38 YANGIN VE GÜVENLİK • KASIM - ARALIK / 2025 ALÜMINYUM YANGIN KAPILARININ YANGINA DAYANIMINI ARTIRMA ÖNERILERI(*) 1. GİRİŞ Yapı sektöründe yangın güvenliğinin sağlanması için, tasarım ve malzeme seçimi öncelikli kıstaslardan biri haline gelmiştir. Yapı elemanlarının yangın sırasında dayanıklılığı, bina kullanıcılarının güvenliğini sağlama ve kayıpları en aza indirme açısından büyük önem taşımaktadır. Kaçış yollarında kullanılan yangın kapıları yangın esnasında duman sızdırmazlığı ve yanmaya olan direnci ile güvenli tahliye için önemli bir yapı elemanı konumundadır. Yangın kapıları, mimari yapıların tahliye yollarında, yangın bölmeleri arasında, teknik odalarda, asansör holü kapılarında ve otopark gibi alanlarda kullanılarak yangının yayılmasını önlemek ve güvenli tahliye sağlamak amacıyla kritik bir rol oynar. Bina kullanıcıları kaçış yolu güzergahının sonunda yangın kapılarına ulaşırlar. Yangın kapılarının içeriden kolaylıkla açılabilmesi, kilitli olmaması, kendiliğinden kapanabilmesi ve kurtarma ekipleri tarafından dışarıdan açabilecek özellikte olması gerekmektedir. Ayrıca, yangın kapıları dâhil yapılardaki tüm kapılarda eşik kullanılmaması, tahliye anındaki panikle birlikte yaralanmalar ve tahliyede gecikmeler yaşanmaması için önemlidir. Yangın kapıları yangın durumlarında aleve, dumana ve yüksek sıcaklığa karşı bariyer oluşturmaları gerektiğinden, bu tip elemanların alev geçirmezlik ve yalıtım açısından standartlara uygun yangın dayanım sınıfına ve uygun duman geçirmezlik sınıfına sahip olması gerekmektedir (BYKHY,2007). Türkiye’de Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik dikkate alınmakta ve yangın kapılarının; duman sızdırmaz olması, 4 kattan daha az kata hizmet veriyor ise en az 60 dakika, bodrum katlara ve 4 kattan daha fazla kata hizmet veriyor ise en az 90 dakika yangına karşı dayanıklı olması şarttır. Kapıların, kendiliğinden kapanan düzenekler ile donatılması ve kapıların en az temiz genişliklerinin 80cm’den, yüksekliğinin ise 200 cm’den az olmaması gerektiği belirtilmiştir. (BYKHY,2007). Aktif ve pasif yangın koruması olmak üzere iki tür yangın koruma sistemi vardır. Aktif yangın koruması, yangınları tespit etmeyi, kontrol altına almayı ve söndürmeyi içerir. Bu sistem hem otomatik yangın alarmları ve yangın detektörleri hem de manuel yangın söndürücüler ve yangın musluğu kutuları için kullanılabilir (Hager vd. ,2016; Suryoputro vd., 2018). Öte yandan pasif yangın koruması, yangına dayanıklılık sağlayarak güvenli tahliyeye yardımcı olmaya ve şişen kaplama malzemeleri gibi mekanik mukavemetini kaybetmeden yüksek sıcaklıklara dayanabilen malzemelerin kullanımını içerir (Landucci vd., 2009). Yangın kapılarının yangına dayanımını artırmak için tasarımsal boyutta çeşitlilikler olduğu gibi kapıyı oluşturan ana malzeme de değişiklik gösterebilmektedir. Yangın kapılarında tercih edilen malzemeler temel olarak çelik, alüminyum ve ahşap olmak üzere sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmada, alüminyum yangın kapılarının dayanımını artırmaya yönelik yapılan araştırmalar ve bu bağlamda geliştirilen yaklaşımlar incelenmiştir. Yangın kapılarında tercih edilen alüminyum hafif yapısı, korozyona dayanıklılığı ve tasarım yönünden sunduğu esneklik sayesinde yangın kapılarında tercih edilmektedir. Ancak, alüminyum 660°C derece erime noktasına sahiptir ve 150°C civarında mukavemetini kaybetmeye başlar, yangın sırasında alüminyumun termal genleşmesi, yapısal sürekliliğini olumsuz etkiler ve kaçış yollarının bütünlüğünü riske atmaktadır (Hassan vd., 2025). Bu doğrultuda, araştırma kapsamında; alüminyum yangın kapılarında uygulanan standartlar, alüminyum yangın kapılarında kullanılan yangın emniyetli camlar, yangına dayanım performansına katkı sağlayan kaplama teknolojileri ve tasarım bileşenlerinde kullanılan yangın ve duman geçişini engelleyen malzemeler ele alınmıştır. AYŞEGÜL GÖKÇEN AYDIN - YİĞİT GÜLLER ÇUHADAROĞLU METAL SANAYİ PAZARLAMA A.Ş. MAKALE (*) Mimarlık ve Yangın Sempozyumu 2025 Bildiriler Kitabından yayınlanmıştır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=