39 YANGIN VE GÜVENLİK • KASIM - ARALIK / 2025 MAKALE 2. YANGIN DAYANIMINI ARTIRACAK ÇÖZÜMLER 2.1. Tasarım Teknikleri Alüminyum yangın kapılarının dayanıklılığını artırmak, tasarım sürecinde kapının bütünlük, yalıtım ve ışınım ölçütlerine uygun hale getirilmesiyle mümkündür. Bu doğrultuda, doğru malzeme seçimi ve etkili tasarım yöntemleri büyük önem taşımaktadır. Yangın kapılarında kullanılan camların yüksek sıcaklıklara dayanıklı olması, kaplamalarda tercih edilen boyaların yangına karşı emniyetli özellikte bulunması yangın güvenliğinin sağlanmasında kritik rol oynamaktadır. Bu çerçevede, yangına karşı güvenliği artırmak amacıyla geliştirilen bazı temel tasarım stratejileri ve malzeme bileşenleri aşağıda sunulmuştur: 2.1.1.Yangın Emniyetli Cam Kullanımı Yangın kapılarında kullanılan cam paneller, kapının ana bileşenlerinden birini oluşturmaktadır. Yangına dayanıklı cam olarak adlandırılan özel cam türleri, yangın esnasında oluşan termal ve mekanik gerilmelere belirli bir süre dayanarak yangının yayılmasını önleyebilmektedir. Literatürde, yangına dayanıklı camlar başlıca lamine cam (ara katmanlı), monolitik cam (tek katmanlı) ve telli camlar olarak belirtilmektedir (GGF, 2009;Debuyser vd. ,2016). Lamine camlar, polimer ara tabaka kullanılarak birden fazla cam levhanın birbirlerine laminasyonu ile üretilmektedir. Polimer ara tabaka genellikle camın kendisinden daha sert ve daha ince olup, cam kırıldığında bu ara katman sayesinde cam parçaları bir arada tutulur ve camın bütünlüğü korunur (Debuyser vd. ,2016). Lamine camlarda yapılan çalışmalar, yangına dayanımı artırmak amacıyla kullanılan polimer ara katmanların farklılaştığını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, yangına dayanıklı lamine camlar şişen lamine cam ve jel lamine cam olmak üzere iki alt gruba ayrılmaktadır (Wu vd., 2013). Şişen lamine camlar, yangın sırasında köpüren polimer bir tabakaya sahiptir. Bu tabaka içerisindeki jel, yangın esnasında hacim olarak 5 ila 10 kat genişleyerek camda oluşabilecek çatlakları kapatmaktadır (Şekil 1). Camın sıcaklığı 120200 °C'ye ulaştığında polimer jel tabakası köpürerek opak bir hale gelir ve sertleşir (Şekil 2). Bu sayede, oluşan köpük tabakası ikinci cam panelini zararlı termal etkilerden yalıtır. Sıcaklık artışı devam ettikçe, diğer cam levhalardaki polimer katmanlar da benzer şekilde köpürerek alttaki camı termal etkilerden korur (Gravit vd. ,2023). Jel lamine camlar ise, cam paneller arasına yerleştirilen sertleştirilmiş silikat bazlı sulu jel tabakalarının sızdırmaz hale getirilmesiyle üretilmektedir (Curkett, 2003). Yangın sırasında jel, suyu serbest bırakarak önemli miktarda enerji emer. Su buharlaşırken yangına maruz kalan taraftaki cam kırılır ve açığa çıkan buhar, ısının nüfuz etmesini önleyen yalıtkan bir kabuk oluşturur. Jel lamine camların yangına dayanım performansı, kullanılan jelin kalınlığı ile doğru orantılı olarak artmaktadır (GGF, 2009). Sulu jel katmanın temel bileşenleri arasında su, suda çözünebilen tuzlar ve polimer bazlı jelleştirici malzemeler bulunmaktadır (Şekil 3) (Ortmans vd. , 1989; Frommelt vd., 2002). Şekil 1. Yangına dayanıklı camların genişletilmesi (Seweryn vd. ,2023) Şekil 2. Genişlemiş yangına dayanıklı cam ve oluşturulan köpük (Seweryn vd. ,2023) Şekil 3. Jel lamine cam ve şişen lamine camın ısıya maruz bırakıldıktan önceki ve sonraki hali (Wu vd. ,2013)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=