24 YANGIN VE GÜVENLİK • KASIM - ARALIK / 2025 ÖZETDağıtık Sıcaklık Algılama (DTS) sistemleri, optik fiberleri sensör olarak kullanarak uzun mesafelerde yüksek çözünürlüklü sıcaklık ölçümü sağlar. Buna karşılık, Dağıtık Sıcaklık Gradyan Algılama (DTGS) sistemleri, sıcaklık değişim hızını (∂T/∂z veya ∂T/∂t) izleyerek ısıl davranış sapmalarını yüksek hassasiyetle tespit eder. Bu çalışmada DTS ve DTGS teknolojilerinin temel prensipleri, aralarındaki farklar ve yerli mühendislik ürünü FOTAS sisteminde bu teknolojilerin ayrı ayrı kullanımı incelenmiştir. Raman saçılması tabanlı DTS ölçümleri ve phase-DAS temelli DTGS ölçümleri birlikte sahada bulunabilmektedir. 1. GIRIŞ Klasik sensör sistemleri, yalnızca olay gerçekleştikten sonra tepki veren noktasal dedektörlerden oluşur. Oysa DTS sistemleri, fiber hattı boyunca sürekli sıcaklık ölçümü yaparak yangın, enerji kaybı veya kablo aşırı ısınması gibi olayların öncesinde ısıl davranıştaki değişimleri algılayabilir [Ukil, 2012]. Bu yaklaşım, yalnızca sensör değişimi değil, algılama paradigmasında bir dönüşümü temsil eder. DTGS teknolojisi ise DTS’in devamı değil, tamamlayıcısıdır. DTS’in mutlak sıcaklık verisini, DTGS’in yüksek hassasiyetli gradyan ölçümüyle birleştiren füzyon yöntemleri (eDTS) endüstride giderek yaygınlaşmaktadır [Lauber & Lees, 2021]. 2. DTS SISTEMLERININ OPTIK PRENSIPLERI DTS sistemleri Raman saçılması prensibine dayanır. Fiber çekirdeğine gönderilen kısa optik darbeler, malzeme içindeki moleküler titreşimlerle etkileşerek geri saçılır. Bu geri saçılan ışık, Stokes ve Anti-Stokes bileşenlerinden oluşur. Anti-Stokes bileşeninin yoğunluğu sıcaklığa bağlıdır ve bu oran üzerinden sıcaklık hesaplanır [Ukil, 2012; Lillo, 2022]. Sıcaklık hesaplaması şu şekilde ifade edilir: T(z)=γ/(ln((I_S (z))/(I_AS (z) ))+C-Δα⋅z) Burada ( I_S ) ve ( I_{AS} ) Stokes ve Anti-Stokes yoğunlukları, ( C ) kalibrasyon sabiti, ( ) diferansiyel zayıflama DAĞITIK SICAKLIK VE GRADYAN ALGILAMA SISTEMLERI (DTS/DTGS): Optik Prensipler ve Yerli Teknoloji Uygulamaları TEKNİK BAYBORA ATAV SAMM TEKNOLOJI MARKETING MANAGER SONER MÜLAYİM AR-GE MÜHENDİSİ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=