30 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 MAKALE Bu çalışma, cephe sistemlerinde yangına karşı alınacak önlemlerin bina tiplerine göre nasıl farklılaştığını ve bu önlemlerin mimari tasarım üzerindeki etkilerini incelemektedir. 2. MİMARİ TASARIMDA CEPHE SİSTEMLERİ YANGIN GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ Yangın güvenliği önlemleri, cephe tasarımında ve mimari plan şemalarıyla bir bütün olarak düşünüldüğünde belirli kısıtlamalar ve yenilikler getirmektedir. Tasarımda ki dolu boşluk oranları değişmekte, buna bağlı olarak seçilen malzemelerin üretilebilir ve işlene bilirlik ölçülerinden dolayı tasarımcıya estetik ve işlevsellik arasında denge kurulması daha önemli hale gelmektedir. Yangına dayanıklı malzemelerin kullanımı, tasarım seçeneklerini sınırlayabileceği gibi, yenilikçi çözümlerle estetik açıdan çekici yada bazen de zorunluluktan kaynaklı daha sade cepheler oluşturulmasına da olanak tanımaktadır. Bina yüksekliğine bağlı olarak genelde bu seçimler yapılırken, binanın konumu, binaya yaklaşım mesafeleri, vaziyet planı yerleşimlerinde binaların biri biri ile olan mesafelerinde dikkat edilmesi gereken konulardan olmaktadır. Ayrıca, yangın güvenliği standartlarına uyum sağlamak için tasarım süreçlerinde erken aşamalarda güvenlik analizlerinin yapılması önemlidir. Tahliye akış diagramları, cepheden yayılan dumanın ya da alevlerin diğer katlara ya da yatayda diğer bağımsız alanlara yayılması engellenmelidir. 2.1. Cephe Malzeme Seçimi: Yangına dayanıklı malzemelerin tercih edilmesi, cephe sistemlerinin temelini oluşturur. Türkiye’de yürürlükte olan ve standartlara uygun belirtilen yönetmeliklerde +28.50 kotu ve üstünde kalan yapılarda A2 sınıfı yanmaz malzeme zorunlulukken, bu yükseklik altında kalan yapılarda B1 sınıfı ( EN 13501-1 e göre) uygulamasına izin vermektedir. Seçimlerde örneğin, yangına dayanıklı camlar, yangın sınıfı A2 ve üstü olan metal benzeri kaplamalar, alüminyum profiller ve yangın geciktirici kaplamalar vb kullanılmaktadır. 2.2. Cephede Bölgeleme- Zonlama Yapılması: Binaların cephelerinde yapılacak olan bağımsız birimler arası bölgeleme sistemleri, yangının yayılmasını önlemek için kritik öneme sahiptir. Bu kapsamda, yangına dayanıklı yatay ve düşey duvarlar ( yada taş yünü vb yanmaz malzemelerle bariyerler oluşturulması gibi) ve tahliye bölümlerinde yangına dayanıklı kapılar kullanılarak yangın alanları ayrılmaktadır. 2.3. Hava Sızdırmazlığı: Yangın dumanının bina içine girmesini engellemek için hava sızdırmazlık sistemleri uygulanmaktadır. Giydirme cephe sistemlerinde döşeme önü çalıştığı için bağımsız katlar arasında yangının çıkardığı zehirli gazın diğer bölümlere geçmesi engellenmelidir. Bu, özellikle yüksek binalarda hayati önem taşır. Katlar arasında duman yayılı engelleyici tedbirler alınmalıdır. Bu katlar arası bariyer bölümler en az 100 cm yükseklikte ve120 dk yangına dayanıklı olmalıdır. Isı Yalıtımı: Cephe sistemlerinde kullanılan taş yünü veya mineral yün vb A sınıfı ısı yalıtım malzemeleri, yangın sırasında yapının bütünlüğünü korumaya yardımcı olur. 3. TÜRKİYE'DEKİ UYGULAMALAR Türkiye’de yangına karşı alınan tedbirler, büyük ölçüde Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ile şekillenmektedir. Bu yönetmelik, malzeme seçimi, yangın bariyerleri ve yangın merdiveni gibi unsurları düzenler. Mevcut yönetmelikte işlevsel ve uygulamalarda daha da iyileştirilmesi, değiştirilmesi ve açıklık getirilmesi gereken konular vardır. Tavsiyemiz sürecin her noktasında tasarımcı bağımsız mimari gruplar ve danışmanlarında bu süreçte olunup görüşlerinin değerlendirilmesidir. Türkiye'deki bazı uygulama örnekleri: 3.1. Folkart Towers-İzmir: Yüksek yapılar için yangın güvenliği tedbirleri üst düzeyde tutulmuştur. Cephe malzemeleri olarak yangına karşı 120 dk dayanımlı döşeme önü katlar arasında dolu spandrel paneller kullanılmış, yangın bariyerleriyle katlar arasında yangının yayılması engellenmiştir. Yangın güvenliği açısından alınan bu önlemler, binanın estetiğini bozmayacak şekilde entegre edilmiştir. Ayrıca alınan bu pasif önlemler dışında yönetmelikten belirtilen aralık ve sıklıkta cephe söndürme sistemi sprinker ile de desteklenmiştir. 3.2. Mahall Bomonti-İzmir: İzmir’in en yüksek binası olan bulunan Mahall Bomonti binası, Türkiye'nin en yüksek binalarından biri olarak öne çıkmaktadır. Bina cephe tasarımında, yangına karşı 120 dk dayanımlı döşeme önü katlar arasında dolu spandrel paneller kullanılmış ve A2 sınıfı alüminyum kompozit paneller kullanılmıştır. Bu malzemeler, hem yangına karşı dayanıklılığı sağlamaktadır. Yangın güvenliği açısından alınan bu önlemler, binanın estetiğini bozmayacak şekilde entegre edilmiştir. Ayrıca alınan bu pasif önlemler dışında
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=