, vb yapı malzemelerinin, durum değerlendirmeleri yapılarak, yangına dayanıklılık sınıflandırmaları düşürülebilir. Sistem Dizaynı Konvansiyonel sprinkler sistemleri ile kıyasland ığında, water mist sistemlerinin tasarım hesaplarının yapılması çok daha kolaydır. Sprinkler sistemi ile korunması düşünülen hafif tehlike sınıfında bir ofis binasın ın tasarımında, gözönüne alınması gereken ortalama operasyon alanı VdS'e göre 150 m2 ', NFPA'e göre 139 m''dir. Yüksek basınçl ı water misi sistemleri bu mantığa göre tasarlanmaktadır. Sistemde kullanılan nozulların kapsama alanı, sprinkler sistemlerindeki sprinkler başlıkları ile kıyaslanabilecek şekilde hesaplanır. Konvansiyonel sprinkler sistemleri ile water misi sistemleri arasındaki en büyük fark,%1 O -30 arasında değişen deşarj edilen suyun debisidir. Düşük debi özelliğine bağlı olarak, water misi Yangın ve Güvenlik il Sayı 72 Temmuz-Ağustos 2003
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=