47 YANGIN VE GÜVENLİK • TEMMUZ - AĞUSTOS / 2025 MAKALE gın işçileri ve şoförler, görev yaptığı bölgedeki loder ve treyler sayılarını az, diğer taşıtlar ile hava araçlarını orta yeterlilikte değerlendirmektedir. Bu konu kapsamında yangın işçileri ile şoförlerin değerlendirmeleri arasında fark bulunmamaktadır. Yangın işçileri ve şoförler, görev yaptığı bölgedeki arazöz ekiplerindeki personel sayısını az, diğerlerini orta düzeyde yeterli bulmaktadır. Yangın işçileri ile şoförlerin değerlendirmeleri arasında sadece su ikmal aracındaki personel sayısı bakımından farklılık bulunmakta (p=0,042) olup diğer konularda fark bulunmamaktadır. Yangın işçileri ve şoförler, bütün ekipmanların kalitesini ve ergonomisini çok yeterli kalitede görmekte olup bu konuda iki grubun görüşleri arasında fark bulunmamaktadır. İzmir Orman Bölge Müdürlüğünde iş kazasına maruz kalanların oranını, Şentürk ve ark. [17] %7,69, Bacı ve Çalışkan [18] %41 ve birinci yangın hassasiyet bölgesindeki yangın işçileri için Şafak ve ark. [13] %49,72 olduğunu belirtilmektedir. Bu çalışmada ise yangın işçilerinin %42,4’ü, şoförlerin %57,8’i orman yangınlarıyla mücadele esnasında iş kazası, tehlike ve riske maruz kalmaktadır. En tehlikeli riskler sırasıyla i) yürürken düşme nedeniyle bedende çürük, ezilme, burkulma (%54,4), ii) el aleti veya makine kullanımı esnasında ufak kesik veya bedensel yaralama (%41,2) ve iii) deri kalkması, derinin su toplaması veya deri çatlağı oluşma (%39,7), iv) hava araçlarının attığı su ya da kimyasalın çarpma etkisine maruz kalma (%38,2) ve v) trafik kazasıdır. İş kazası, tehlike ve riske maruz kalma bakımından yangın işçileri ile şoförler arasında fark (p=0,088) bulunmamıştır. Bu kapsamda, ilkyardım eğitimi ile iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılım oranının düşüklüğü, iş kazası tehlike ve riske maruz kalma oranlarının yükselmesine neden olduğu ve olumsuz düzeyde etkilediği görülmektedir. NWCG [9] orman yangınlarıyla mücadele faaliyetlerinin çoğunlukla az gelişmiş ve kırsal alanlarda, fiziksel kondisyon gerektiren zor ve tehlikeli işler olduğunu belirtmektedir. Nuttall [24]’da belirtilen vücut kitle endeksine (VKİ) göre yangın işçilerinin %45,5’i, şoförlerin ise %20’si normal kilodadır. Yangın işçilerinin %43,4’ü aşırı kilolu, %11,1’i ise zayıf veya obezdir. Şoförlerin ise %66,7’si aşırı kilolu, %13,3’ü zayıf veya obezdir. Orman yangınlarına son derece hassas ve birinci yangın hassasiyet sınıfında bulunan İzmir Orman Bölge Müdürlüğünde personelin çoğunluğunun kilolu olması düşündürücüdür. Bu nedenle, yangın işçilerinin Leduc ve ark. [25], NWCG [9] ve Şafak ve ark. [13]’nın belirtdiği gibi fiziksel kondisyon testlerine tabi tutulması, zor ve tehlikeli statüdeki orman yangınlarıyla mücadele faaliyetlerini daha kolay yerine getirmesi açısından önemlidir. Tutmaz [26] orman yangınlarını kontrol altına alma ve soğutma çalışmalarının kara araçları ile sağlandığını belirtmektedir. Bu kapsamda, arazöz, ilk müdahale, su ikmal gibi müdahale araçları ile iş makineleri bu anlamda çok önemlidir. Orman yangınlarıyla mücadele faaliyetlerinde kullanılan ve sayıca orta yeterlilik düzeyinde bulunan ilk müdahale, arazöz, su ikmal araçları ile iş makinalarının sayısı yeterli hale getirilmeli ve bu araçların ekibinde yer alan personel sayısı da yeni personel tedariki ile desteklenmelidir. Sonuç olarak, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nün orman yangınlarıyla daha etkin mücadele etmesi için orman yangını eylem planlarının hazırlanmasında ve iş sağlığı ve güvenliğine yönelik tehlike ve risklerin belirlenmesinde, bu çalışmada ele alınan konulardaki eksikliklerin öncelikli olarak gidermesi gerekmektedir. n [1] Okan, S. Ü., Acar, H., H. 2017. Evaluation of satisfaction levels from workwears of forest fire workers. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 67(1): 93-102. [2] Joshi, K.P., Adhikari, G., Bhattarai, D., Adhikari, A., Lamichanne, S. 2024. Forest fire vulnerability in Nepal’s Chure region: Investigating the influencing factors using generalized linear model. Heliyon, 10, e28525, DOI: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024. e28525 [3] Zhang, Z., Tian, Y., Wang, G., Zheng, C., Zhao, F. 2024. A Forest Fire Prediction Method for Lightning Stroke Based on Remote Sensing Data. Forests, 15, 647. https://doi.org/10.3390/f15040647 [4] OGM, 2022. Orman Yangınlarıyla Mücadele Faaliyetleri 2023 Yılı Değerlendirme Raporu. Orman Genel Müdürlüğü, 137s. [5] OGM, 2023. Orman Yangınlarıyla Mücadele Faaliyetleri 2023 Yılı Değerlendirme Raporu. Orman Genel Müdürlüğü, 260s. KAYNAKLAR
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=