�,\Wtt!Aıi ı.:-.: • Article kirken aksine, bina sakinleri, yangın söndürıne için cesaretlendirilınekte, teşvik edilmekte ve onların yangına müdahale için tehlikeli bölgede kalmalarına sebep olunmaktadır. İkinci sınıf sisteınlercle sabit-borulann iletınesi istenen minimum akış debisi 100 gpm (380 lt/clak)'clır. Birden fazla sabitborunun olduğu sistemlerde; su kaynağı ise yine bu debiyi 30 dakika süreyle temin edebilecek kapasitede olmalıdır. En uzaktaki hortuın bağlantısının çıkışında istenen en az akış basıncı değeri de 450kPa ve basıncın üst sınırı 690 kPa dır. c) Üçüncü SınıfSistemler Üçüncü sınıfsistemlerin çalışına prensibi, birinci sınıf ve ikinci sınıf sistemlerin çalışına prensiplerinin bir kombinasyonunu oluşturur. Bu sistem hem birinci sınıfsistemlerdeolduğu gibi mekanlarda yangın söndürmeyi, heın ele ikinci sınıf sistemler gibi yangın anında ilk müdahaleyi yapmayı sağlayacak şekilde dizayn edilmiş bir sabit-boru sisteınidiı·. Üçüncü sınıfsistemlerde, yangın söndürme işleminde bina sakinlerinin kullanması için 1 ½ in. (38.1 ının)'lik hortuın bağlantılarının yanında eğitilmiş personelin kullanımı için tasarlanmış daha fazla miktarda su sağlayacakolan 2½ in. (63.5 ının)'lik hoıtuın bağlantıları kullanılır. İkinci sınıf sistemlerde ele olduğu gibi yetkililerce belirlenmiş olan, yangın riskinin düşük olduğu bölgelerde en az 1 in. (25.4 mın) hortuınların kullanılınasına izin verilir. Üçüncü sınıf sisteınlercle eğer bina otoınalik sprinkler sisteınleri ile korunuyor ise, bina sakinleri tarafından kullanılacak olan yangın dolaplarının hortuın bağlantılarına ihtiyaç duyulınaz. Böyle bir durumda, yetkililerce uygulanması istenen yangın dolaplarının hortum bağlantısının 2½ in. (63.5 mm) olması ve bunun, 2½in.x1 ½ in. (63.5 ının x 38.2 mm) şeklinde çalışan bir ara küçültücü adaptör (ara rakor) ile donatılmasıdır. Bu ara rakor ile hortum bağlantılan kolaylıkla 2½ in.' den 1 ½ in.'e düşürülebilmektedir. Üçüncü sınıf ve birinci sınıf sisteınlerinin boyutlandırılınası birbiri ile hemen hemen aynıdır. Bu sınıftaki sistemlerde ele, sistemin su ihtiyacını karşılayacak olan su kaynağı, sabit-boru tesisatına bağlı yangın dolabı için ıniniınuın 1895 lt/dak debide su geçirebilıneliclir. Diğer sisteınlerde ele olduğu gibi, bu sisteme bağlı su kaynaklan ela, yukancla belirtilen debi değerini 30 dakika süresince sağlayabilıneliclir. Sisteınin ihtiyacını karşılayacak debi değerlerinin, en düşük akış basınç değeri en uzaktaki 2½ in (63.5 ının) hortuın bağlantısının çıkışında 690 kPa, 1½ in. (38.1 ının) hortum bağlantılarında ise 450 kPa olmalıdır. 2.2.2. "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik" Taslağına Göre Sınıflandırma "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik" taslağına göre Yangın Dolapları Sistemi Sabit Boru Tesisatı çapı 2" elen az olmamak üzere yapılacak hidrolik hesaplara göre belirlenmesi istenmektedir. Sabit boru tesisatı üzerinde bulunan bütün hortuın bağlantılan, itfaiyenin kullandığı normlara uygun olmalıdır 13]. Hortumlar, serıne ve bağlama gibi becerilere sahip eğitilmiş personel veya itfaiye görevlisi olmayan yapılarda, yuvarlak yarısert hortumlu yangın dolapları TS EN 671-1' e uygun alınası ve hortum olarak yuvarlak yarı-sert TS EN 694 normuna uygun, çapı 25 mın olan hortum kullanılması istenmektedir. İtfaiye su alına ağzı olmayan yuvarlak hortumlu yangın dolap dizayn debisi 100 it/ dak ve lans girişindeki basınç 400 kPa istenınekte ve basıncın 700 kPa'ı geçınesi durumunda basınç düşürücülerin kullanılması belirtilınektedir [3]. Yetişıniş yangın söndürme görevlisi bulundurmak zorunda olan yapılarda kullanılabilecek yassı hortuınlu yangın dolapları TS EN 671-2 nolu standartlara uygun olmalı ve yassı hortum anına çapı 52 ınm olarak alınmalıdır. Dolap dizayn debisi 400 lt/dak ve lans girişindeki basıncı 600 kPa olmalı ve basıncın 900 kPa'ı geçınesi durumunda basınç düşürücü kullanılmalıdır [3]. 3. YÜKSEK BİNALARDA SÖNDÜRME SİSTEMLERİ BASINÇ ZONLAMASI Yüksek binalarda sabit boru sisteınleri çoğunlukla su sütununun ınaksiınum yüksekliğinin kontrolü aracılığıyla sistem basıncını sınırlandırmak için alt sistemlere bölünLirler. Bu alt sisteınlere zon adı verilir. Zonlaınanın amacı, sistem borularında ve hortum bağlanYangın ve Güvenlik m Sayı 59 Kasım - Aralık 2001 tılarıncla oluşan basıncı sınırlandırınak, böylece yüksek basınç sınıfı özelliklerine sahip bağlantı eleınanlarına, kesme vanalarına, basınç düşürücü vanalara, test-drain vanalan ile relief vana gibi diğer yardııncı eleınanlara olan ihtiyacı azaltmaktır. Bir yangın tesisatında kullanılan bağlantı elemanları ile diğer armatürlerin dayanabileceği basınç seviyesi 1 200kPa dır. Bu ise yaklaşık olarak 1 20 ın'lik bir su sütununun yarattığı basınca eşdeğerdir. Buna ek olarak yüksek binalarda zonlamanın gerekliliği aslında binada tesis edilen söndürıne sisteınlerinden istenen basınç seviyeleri ile daha çok ilgilidir. Binaya sprinkler sisteıni tesis edilınesi duruınunda daha öncede belirtildiği üzere tesisat üzerinde herhangi bir noktada basınç 1200 kPa üzerinde olamaz. Yine NFPA 14'e göre eğitilıniş personelin kullanınası için düzenlenen yangın dolapları hattında basma yüksekliği değeri 690 kPa ila 1 200 kPa arasında değişıneli şayet 1 200 kPa'ın üzerine çıkılıyorsa bu bölümlerde basıncı 690 kPa'a düşüren basınç düşürücüler kullanılınalıdır. Şayet eğitilmeıniş personel için dizayn edilıniş yangın dolap sistemi ınevcut ise basına yüksekliği değeri 450 kPa ila 690 kPa arasında değişınesine izin verilir. "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetınelik" taslağına göre ise eğililmeıniş kişileri için lans girişindeki basınç 400 kPa istenınekte ve basıncın 700 kPa'ı geçınesi duruınunda basınç düşürücülerin kullanılması belirtilmektedir. Yetişıniş yangın söndürıne görevlisi bulunclurınak zorunda olan yapılarda ise lans girişindeki basıncı 600 kPa olınalı ve basıncın 900 kPa'ı geçmesi cluruınuncla basınç düşürücü kullanılınalıdır. a) NFPA Eski Yaklaşım; Binaların basınç zonlamasında, yüksekliği ve ınaksiınuın basıncı esas olarak alan bir yaklaşımdır. NFPA kodlarında eskiden kabul edilen yaklaşıma göre yüksekliğin esas alındığı bu sisteınlerde basınç düşürücü eleınanlar kullanılınadığı durumlarda bir zonun yüksekliği en fazla 84 ın alınınaktaydı. Ancak, zondaki her lans çıkışındaki su basıncını ayarlayan basınç regülatörü ile zon yüksekliği 120 ın 'ye kadar çıkarılabilınekteydi [4].
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=