Technical Information merkezindeki ana bilgisayarlar bu bilgiyi iletmede kull a nılır. Merkezde, operatörler bütün boru hattının renkli bir ekran ile aynı zamanda duvara monte edilmiş grafik paneli üzerinde takip ederler. Operatörler alarm durumunda ve diğer şartlarda derhal ilgili personeli olay yerine sevkederler. Regülasyon bozumu (deregülasyon) ve yeniden inşa etmeden (mega-kaide) dolayı, gaz kontrolü oldukça komplike bir hale geldi. Gaz kontrol operatörleri hattını hazır durumda tutabilmelidir ve aynı zamanda günlük temin ve dağıtma noktalarında birçok değişmelere sebep olan dinamik gaz sözleşme şartları altında gaz dağıtımını yerine getirmek zorundadırlar. Rekabetli boru hattı t icaret inde, işlevsel verim ilave önem arzetmektedir. Gaz kontrolünün esası elle yapılan operasyondur. Alan operatörleri vanaları açıp kaparlar, motorları ise ça lı ştırıp durdururlar. Sevk ve idare merkezinden gönderilen emirler (komutlar), SCADA şebekesi ile bilgisayardan bilgisayara deği l, telefondaki operatörler arasındadı r. Kontrol imkanına rağmen, SCADA sistemi arada bilgi transfer etmek içindir. Doğal gaz yangınlarınd a önemli bir koruyucu önlem, genellikle yapılan bir uygulama olan yüksek basınç istasyonlarının uzaktan izlenmesi ve bu şekilde herhangi bir arızanın derhal arızalı ekipmanı onararak veya gazı keserek bakımını yapacak merkeze anında bildirmesidir. Bazı uzaktan izleme sistemlerinde gaz sistemi operatörlerine basın çları ve akışl ar ı ayarlama imkanı sağlayan uzaktan kumanda cihazları da mevcuttur. Bu sistemler genellikle SCADA (izleme, kumanda ve veri toplama) olarak bilinir ve bunlara Katolik korunma alanlarını izleyecek şekilde tadilat yapmak mümkündür. Bu şekilde boru hattının ve hattına bağlı kontrol elemanının genel emniyet önlemlerine bir yenisi ilave edilir. 1.4.1. Sistemin Ekonomisi Bu sistemin tasarruf sağlaması, şebeke basıncını gerekli minimum düzeyde tutup, dolayısıyla gaz kaçakla rın ı minimuma indirgemesidir. Basınç seviyesi ve dolayısıyla gaz kaçakları miktarındaki azalmalar değişiklik göstermekle birlikte genellikle kışın en soğuk zamanlarda maksimum düzeye çıkar. Örneğin normal bir regülatör istasyonu tahmin edilen en yüksek gaz talebini koruyabilecek bir basınca göre ayarlan ır ve şebeke basıncını kontrol eder. Ancak bilgisayar kontrollü sistemler, en uç bölgedeki basıncı öğrenecek ve gerçek talep düzeyine göre basıncı düşük tutacaktır. Bu şekilde sağlanaca k tipik basınç azalması o/o 30 civarında olacak ve gaz kaçakları da benzer oranda azalacaktır. Tasarrufla sağlanan ana konular ~un/ardır; a. Kaçak: Şebeke basıncının düşlirülmesi doğal olarak kaçak yoluyla gaz kaybını önleyecektir. Bu rakam tasarruf edilen gaz kaybının yanında abonelerden gelen ihbarlar için yapılan için yapılan çalışmaları da kapsamaktad ır. b. Onarımlar: Açıktır ki, kaçak miktarının a zalmas ıyl a ana ve servis hatlarında yapılacak onarım harcamaları da ayn ı oranda azalacaktır. Bu tutar onarım için tespit edilen birim fiyata dahil edilmektedir. c. M uayene ve Bakımlar: Muayene ve bakım ihtiyacı, merkezi bilgisayarı n regülatör ünitesini sürekli izlemesi nedeniyle önemli ölçüde aza lacaktır. Herhangi bir arıza durumunda (filtrede fazla basınç diferansiyeli, regülatör arızası vb.) alarmlar anında gösterilecektir. Böyle bir sistemin kurulduğu şebekeye bağl ı olarak sistem, için büyük bir ilk yatırım ha rcaması gerekecektir. Ancak yapılan incelemeler sonucu, sistemin kendini geri ödeme süresi iki yıldan daha az ve yatırım Yangın ve Güvenlik m Sayı 70 Nisan 2003 için kazançlı bir yöntem olduğu tespit edilmiştir. İstanbul'da yapım aşamasında olan böyle bir sistem Bursa'da BOTAŞ tarafından doğal gaz dağıtım şebekesine uygulanması için gerekli çalışmalar gecikmeden başlatılmalıdır. Böylece bölge regülatörleri ve büyük tüketicilerin basınç düşürme istasyonları, PTT hatları kullanılmak suretiyle kontrol merkezinden sürekli izlenmesi mümkün olacaktır. Bu sistem kullanıma alındığı da, istasyonlarda ortaya çıkab i lecek herhangi bir aksaklık anında kontrol paneli üzerinde görülecek ve ilgili birimin uyarı lması ile tehlike bliyümeden müdahale edilmesi sağlanacaktır. Bu sistemde ayrıca, her istasyon için basınç, sıcaklık, tüketim gibi verilerin kayda alınması ve istatiksel çalışmaların yapılması mlimkün olacaktır. 1.5. Kontrol ve Müdahale Ekiplerinin Organizasyonu Kontrol ve müdahale ekiplerinin sayı ve eleman miktarları şebekenin genişliği ve risk faktörlerinin miktarıyla orantılı bir şekilde tespit edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda doğal gaz şebekesinin geçtiği mahaller göz önüne alınıp bölgelere bölmek ve her bölgede yeterli sayıda ekibin bulun m ası gerekmektedir. Gezici ekiplerin yanı sıra acil müdahalelerde bulunmak üzere bölge merkezlerinde hazır vaziyette ekiplerin bulunm as ı gerekir. Ana merkez, bölge merkezleri ve ekipler arasında haberleşmenin kesintiye uğramayacak şekilde sağlanması önem taşımaktad ır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=