Article panellerden oluşan çatı yerle bir olmuş, ortalığı kapkara yoğun bir duman sarmıştı. Sandviç köpük ortamı çevreleyen dış yüzey metal örtünün plastik esaslı yanar köpüğü söndürücü ortamdan ve söndürme etkilerinden uzak tutması, yangının bu köpük ortamda hızla yayılmasına neden olmuştur. Yanan köpük ortam, sandviç panelin rijitliğini kaybederek iç ortama düşmesine ve çalışmalarda engellere neden olmuş, müdahaleyi zorlaştır. 11 Cornwall İtfaiye Şefi G.G. Edwards'ın plastik esaslı sandviç panel yangınları konusunda aktardığı deneyimi ve söyledikleri çok ilginçtir. Almanya'da bir yangından korunma eksperinin 1980 yılındaki açıklaması i l g i nçtir. "Gelecek bize depo mahallerinde ve imalat bölümlerinde en büyük yangın hasarlarını getirecektir." Avrupa bu eksperin görüşüne çare buldu, çatılarda yanıcı, yanma sırasında zehirli gaz ve yoğun duman çıkaran, yayılıp, damlamalarla yeni yangın merkezleri meydana getiren yalıtım malzemelerini engelledi. Sanayi yapılarında, çatılarda ve duvarlarda, yangın güvenlik önlemi olarak, 1 ooo0C'ye kadar dayanan mineral yünler (taşyünü) kullanmayı seçtiler. Yapılarda yangından korunmak amacı ile kullanılan ısı ve ses izolasyon malzemeleri, kesinlikle yanmayan mineral yünlerden (camyünü, taşyünü gibi) seçilmelidir. Bugün Türkiye'de yatırım yapan yabancı sermayeli kuruluşlar, tesislerin çatı ve duvarlarında yangın emniyeti için A tipi malzeme kullanımını şart koşmaktadırlar. A tipi yanmaz malzemeler, DiN 4102 ve TSE 1263 standartlarına göre, sadece TAŞYÜNÜ ve diğer mineral yünlerdir. Mimarlar, mühendisler; duvar, çatı ve diğer detaylarda A grubu yanmaz yapı malzemelerini projelerine koymalı ve uygulatmalıdı rlar. Yapı elemanları üreticileri (çatı-duvarasansör-kapı, vs); tasarımlarında A sınıfı yanmaz yapı elemanları kullanmalıdırlar. Bir noktanın kesin olarak bilincinde olmamız gerekmektedir: "Yangından korunma", yapı tasarlanırken düşünülmeli ve yapı maliyetinin bir parçası olarak kabul edilmelidir. Alınacak önlemler, yapı bütününün ayrılmaz parçalarıdır. Sonradan, isteğe göre, istendiği kadar eklenebilen bir olgu değildir. Yangın düşünülmeden yapılmış bir binaya yangın dolabı koymak, kova, balta, ip, merdiven vb. donanım eklemek, sağa sola yangın söndürme cihazları koymak, giderek bina bittikten sonra bir uzman çağırıp alarm ve otomatik yağmurlama sistemi eklettirmek, konuyu çözmek değil, yetersiz geçici ve sonuçta daha pahalıya gelecek önlemler almak demektir. Yatırımcılar; yangın emniyetini ön şart olarak belirlemeli, proje safhasında ve uygulamada kontrol etmelidirler. Sigortacılar; endüstriyel yapıların sigortalanmasında, yangın güvenlik önlemleri dikkate alınarak yangın emniyeti olan, riski düşük binalarda daha düşük prim uygulamalıdırlar. Yangın güvenliği için yalıtılacak başlıca birimler ise aşağıdaki gibi sıralanabilir. Öncelikle kesinlikle yanıcı, yanma sırasında duman ve zehirli gaz çıkartan plastik malzemeler kullanılmamalıdır. Bölme duvarları : Yangına dayanıklı yapı malzemeleri arasında taşyünü kullanılarak, mekendan mekana geçiş önlenir. Yangın kaçış koridorları : Koridor ve merdivenleri çevreleyen duvar, döşeme ve tavan yapı elemanları yanmaz A sınıfı Taşyünü ile kaplanarak, yangın anında içindekileri korur. Yangın kapıları : İki metal arasına sandviçlenmiş taşyünü'nden oluşan manyetik duyarlı kapılar, yangın sırasında kendiliğinden kapanarak tehlikeyi önlemektedir. Asansörler : Asansör boşlukları, kabinleri, kapıları, oda ve kuyuları taşyünü ile yalıtılmalıdır. Havalandırma ve Klima kanalları: Bu kanallar bilindiği gibi mükemmel taşıyıcı yollardır. Özellikle yanmaz mineral yünlerle yalıtılmalıdır. Bacalar: Baca yangınlarına karşı baca izolasyonu da önem kazanmaktadır. Özellikle sanayi bacalarında sıcaklık oldukça yüksek olup, gerekli izolasyon yapılmaması halinde ciddi tehlikeler doğurmaktadır. Aynı ciddi tehlikeler kızgın yağ ve buhar boruları için de geçerli olup, buralarda gerekli önlemlerin alınması gereklidir. Yapılarımızda yangın koruyucu önlemleri bölümler itibariyle dikkate aldığımızda prensip olarak tüm yalıtım malzemeleri yanmaz yapı malzemeleri sınıfı olan A sınıfından olmalıdır. Yapılarda yangın önlemleri, yangın sınıfları ve yangın dayanım süreleri için Alman normu DiN 4102 ve Türk standartları TSE 1263 ve 4065'den faydalanmak mümkündür. Sanayicilerimizin; her türlü bina yatırımında göstereceği ilgi ile hem kendilerine hem de ülke ekonomisine katkı sağlamaları, can ve mal emniyetlerini korumaları kaçınılmaz bir zorunluluktur. Gelişmiş ülkelerde büyük bir ciddiyetle yapılan uygulamaların, eğitim, bilinçlendirme ve mevzuat çalışmalarının bir an önce ülkemizde de başlamasının çok yararlı olacağı şüphesizdir. KAYNAKLAR 1 . Almanya Nordhein-Westfalen Eyaleti Yangın Yönetmeliği 2. Bina Yangın Güvenliği Seminer Bildirileri Prof. Cüner Yavuz 3. İnşaat Magazine Dergisi Mayıs 1996 Syf:84-88 4. İstanbul Belediyesi Yangından Korunma Yönetmeliği 5. Johns-Manvil/e CmbH, Brandschutz im lndustriebau 6. TÜYAK Vakfı Başkanı Ooç. Dr. Abdurahman Kılıç'ın Konferans Notları 7. TÜYAK Yangından Korunma Yönetmelik/eri Sayı 3 Yangın ve Güvenlik III Sayı 51 Temmuz - Ağustos 2000 --------------
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=