17 YANGIN VE GÜVENLİK • EYLÜL - EKİM / 2025 UZMAN GÖRÜŞÜ Bir ağacı yangına dayanıklı kılan birçok faktör vardır; nem içeriği, yaşı ve içerebileceği uçucu yağlar, uçucu maddeler ve terpenler gibi maddelerdir. Daha spesifik olarak, yangının yayılmasına karşı direnç sağlayan özellikler şunlardır. • Dokularında yüksek miktarda su depolayan sukulentler gibi bitki kısmında yüksek nem oranı. • Kompakt yapı açık yapıya kıyasla. Örneğin bir selvi açık bir çam ağacından daha yavaştır. • Kısa yaş, genç bitkilerin yaşlı bitkilerden daha fazla su tutması aynı zamanda daha az ölü gövde ve yaprak taşıması nedeniyle • Bazı ağaçlarda bulunan yanıcı maddelerin (örneğin çam reçinesi ve okaliptüs esansiyel yağları) bulunmaması. Okaliptüs ağacının kabuğunun 10km’ye kadar devasa mesafelere uçtuğu kanıtlanmıştır. Ülkemizde Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü yerlerde yetişen ve özellikle yangın riskinin yüksek olduğu bölgelerde mutlaka bulunması gereken yangına dayanıklı ağaçların 20 tipik örneğine bakalım. • Selvi (Cypressus) Manolya • Kartopu Tuya (Mazı) • Keçiboynuzu Ağacı (Ceratonia Siligua) Yuka • Erguvan Ağacı (Cerciş Siliquastrum Kavak Ağacı (Populus) • İncir Ağacı (Ficus Carica) Karaağaç(Ulmus) • İncir Çiçeği Kara Akasya(Robinia ) • Liquidambar Ihlamur Ağacı (Tilia) • Çınar (Platanus) Beyaz Dut Ağacı (Morus Alba) • Siyah Kiraz Eriği veya Süs Eriği (Prunus) Ayva Ağacı • Çilek Ağacı (Arbudus Unedo) Zeytin Ağacı Yunanistan ormanlarında oldukça geniş bir alanda bulunan yanıcı ağaçların ilk örneği elbette Çam ağacıdır. Halep camı ve Latince adıyla Pinus Halepensis, en yanıcı ağaç türlerinden biridir. Aynı zamanda bu ağaç, reçine maddesi olan meşhur katranı taşır ve meyvesi olan çam kozalağı, ateşle temas ettiğinde muazzam mesafelere fırlatılabilir. (tıpkı okaliptüs gibi) Akdeniz selvisi yanmadan önce diğer ağaçlara göre yedi kata kadar daha uzun süre yangın koşullarına dayanabilir. Ancak gelin çam ağacının kısa bir tarihine bakalım. Antik Yunanlılar Selvi, Keçiboynuzu meşe ve çınar gibi ağaçlarla yangın bariyerleri oluşturmuşlardır. Bu türler, kökleri çok derinlere ulaştığı ve bol miktarda su tuttuğu için ‘‘yangın geciktirici’’ kabul edilir. Uzak bölgelerdeki mezarlıklarda, bir tür kaçış yolu oluşturmak için çevresine yoğun kümeler halinde selvi ağaçları dikmek gelenekseldi. Daha sonra Romalılar tarafından getirilen çam ağaçları, bölge halkının isyan etmesi üzerine yakılmak üzere getirilmiş ve tüm yerleşim yerleri yakılmıştır. Meşe ağacında kabuk yine listenin başında yer alıyor; meşe ağacının kalın, derin oluklu kabuğu koruma sağlıyor. Kalın, kösele yaprakları yavaş yanıyor. Kökler ayrıca mantarımsı bir tabaka ile yalıtılmış olduğundan, bu ağacın kök sistemi nadiren ısı hasarına maruz kalıyor.Daha çabuk alev alan bitki ve ağaçlar arasında akasya, bambu, okaliptüs, Japon hanımeli, biberiye, İskoç süpürgesi ve adını çiçek ve yapraklarının yaydığı yanıcı buhardan alan gaz bitkisi bulunur. Nehir huş ağacı gibi soyulan, kağıtsı kabuklu ağaçlar, kabuksuz olanlara göre genellikle daha yanıcıdır. ORMAN YANGINLARIYLA MÜCADELENIN EN IYI YOLU NEDIR? Paradoksal olarak, yangınları söndürmek, nihayetinde büyük ve yıkıcı orman yangını riskini artırır. Sonuçları hem yaban hayatı hem de insan toplumu için zararlıdır. Peki, yıkıcı orman yangınlarının sıklığını azaltmak için ne yapabiliriz? Yangın, yakıt ve ısının uzaklaştırılması ve yanan maddeden hava beslemesinin izole edilmesiyle kontrol altına alınabilir veya söndürülebilir. İtfaiyeciler, yangının yanması için ihtiyaç duyduğu üç bileşenden birini orta-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=