Yangın ve Güvenlik Dergisi 66. Sayı (Ekim 2002)

ı.:..: Technical Information yangının etkenlerinden biri ve en önemlisidir. Her kural, bir çok acı tecrübelerin ürünü olarak ortaya konulmuştur. Riayet yarar, ihlal zarar getirir. Tabii ki bu enerjiyi kaynağından bahis konusu cihazlara kadar taşıyan kablolar (hatlar) mevcuttur. Ayrıca komplike bir sistem olarak düşünebileceğimiz her cihaz ve enerji hatları üzerinde sigorta, şartel, anahtar, priz, rezistans, kapasitör, buat, klemens gibi bir çok eleman da mevcuttur. Bütün bu kablo ve elemanlarının enerjiyi taşıma kapasiteleri sınırlıdır. Tıpkı bir beygir gibi; sırtına 100 kg. yük vurursanız güle oynaya taşır. Ancak 300 kg. yük vurduğunuzda ikinci adımda çöker. Elektrik enerjisini taşıyan kablo ve devre üzerindeki elemanları da böyle düşünmek gerekir. Kullanış maksadına uygun olarak düşünü len/tasarla nan bir bina yapılırken her odası, bölümü ve toplam ihtiyaç enerjisi hesaplanır. Bu ihtiyaca uygun olarak devre elamanları da tespit edilir. Bütün bu hususlar "Elektrik İç Tesisatı Yönetmenliği ve Fenni Şartnamesi", "Elektrik Kuwetli Akım Yönetmenliği" ile TSE' nin 1OO'ü aşkın standartlarında kıymetlendirilmiştir. Keza; üretilen veya taşınan enerjinin kullanılacağı her makine, cihaz vb aletlerin üretici firmaca yayınlanmış kullanma, bakım, tutum kılavuzlarında enerjinin kullanım amacına uygun değerleri de verilmektedir. Bütün bu yönetmelik, talimat, kılavuz, TS ve benzerlerine uygun hareket edi ldiğinde fazla sorun çıkmayacaktır. Ancak; arzu etmesek de, çoğu zaman tüm uyarılar yazılıp çizildiği gibi kalabiliyor. Hatta bazen kütüphanelerimizi ve sehpalarımız ı süsleyen bir malzeme o labiliyor. Amacımız; kullanım hususları ve kul lanıcı zaafiyetlerinin ortadan kaldırılmasına ve yangınsız günler geçirmenize yardımcı olmaktır. YANGIN İÇİN ELEKTRİK TEHLİKELERİ Çok yaygın olmadığını düşünenler olsa da hemen hemen tüm kentlerimizde yapısal olarak çarpık bir gelişme görülmektedir. Gecekondulaşma ile kendini gösteren yerleşim yerlerinde bütün standartların rafa kaldırıldığı bir yapı tekniği uygulamaktadır. Bir usta yanında bir müddet çalışmış çırak bu yapılarda kendi insiyatifine göre elektrik tesisatı çekebiliyor. 2.S'luk kablo yerine 1.S'luk kablo veya otomatik sigorta yerine buşonlu tip ya da 25 yerine 1O amperlik Kullanış maksadına uygun olarak tasarlanan bir bina yapılırken her odası, bölümü ve toplam ihtiyaç enerjisi hesaplanır. Bu ihtiyaca uygun olarak devre elamanları da tespit edilir. Bu hususlar "Elektrik İç Tesisatı Yönetmenliği ve Fenni Şartnamesi", "Elektrik Kuvvetli Akım Yönetmenliği" ile TSE' nin 100'ü aşkın standartında belirtilmiştir. konulması onun için farketmeyebiliyor. Mal sahibi için, tekniği ve standardının önemini yitirdiği, sadece çabuk ve ucuz aydınlatmanın önemli olduğu bu yerlerde gelişi güzel kablo ve malzemeleri kullanarak ustalaştığını sanan elemanlar daha büyük inşaatlarda müteahhit veya taşeron adına yapabiliyorlar. Öyle olunca buralarda kullanılan malzemenin kalitesi de işçilik zaafiyetini gideremiyor. Tabi standart dışı ucuz ve kalitesiz malzeme kullanarak daha çok kar etmek isteyen yapımcıları da gözardı etmemek gerekir. Yanlış uygulamaya iyi kontrol edilemeyişi gibi bir problemi de ilave ettiğimizde umulmadık ve beklenElektrik Kökenli Tutuşmalar medik zamanlarda patlama, çatlama, kısa devre v.s. şeklinde kendini gösteren aksilikler büyük yangın felaketlerinin de sebebi olabiliyor. Sadece ehil personele ve standartlara uygun kalite malzeme ile tesisat yaptırmak güvenlik için yeterli olacak mı? Hayır. Çünkü; bir çoğumuz evin yapılışını (inşaatını) bilmeyiz. Kiracı olabilir veya hazır yapılmış konutu almış da olabiliriz. Öyleyse yangın güvenliği için alınacak önlemleri, kullanımda dikkat edilmesi gereken hususları biraz açalım: 1. Evlerde ve işyerlerinde kullanılan bir çok elektrikli cihaz, fişli olup prize takılarak kullanılır (Çamaşır makinesi, saç kurutma makinesi, radyo, TY, fırın, ütü vs.). Fişin prize 'sıkı geçme' dediğim iz tam temas ile oturması gerekir. Eğer boşluk olur da fiş boşlukta oynarsa, elektrik enerjisinin spark ve atlamalı geçişi ile fiş ve priz ısınır ve tutuşarak yanmaya başlar. Özellikle düz topraklı fiş prizlerde rastlanan bir uygulama yanlışlığı vardır. Topraklı fiş ayakları düz fişlere göre daha kalındır. Bu nedenle düz prize takılırsa priz yuvasını genişletir ve yukarıda belirttiğim risk oluşur. Tabi düz fiş topraklı prize takılırsa aynı boşluk olacağından tehlike davet edilmiş olacaktır. Gelişmiş bir çok ülkede bu tehlike cihazların fişi üzerine takılan özel sigortalarla önlenmiştir. AŞIIIYOI il ➔ Y ANLIŞ KULLANM i IAJIA ısı URffiN il ➔ ÖRTÜLÜ AIWUL CIHAIIAR !ıı1....-_ısı __.ıı ➔ ıııı,ııı ıı i ıı ıısuı IUIIAIIM ı ➔ ÖRTÜLÜ ısmcııAR ...,..,,,.,,,.,----,,_..,,_J ----- HIKT~uN:N nı r---ıı..l __ ı_us_uı_--JJII ➔ KISA DEVRE IONTIOI HATASI il ➔ TUIW)STAT ARIZASI 7 KIVILCM i CIHAJ lUIIANIM 1 ➔ oüı;MELER ~ r l lATIIAIIN HAIHrr11 ➔ KONFEKSiYON ııııııiııı ➔ il SIYIIAIIN HAIHEl1 il ➔ POMPALANAN PETROL L ~ IUHAI HAIHETI i ➔ YILDIRIM Yangın ve Güvenlik il Sayı 66 Ekim 2002

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=