Agenda ILS Nasıl Yol Gösteriyor? ILS, 'bulut tavanının alçak, görüş faktörlerini n kötü olduğu hava koşullarında uçağın piste elektronik cihazlarla emniyetli iniş yapmasını sağlayan sistem' olarak tanımlan ıyor. Pilotlar için inişlerde büyük kolaylık sağlayan sistemin 3 ana tesisi bulunuyor. Söz konusu 3 tesisin işleyişi ise şöyle anlatılıyor: -Localizer: Bir piste ILS yaklaşması yapan uçakların, pistin merkez hattı doğrultusunda yaklaşmalarını sağlar. Pist sonundan itibaren 1000 feet (300 metre) mesafededir. Localizer vericileri 25 nm'ye kadar sinyal yayınlar. Yani uçak pist uzantısından 25 nm'den (45,250 m) itibaren sinyali almaya başlar. -Glide Path: Pilotlara açısal bilgi verir. Yani iniş yapacak uçakların piste en uygun süzülme açısı (yaklaşık 3 derece) içinde alçalmalarını sağlar. -Markerler: ILS'de kullanılan Markerler, alçalma yapan uçakların pilotlarına pist başına ne kadar mesafede olduklarını bildirir. Dış, orta ve iç olmak üzere 3 markervardır. Dış Marker, pist başına yaklaşık 4 nm (7240 m) mesafededir. Orta Marker, pist başına 3500 feet (1050 metre) mesafededir. İç Marker de pist başından 50 feet (15 metre) uzaklığa yerleştirilir. ILS'ler kendi aralarında, uçağın 60 metreye kadar alçalabildiği CAT 1, 30 metreye kadar alçalabild iği CAT 2 ve sıfır seviyesindeki CAT 3 olmak üzere 3 kategoriye ayrıl ıyor. Ayrıca, ILS sisteminin trafik yoğunl uğu karşısında kapasitesinin sınırlı kalması nedeniyle ve ayrıca geliştirilmiş yeni bir ILS sisteminin mümkün olmaması nın MLS (Microwave Landing System) ile yer değiştirmesini gündeme getirdiği , sistem üzerindeki çalışmaların ve denemelerin halen sürdüğü, ancak şu anda maliyetinin çok yüksek olduğu belirtiliyor. Hangi Havaalanı'nın Ne Eksiği Var? Uçak kazası Türkiye'deki tüm havaalanlarının teknik eksikliklerini gündeme getirdi. Tüm havaalanlarında aralık ayı sonu itibariyle tespit edilen eksikliklere ilişkin resmi rapordaki ortak tespit; ILS sisteminin sadece on havaalanında bulunması ve SID ile STAR haritaların çıkarılmamış olması. Havaalanlarında eksiklerin tam listesi şôyle: ADANA: Star çizilmesi, Mania harita ların ın üretilmesi, 23 istikametine de yaklaşma planı hazırlanması , frenleme ölçümü gerekli. ADIYAMAN: SIDISTAR çizilmesi, Mania h aritaları n ın üretilmesi, frenleme ölçümü, her iki istikamette de direkt yaklaşma sağlayan VOR usullerinin tesis edilmesi, yakıt temin edilmesi. AĞRI: SIDISTAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, frenleme ölçümü. BALIKESİR: SID/STAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, frenleme ölçümü. DENİZLİ: STAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, frenleme ölçümü. DİYARBAKIR: SID/STAR çizilmesi, mania haritalarını n üretilmesi, 34 istikametine mutlaka ILS (lnstrument Landing System) inşa edilmesi, frenleme ölçümü. ELAZIĞ: STAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, mevcut pistin uzatılması , her iki istikamette de direkt yaklaşma usullerinin tesis edilmesi, frenleme ölçümü. ERZİNCAN: SID/STAR çizilmesi, mania h aritalarının üretilmesi, direkt yaklaşma usullerinin tesis edilmesi, frenleme ölçümü. ERZURUM: STAR çizilmesi, mania haritaların ı n üretilmesi, geniş olan 08L/26R pisti üzerindeki kayganlığ ın giderilmesi, frenleme ölçümü. GAZİANTEP: STAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, ILS tesis edilmesi. İZMİR: Mania haritalarının üretilmesi, 16 istikametine de ILS tesisi, frenleme ölçümü. KAHRAMANMARAŞ: SID/STAR çizilmesi, mania harita ları , direkt yaklaşma usullerinin tesis edilmesi, frenleme ölçümü. KARS: STAR çizilmesi, mania haritalarını n üretilmesi, frenleme ölçümü. KAYSERİ: SIDISTAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, yeni yapılan pist için ILS tesisi, frenleme ölçümü. KONYA: SID/STAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, frenleme ölçümü. MALATYA: SID/STAR çizilmesi, mania haritaları nı n üretilmesi, frenleme ölçümü. MARDİN: SIDISTAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, direkt yaklaşma usulleri , yakıt, frenleme ölçümü. MUĞLA: Mania harita ları n ın üreti lmesi , frenleme ölçümü. NEVŞEHİR: SID/STAR çizilmesi, mania harita-ların ın üretilmesi, diğer istikamete de yaklaş-ma usulleri, frenleme ölçümü. ŞANLIURFA: STAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, diğer istikamete de yaklaşma usulleri, frenleme ölçümü. SİNOP: Pist uzatılması, SID/STAR çizilmesi, mania haritalarının üretilmesi, direkt yaklaşma usulleri, frenleme ölçümü. SID: (Standard lnstrument Departure) Pilotun herhangi bir meydandan kalkarken nasıl ve hangi hızla tırmanacağını gôsteren harita. STAR: (Standard Terminal Arrival) Pilotun herhangi bir meydana yaklaşırken nasıl ve hangi hızla uçacağını gôsteren harita. Kara kutu: PİLOTAJ HATASI Uçağın kara kutularından biri olan CVR sisteminin dinlenmesi, kazanın pilot hatasından kaynaklandığını doğruladı ve faciaya, pilotun pisti görememesine rağmen 2800 feet'in altına inmesinin yol açtığı belirlendi. Pilotların Diyarbakır Havaalanı'na 'son yaklaşma'da bütün prosedürleri uygu lad ıkları, check-list yaptıkları ama inilmemesi gereken irtifaya indikleri sa ptand ı. CVR'nin dinlenmesi sonucunda, pilotların havaalanına son yaklaşmada kule ile yaptıkları konuşma sonunda, "pisti görüyor musunuz?" sorusuna "hayır görmüyoruz" diye cevap vermelerine rağmen yaklaşmaya devam ettikleri ve yere yakın oldukları ikazının kokpitte duyulmasına karşın alçalmanın sürdüğü anlaşıldı. Herhangi bir nedenle, pisti görmedikçe pilotun asla geçmemesi gereken 2800 feet irtifanın altına inildiği CVR kayıtlarından da doğrulandı. Uçağın vurma anı sırasında genellikle CVR'larda olan 'eyvah, çarptık' gibi tepkilerin olmadığı saptandı. Çarpma anında ise şiddetli bir gürültü duyuldu. 0 RJ-100'ün özellikleri Diyarbakır'da düşen RJ-100 tipi 'Konya' adlı uçağın özellikleri ise şöyle: Azami kalkış ağırlığı 46,039 kg, kanat ağırlığı 26.339 m., gövde uzunluğu 30,995 m., yerden yüksekliği 8,585 m, yatay uçuş sürati 720 km/h, yolcu kapasitesi 99 kişi , azami yatay uçuş yüksekliği 31.000 ft, azami menzil 2,259 km, azami kargo kapasitesi 3,800 kgl22,99 metreküp. Üretimi durdurulmuştu 'Bölgesel jet' olarak isimlendirilen RJ uçakları nın en önemli özelliği, kısa ve teknik açıdan sıkıntıları olan meydanlara kalkış ve inişlerde rahatlık sağlamasıdır. Türkiye'de bu amaçla istihdam edilen uçakların Samsun ve Siirt gibi riskli havaalanları nda da kaza yapmaları düşündürücü. RJ 100 ve daha sonra RJ 70 tiplerinde üretilen uçakların ilk müşterisi Türk Hava Yolları (THY) olmuş ve bu uçaklar, milli hava yolunun filosuna girdiği dönemde yoğun eleştirilere sebep olmuştu . Yangın ve Güvenlik m Sayı 68 Ocak-Şubat 2003 -----------------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=