51 YANGIN VE GÜVENLİK • TEMMUZ - AĞUSTOS / 2025 ÇEVİRİ lerden oluşmakta ve itme kuvveti bir çelik zincirle dengelenmektedir. Kemerler, 5,0 m aralıklarla yerleştirilmiş, 19,40 m açıklığa sahip ve en yüksek noktasında yerden 8,40 m yüksekliğe, destek noktalarında ise 5,0 m yüksekliğe ulaşmaktadır. Her kemer aşağıdaki elemanlardan oluşmaktadır: Köşelerinde Φ14 donatılı, 17x15 cm kesitli üst başlık; Üstte 2Φ8, altta 2Φ10 donatılı, 17x9 cm kesitli alt başlık; Ortasında 2Φ8 donatılı, 17x5,5 cm kesitli diyagonaller; Φ28 çapında çelik zincir. Kemerin yapısal davranışı (bkz. Şekil 2), büyük ölçüde zincirin mekanik performansına bağlıdır. Zincir, betonun sıcaklığından daha yüksek sıcaklıklara maruz kaldığında deformasyona uğrar. Bu deformasyon, kemerin açıklığını artırır ve kolonlara yatay yükü giderek artırır. Bu nedenle, kemer başlıkları ve diyagonallerinin modellenmesi yaklaşık olarak yapılabilir. Çelik zincirin akma dayanımı, Cagliari Üniversitesi Malzeme Dayanım Laboratuvarı'nda yapılan deneysel testlerle 540 N/mm² olarak belirlenmiştir. Beton dayanım sınıfı, NTC18'e göre C20/25 olarak kabul edilmiştir. Kolonların geometrik özellikleri Şekil 2'de gösterilmiş olup, beton sınıfı yine C20/25 ve çelik donatının akma dayanımı 375 N/mm²’dir. 3. YANGIN MODELI Yangından etkilenen alan, dört duvar ve yukarıda açıklanan çatı ile sınırlıdır; yaklaşık 19,4 x 15 m yüzey alanına sahiptir. Duvar yükseklikleri 5 m, kemerin en uzak noktasındaki maksimum yükseklik ise 8,40 m’dir. Basitlik açısından, duvarların yönelimine karşılık gelen (kuzey, güney, batı, doğu) bir referans sistemi kullanılmıştır. Kuzey ve güney duvarları tuğladan yapılmıştır; batı duvarı yangından etkilenmemiş olup, 0,3 m kalınlığında adyabatik (ısı geçirmeyen) duvar olarak modellenmiştir; doğu duvarı ise yangına dayanıklı (REI) bir yapıdır. Tuğla duvarlarda çeşitli boyutlarda pencere ve kapı açıklıkları vardır. REI duvarı, her biri 2 mm kalınlığında çift çelik panel ve yaklaşık 30 cm kalınlığında poliüretan yalıtım tabakasından oluşmaktadır. Depo içeriği ve malzeme türleri (çoğunlukla çarşaf ve perde gibi kumaşlar), arşiv fotoğrafları incelenerek belirlenmiştir. Yangın anındaki tam yerleşim, miktar ve bileşimi aynen yeniden üretmek mümkün olmadığından, yangın öncesinde alanda bulunan malzemeleri temsil etmek amacıyla 1x1x1 m boyutlarında nesneler kullanılmıştır. Yangın, kuzey duvarındaki kepenkten, benzin gibi yüksek derecede yanıcı bir madde kaynaklı olarak başlamıştır. 10 litrelik bir bidon kullanıldığı varsayılırsa, 25 mm kalınlığında bir katmanla yaklaşık 4 m²'lik bir alanı kaplayacağı hesaplanmıştır (bkz. Şekil 3). Yangın dinamiği simülasyonu, McGrattan (2013) referanslı Fire Dynamics Simulator (FDS) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu simülatör, Navier-Stokes denklemlerini çözmeye yönelik hesaplamalı akışkanlar dinamiği (CFD) çerçevesini kullanır ve düşük hızlı, yangın kaynaklı akımlardaki duman hareketi ve ısı transferini simüle etmeye özel olarak tasarlanmıştır. Bu simülasyonda kütle, enerji ve momentum korunumu denklemlerinin diferansiyel formundaki ikinci mertebe sonlu fark yaklaşımları kullanılır. Denklemler, her ağ (mesh) noktasında ve ardışık zaman adımlarında sayısal olarak çözülür. Şekil 2. Üç adet menteşeli kemerin (sol) ve kolonun (sağ) cm cinsinden boyutları. Şekil 3. Yangın modeli geometrisi
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=