Article duman kümelenmesi olasılığını da artırır. Bu ise kompartman basınçlarını düşürebilir ve sonuçta merdiven yuvalarında duman birikimi riskini artırabilir. Duman denetimindeki bu sorunlar sonuçta can kaybı riskinde artışa neden olabilir. Duman denetimin-deki bu sorunlar sonuçta can kaybı riskinde artışa neden olabilir. Bunların yanında sprinkler sisteminin işlevini yeterli biçimde yerine getirememesi tehlikesi de vardır. Bu da, hem can güvenliğine hem de malvarlığına yönelik riskleri değiştirebilir. Görüldüğü gibi yangın güvenliği kararları karmaşık bir nitelik taşır ve tasarımcı bir bileşeni değiştirmenin ya da beş taktikten birine verilecek ağırlıkta yapılacak değişikliğin öteki hedeflerin herbirindeki başarı olasılığını etkileyebileceğini biImek zorundadır. S. Uygunluk ve Eşdeğerlik Yapılarda mutlak bir yangın güvenlik sağlanması erişilmesi olanaksız bir idealdir ve mimardan bunu gerçekleştirmesi asla beklenemez; ancak bireylere ve malvarlığına gelebilecek tehlikeleri toplumca katlanılabilir bir düzeye indirgemesi istenir. Bu 'uygun düzeyde güvenlik' kavramı yasalar ve eklerinde hep tanımlanagelmiştir. Yasalar, özel sorunlara ya da yangınlara bir tepki olarak düzenlenirler ve yangın güvenliği için her zaman dengeli ya da tutarlı bir dayanak oluşturmazlar. Yangın güvenliğiyle ilgili yasaların tümüyle yangınlara verilen tepkileri içeren bir katalog olduğu şeklinde bir tartışma vardır. Felaketlere karşılık olarak yalnızca yasaların çıkartılmadığı aynı zamanda yapı biçimlerindeki ve teknolojideki değişikliklerin de felaketlere birer yanıt olarak gerçekleştiği görülebilir. Toplumsal tepkiler birtakım yeni önlemlerin alınmasını sağlayabilir ancak bunların kesin bir tehlike değerlendirimine dayandırıldığı söylenemez ve yasalar tüm yapılarda ortak düzeyde bir güvenlik için genel ya da kapsamlı bir strateji oluşturmamışlardır. Yangınlardaki can kayıplarının büyük çoğunIuğunu kendi evlerinde önlenlerin oluşturmasına karşın, bunlar henüz medyanın dikkatini ender çeken küçük olaylar olduğundan, konutlarda istenen yangın güvenliği standartları öteki yapıların birçoğuna göre daha düşüktür. Yangın güvenliğiyle ilgili yürürlükte olan yönetmeliklere uymakla uygun düzeyde (bu düzey nesnel olarak değerlendirilemese de) bir güvenlik sağlanacağı varsayılır. Yangın korunum önlemlerinde öngörülecek herhangi bir artışın, sağlanacak ek güvenlik yanında maliyete de artan bir oranda yansıyacağı açıktır.. Bu nedenle yangın güvenliği tasarımcısı güvenlik, ekonomiklik ve elverişlilik arasında bir denge kurmalıdır. 'Uygunluk', mutlak bir güvenliğe erişilememesi ve parasal getirilerde azalmaya neden olan yasalar açısından tartışılmalıdır (bir türde maliyet-kar analizi). Uygunlukla sıkı bağlantısı olan bir başka önemli kavram da 'eşdeğerlik'tir. Mimarların, uygun düzeyde güvenliğe, seçtikleri herhangi bir taktikler birleşimi yoluyla erişmelerinde bu kez eşdeğerlik sağlamanın önemi ön plana çıkar. İki farklı güvenlik tasarımı arasındaki eşdeğerlik, bunların aynı düzeyde güvenliğe farklı yöntemlerle erişecekleri anlamını taşır. Bir başka deyişle bunlardan birinin diğerinin yerine geçerli olması demektir. Şöyle ki, tasarımda kaçışlar üzerinde yoğunlaşma mimarın söndürmeye daha az özen göstermesine olanak verir mi? Ya da tutuşma olasılığını azaltma amacıyla öngörülen önlemler, sınırlamaya ilişkin önlemlerde yapılacak bir azaltmayı dengeler mi? Eşdeğerliği tek bir sayısal büyüklükle değerlendirmeye çalışmak zordur ve birçok çelişkiyi de birlikte getirir. Örneğin bir kimse yapıda sprinkler sisteminin bulunuşunun kaçış uzaklığını azaltmaya olanak vereceğini ve böylece ek bir güvenlik düzeyi sağlayacağını düşünebilir. Bu durumun, sprinklerin ellide bir olasılıkla çalışmaması sonucunda görülecek raslantısal daha büyük kayıplarla birlikte yıllık can kayıpları toplamını azaltması da olasıdır. Eşdeğerlik için benimsenecek bir strateji, ortalama riskle toplumsal risk arasındaki ayrıcalığı kabul etmelidir. Eşdeğerlik hesaplamaları, nicel değerlendirmel�re gidilmesinin kolay olammaıs dolayısıyla yasal çerçeve içinde açık seçik yer almaz. Yürürlükteki yapı yönetmeliklerinin çoğu neyin 'uygun' ya da 'yeterli' olduğunu kelimelerle ifade eder. Herbir bileşen ya da elemanın nasıl tasarlanması gerektiği konusunda onaylı belgeleri salık verenler dışında bu terimlere bir tanım getirilmez. Ne uygun güvenlik ne de eşdeğerlik kavramlarını belirleyen bir sistem belirleme konusunda hiçbir girişim yoktur. Tasarımcıların, yangın güvenliği hedeflerine öteki hedeflerden (estetik, işlevsellik, ekonomiklik) ödün vermeden erişebilmeleri için farklı (ancak eşdeğer) yangın güvenliği stratejileriyle ilgili tüm bilgileri edinmiş olmaları gerekir. 6. Yangın Güvenliği Tasarımına Geleneksel ve Sistemsel Yaklaşım Yangın güvenliğine 'geleneksel' yaklaşımda, yapı yönetmeliklerinin onaylı belgelerince benimsenen bazı bileşenler belirtilir ve sonra bu bileşenler için belirli standartlar salık verilir. Örneğin İngiltere ve Galler'de yürürlükte olan yapı yönetmeliklerinde yeni yapılarda ilgili bileşenler şunlardır: • Kaçış yolları ve uzaklıklar • Taşıyıcı yapı elemanları • Çatı yapımı Yangın ve Güvenlik il Sayı 51 Temmuz - Ağustos 2000 --------------�
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=