Translation Bir çıkış analizli bilgisayar modeli ile insanların hareketleri üzerinde bir çalışma yürütebilmek için genel olarak bir mekandan diğerine gidiş süreleri hesaplandı, ayrıntılı bir hesapla da tahliye yolları, merdivenler ve kapılar için de ayrı ayrı ölçümler çıkarıldı. Yürüyüş yolları için her bir foot boyu en için dakikada en fazla 20 kişinin geçiş yapabileceği hesaplandı (pfm). Merdivenlerdeki hareket için ise insanların 13 pfm hızıyla hareketlilik gösterebilecekleri tahmini yapılmıştı. Merdivenlerde dikey hareketlilik hızı da 100 fpm olarak varsayılmıştı. Tahliye modellerinde kapılardan insanların geçişi genellikle çıkış yapılabilecek uygun kapı sayısını saptayarak belirlenmektedir. Çıkış ve merdivene açılan kapılar için en fazla insan akışı nın ise çıkış başına dakikada 50 kişi olabileceği düşünülmüştü. Tesisteki diğer kapılardan akış hızının ise çıkış başına dakikada 60 kişi olabileceği varsayımında bulunuldu. Karşılaştırmalı Analiz Yukarıda bahsedilen modeller ve diğer modellerin ölçütleri aslında insanların hem canını hem de mallarını uygun bir şekilde koruyacak, öte yandan da Anaheim kenti yönetiminin beklentilerini karşılayacak nitelikte bir yaşam güvenlik sistemi geliştirebilmek amacıyla kullanılmaktadır. Anaheim Bina İnşaat Mevzuatı yaşam güvenliğinin gerektirdiği katı kuralların saptadığı hedeflere ulaşabilecek alternatif tasarım ve modellerin kabul edilebilir sayılmalarına da olanak ta nımaktadı r. Yüksek ve çok katl ı binalar, al ışveriş merkezleri ve atriumlardaki duman kontrol sistemleri tasarımlarına ilişkin 905 nolu bölüm hariç, Mevzuat genel olarak herhangi bir performans hedefi ve amacı sunmaz. İlgili bölümde şöyle denmektedir: "Bu bölümün amacı duman kontrol sistemlerindeki tasarım, tesisat ve kabul edilebilirlik testleri için asgari gereklilik koşullarını saptayarak oturtmak, böylece bina sakinlerinin tahliyesi veya yer değiştirmeleri sırasında makul ve mantıklı güvenliğe sahip bir ortam sağlayabilmektir. Bu koşullarla amaçlanan, içerik teşkil edenlerin korunabilmesi, yangın söndürmede yardım sağlanabilmesi veya tüm unsurları elden geçirerek kontrol işlemlerinin yapılabilmesi değildir." c,,, Bina sakinlerinin tahliye sırasında çıkışlara ulaşma hızları toplantı odaları, sergi salonları ve çok amaçlı alanlar için ayrı ayrı hesaplandı. Duman kontrol sistem tasarımı açıkça ortadadı r ki, yukarıdaki koşula uyabilme amacıyla geliştirilmekte ve uygulanmaktadı r. Benzer bir mantı ktan hareketle, bu proje için seçilen performansa dayalı tasarım yaklaşımının tümü, tamamen bu performans hedefini gerçekleştirmeye yöneliktir. Kentteki risk yönetim sorumlusu da tasarım ekibini dikkatle izleyerek, çı kışlara i lişkin sistem tasarımı için geliştirilen kesin tasarım kavramının karşılaştırmalı bir analizini yaparak yerel mevzuatın katı kurallarına uyabilmesini sağlamaya çalışmıştır. Bu yüzden katı kurallara sahip alternatif bir tasarım çözümü gel iştiri lerek performansa dayalı tasarım çözümünü test etmek için kullan ılan tahliye modeli ile zamanlamalı çıkış denklemi içine yerl eştirilmi ştir. Önerilen performansa dayalı çözüm de alışılagelen çözümle karşılaştırıl dığında olumlu sonuçlar vermiştir; sorumlulukla ilgili endişe leri n de göz önünde bulundurulmasıyla kentteki yasal koşulların da çiğnenmediği açıktır. Öte yandah karşılaştırmalı analiz, katı kurallara sahip al ışılageldik bir tasarımın daha geniş çaplı yaşam güvenliği veya malı koruyacak hedeflere yönelik olduğunu da göstermez. Aksine, bina tasarım l arı için gerekli minimum yangın güvenlik standartla r ına uygun bir tasarımda bulunan ve bu tasarı mı yasal olarak kabul eden özelliklerde de açıkça görülmektedir ki, buna denk nitelik ve düzeyde bir koruma elbette performansa dayal ı bir çözümle de elde edilebilmektedir. Yaşadığım ı z ülkede bina tasa rımları için belirlenen performans hedefleri ve amaçlarına ulaşılacağı güne dek, bina tasarım ekipleri ve mevzuat uygu l ayıcı merciiler k arş ıl aştı rmalı analizin performansa dayalı tasarım için onayl amayı sağlayıcı hususların saptanması açısından uygun bir çözüm olduğunu göreceklerdir. Performansı Görelim Anaheim Kongre Merkezi için geliştirilen yaşam güvenlik tasarım sürecinde performansa dayalı unsurların uygulanması ile sergi salonlarının baktığı cephe üzerindeki geniş bölgenin benzersiz ihtiyaçlarını karşılayabilmek için gerekli esneklik de sağlanmış oldu. Yardıml arı olmadan bu projenin gerçek l eşmesin in mümkün olamayacağını belirtmeden geçemeyeceğimiz hisse sahipleri de bu yaklaşımı hemen benimsediler. Böylece bu proje, tasarımcılarla yasal uygulamaları gerçekleştiren mercilerin alışılageld ik süreç ile geleceğin uygulaması olarak görülen performansa dayalı süreç arasındaki boşluğu nasıl aştıklarına ilişkin ideal bir örnek oluşturmaktad ı r. 0 Yangın ve Güvenlik m Sayı 68 Ocak-Şubat 2003 ----------------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=