Poiııt of View •• •• YANGIN SONDURMEDE • • • • HALON ALTERNATiFLERi ve CELISKILER ..:, ..:, /lal/on a/tematives and contradictions in fire extinguislıing Giriş Halon olarak bilinen halojelenclirilmiş hidrokarbonlar günümüze kadar geliştirilmiş en hızlı ve en güçlü yangın söndürücüler olmasının yanında insanlar üzerindeki fizyolojik zararlarının ela azlığı, leke ve kir bırakmayan temiz bir söndürücü olması nedeniyle tercih edildiği bilinmektedir. Ancak ozon tabakasını incelten maclcleleı· içerdiği için kullanımında kısıtlama yoluna gidilerek kaldırılması hedeflenmiştir. Ülkemizde kullanımı pek eski ve yaygın olmamasına rağmen yasaklayan öncü ülkelerden olmamız anlaşılır gibi değildir. Hazırlıksız bir durumda başlatılan kısıtlama ve kaldırma çalışmaları yangın sektöründe bir kaosa sebebiyet vermiştir. Aşağıda belirtilen veriler ışığında bu karmaşadan nasıl çıkacağımızı birlikte inceleyelim. a. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Ölçüler ve Standartlar Genel Müdürlüğünün 04.07.1995 gün 3636 ve H 14 O ÜKK D 13 00 01/1.Ç-3 sayılı ve Bakan adına Genel Müdür Ali EREN imzalı yazısı ile; "Malıııııunuz olduğu üzere; TS 862 "Yangın Söndiiriiciiler Elde Taşınabilen " sıaııdardı I 4. 08. I 994 ıarilı ve 2202 I Sayılı Resmi Gazele 'de 94120-2 I Sayılı Bakanlığımız ıebliği ile tadil edilerekyayıııılcııııııış olup, I 5 giiıı soııra üretim, salış ve dolum sajha!cırıııda ıııecbııri uygulamaya konulmuş bu/ıııınıaktadıı: Adı geçen standardın 0. 1. I maddesiııde söııdiirnıe maddesine göre yeıı ideıı sııııjlandırıııa yapılarak Halojelendirilmiş YıldınmGök GOSB İtfaiye Müdürü Hidrokarbonlu (HA) Söndiiriiciiler kullanım dışı bırakılmıştıı: Bu nedenle, Halojelendiri!miş Hidrokarboıılıı Söııdiiriiciilerin Ol. 09. I 994 ıarilıiııden sonra iireıilmemeleri ve doldıırıılmamaları gerekmekte olup, aksi davrananlar hakkında yasal işlem yapılacaktır" diye uyarılmaktadır. b. EN 3-1 esas alınarak seyyar yangın söndürücülerle ilgili , 16 Nisan 1997' ele TSE 862 -1 EN 3-1 standardı kabul edilerek yayımlanmıştır. Bu standart, 14.08.1 994 gün ve 22021 sayılı R.C.cle yayımlanan ilgili Bakanlık Tebliği mecburi yürürlükte bulunduğundan bu yeni metne ilişkin Bakanlık Tebliği R.G.'de yayımlandıktan ve bu kararda verilen geçiş süresi son bulduktan sonra eski baskısı geçersizdir denilmekte olup, yeni metinde birinci sayfadaki 4. Maddede yangın söndürücünün tarifi başlığı ile verilen kısımda, bir yangın söndürücü, ihtiva ettiği yangın söndürücü maddenin tipine göre tanımlanmalıdır. Halihazırda bunlar; • Sulu yangın söndürücüler • Köpüklü yangın söndürücüler • Kuru tozlu yangın söndürücüler • Karbondioksitli yangın söndürücüler • Halojelendirilmiş hidrokarbonlu yangın söndürücüler* olarak belirtilmekte, * 8/9/1990 tarih ve 20629 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana sözleşmesi ile Ozon Tabakasını incelten maddelere dair Montreal Protokolü uyarınca "aıınosferdeki ----------------- Yangın ve Güvenlik m Sayı 55 Mart - Nisan 2001 zararlı etkileri sebebiyle kııllaııımdaıı kaldırılması siiresiııe girilen "Haloıı" sını/iııdaıı ıııaddeleryeriııe alternatifleri kııllanılıııalıdır" şeklinde vurgulanmaktadır. c. Sabit sistemlerde kullanılan BTM (Halon 1301) alternatifi Halojenli hidrokarbon söndürücü gazlar TS 11934 te yer almakta, ancak; TS 862 EN-3'e uygun seyyar yangın söndürücülerde kullanılan BCF (Halon 1211) alternatifleri ile ilgili TSE standardı bulunmamaktadır. Bu tüplerde kullanılabilecek Halojenlenclirilmiş Hiclrokarbonlaı·clan Halan (BCF 1211) alternatiflerinin hangileri olduğunun bildirilmesi ile ilgili TSE Genel Sekreterliği, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Ölçüler ve Standartlar Genel Müdürlüğü, Çevre Bakanlığı Çevre Kirliliğini Önleme ve Kontrol Genel Müdürlüğüne yazı yazılmış, konuya açıklık getirilmesi talep edilmiştir. TSE 'nin 1 9.12 2000 Tarihli Cevap Yazısı : Halon alternatifi olarak, TS ·ı 1 339 karbondioksit Halon alternatifi olarak kullanılabilecek halojenli hidrokarbonların halen Türk Standardı bulunmamaktadır. Bazı inert gazların da halon alternatifi olarak kullanıldığı bilinmektedir. Ancak ·Montreal protokolü gereği ülkemizde yasaklanmasına rağmen, halon gazları için EN 2720'1-1 sayılı bir Avrupa standardı mevcuttur. TS 8743 EN 27201-1 standardının karşılığı olup, halen yürürlükte ve revize edilmektedir. Revizyon ta-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=