www.yanginguvenlik.com.tr YANGIN GÜVENLİK VE KORUMA SİSTEMLERİ DERGİSİ • MAYIS-HAZİRAN 2025 • YIL: 32 • SAYI: 254 • 120 TL • ISSN 1305-2071 Son Kullanıcıya Sa�şımız Bulunmamaktadır TÜRKİYE’NİN İLK UL300 ONAYLI DAVLUMBAZ SÖNDÜRME SİSTEMİ Göztepe mah. Bent cad. No:55/1 Beykoz, İstanbul �nfo@ycstekn�k.com +90 212 222 51 28 COMPANY VENGERANT MUHENDISLIK LIMITED SIRKETI Goztepe Mah. Bent Cd. No: 55/1 Beykoz Istanbul, Istanbul Turkey EX29332 Stored-pressure wet chemical solution extinguishing system units, Model(s): VENGERANT Series, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27 and 30 Liter capacity, stored-pressure extinguishing system units. Unit is designed to discharge wet chemical solution from fixed nozzles for the extinguishment of fires in cooking appliances, hoods, plenums, filters, and ducts used for the ventilation of restaurant cooking equipment when such fires originate in the entrance of the ventilating equipment. For use at temperatures from +32°F (0°C)to +120°F (49°C). Operated by automatic means with manual backup. Includes the protection of deep fat fryers, griddles, range tops, gas radiant char-broiler, electric char-broilers, lava char-broilers, pumice char-broilers, synthetic rock charbroilers, natural charcoal broilers, mesquite wood char-broilers, upright broilers, chain broilers , salamander broilers and woks. A description of the extinguishing system units and the System Design, Installation limitations, Operation, Maintenance, and Service are contained in the Listee's System handbook, Part Number SSKFES/102000, dated August 20, 2023, Rev 00. Copies are available from the Listee. Wet-chemical-solution Extinguishing System Units
• Yüksek Basınçlı Su Sisi Söndürme Sistemleri • Sprinkler Sistemleri • Köpüklü Söndürme Sistemleri • Mutfak Davlumbaz Söndürme Sistemleri • Yangın Dolapları • Yangın Pompaları • Gazlı Söndürme Sistemleri • Yangın Algılama ve İhbar Sistemleri YANGIN KORUNUM SİSTEMLERİNDE GÜVENİLİR VE GÜÇLÜ ÇÖZÜM ORTAĞINIZ
"'tq :ife'i!tection Products Yangın korunum sistemlerinde dünya liderinden eşsiz çözümler ve ürün yelpazesi... Tyco Yangından Korunum Ürünleri artık Johnson Controls çatısı altında. Kapsamlı yangın korunum sistemlerimiz ile hala bildiğiniz ve güvendiğiniz sektör lideriyiz. Onlarca yıllık tecrübe, küresel liderlik ve yenilikçi bina güvenliği çözümleriyle bilinen Johnson Controls ile gelecek, daha güvenli ve aydınlık olacaktır. lıılANSUL.I I A AquaMist 1 @Grinnell 1 /.!l,'!,,:· 1 SAfB., 1 j:ı', u: .. j 1 Yangın söndürme sistemleri hakkında en son bilgiler ve yenilikçi ürünler için www.johnsoncontrols.com İnternet adresinden veya 0312 840 0113 nolu telefondan bize ulaşın. © 2019 Johnson Controls. AII rights reserved. + S.&i'i'Hi�i:. suppressionsystems 1 A 1 1:qca Johnson fj Controls
2 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 MAYIS-HAZİRAN 2025 • SAYI: 254 • www.yanginguvenlik.com.tr IÇINDEKILER Ticari Bina Yapılarında İtfaiyecilerin Termal Risklerinin Makine Öğrenimi ile Tespiti 34 Çeviri Elektrik Tesislerinde Yüksek Frekanslı Bileşenlerin Isı Etkileri ve Örnek Vakalar Mert Dirik Elektrik – Elektronik Mühendisi 40 Makale Kıvanç Group’tan Arama Kurtarma Ekipmanlarında Yeni Standart: JAGUAR Kıyafetleri 47 Ürün Özel Amaçlı Arazi Araçları: Allison Otomatik Şanzıman Donanımlı Tatra Force 48 Tanıtım İtfaiyecilerin Yangında Kullandıkları Pompalar Haldun Seber İtfaiyeci ve İş Güvenliği Uzmanı Afet ve Acil Durum Yöneticisi 20 İtfaiyeci 04 Haber Endüstriyel Tesislerde Yangın Güvenliği Faik Öner Duyar Pompa Genel Müdürü 24 Konuk Yazar Mega Kentlerde Yangın Güvenliği Stratejileri Doğan Toncer Eski AFAD Müdürü 26 Konuk Yazar 28 Makale Cephe Sistemleri ve Yangından Koruma Yöntemleri Y. Mimar Alper Bağlan Endüstriyel Yangınlar ve Patlamalar 2024 Yılı Raporu Rapor 50 Gemilerde Tankerlerde Gaz Serbest Bırakma Sezer Aslan Yangın, Acil Durumlar ve Doğal Afetler Eğitim Uzmanı Risk Analizi ve Danışman NFPA Member Uzman Görüşü 14 Söyleşi Ayvaz Yangın Ürün Müdürü Tuğhan Tekcan: “Ultra-X, Yangına Karşı Tam Koruma ve Kolaylık Sunuyor” 12 ALLISON 17 ALP A.K.I. ARITEKS 11 B2B MEDYA 39-55 DESKAR 29 FOKUS 23 ISP FIRE 33 İST İŞÇİ 19 KIVANÇ GROUP 7 NORM TEKNİK Ö.K.İ. SODEX 31 TEKNO YANGIN A.K. TYCO YANGIN 1 YCS TEKNİK Ö.K. REKLAM İNDEKSİ
3 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 EDITÖRDEN Endüstriyel tesisler; üretim, depolama, enerji kullanımı ve ağır makine operasyonlarının bir arada yürütüldüğü karmaşık yapılardır. Bu tesislerde güvenlik açıklarının en kritiklerinden biri yangın riskidir. Yanıcı kimyasallar, yüksek elektrik yükleri, sıcak yüzeyler ve yoğun insan trafiği gibi faktörler birleştiğinde yangınlar büyük can ve mal kaybına yol açabilir. Bu nedenle endüstriyel tesislerde yangın güvenliği, yalnızca bir önlem değil, bir zorunluluktur. Duyar Pompa Genel Müdürü Faik Öner tarafından kaleme alınan “Endüstriyel Tesislerde Yangın Güvenliği” başlıklı yazı konunun önemini bir kez daha ortaya koyması açısından önem arz ediyor, okumanızı öneririm. TMMOB Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi tarafından Türkiye’de endüstriyel tesislerde yaşanan yangın ve patlamalara ilişkin 2024 yılı raporu yayımlandı. Raporda, 2024 yılında yaşanan endüstriyel yangın ve patlama olaylarının son yedi yılın en yüksek seviyesine ulaştığı ve önlenebilir risklerin hâlâ ciddi sonuçlar doğurmaya devam ettiği vurgulanıyor. Konuyla ilgili detaylara rapor sayfamızdan ulaşabilirsiniz. Gıda üretim tesisleri, endüstriyel mutfaklar veya kantinler gibi alanlarda kullanılan davlumbaz sistemleri de önemli bir yangın riski oluşturur. Bu sayımızda Ayvaz Yangın Ürün Müdürü Tuğhan Tekcan yeni ürünleri “Ultra-X Davlumbaz Söndürme Sistemi” konusunda dergimizin sorularını yanıtladı. Tekcan, yeni sistemlerinin ticari ve endüstriyel mutfaklarda karşılaşılan yangın risklerine karşı hızlı, etkili ve çevre dostu çözümler sunduğunu vurgularken; kurulum ve bakım süreçlerinin de son derece kullanıcı dostu olduğunu belirtti. Son yaşadığımız otel faciasında bu konuda ne kadar eksiklerimizin olduğuna üzülerek şahit olduk. Bu sistemlerin yönetmeliklere uygun bir şekilde kurulması olası felaketlerin önüne geçilmesini sağlayacaktır. En derin saygılarımla. ENDÜSTRIYEL YANGINLARDA DIKKAT ÇEKICI ARTIŞ TAYFUN AYDIN tayfunaydin@b2bmedya.com Kuruluş Tarihi 1994 Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Teknik Sektör Yayıncılığı A.Ş. Adına İsmail Ceyhan ismailceyhan@b2bmedya.com Yayın Danışma Kurulu Füsun Demirel, İsmail Turanlı, Kazım Beceren, Korhan Işıkel, Saadet Alkış, Sedat Altındaş, Sezer Aslan Yazı İşleri Tayfun Aydın tayfunaydin@b2bmedya.com Reklam Emine Aktaş emineaktas@b2bmedya.com 0536 060 0271 Abone abone@b2bmedya.com Grafik grafik@b2bmedya.com Baskı ve Cilt Şan Matbaa Tel: 0212 289 24 24 Yayınlayan Teknik Sektör Yayıncılığı A.Ş. Adres: Fikirtepe Mah. Rüzgar Sok. Şua Elite Consept Sitesi 44A - A1 Blok K: 1 D: 48 34720 Kadıköy-İstanbul/Türkiye Tel: 0216 651 78 78 www.b2bmedya.com www.yanginguvenlik.com.tr e-posta: info@b2bmedya.com Fiyatı: 120 TL © 2025 Teknik Sektör Yayıncılığı A.Ş. ISSN: 1305-2071 Yılda 6 sayı yayımlanır. Tüm Türkiye'de dağıtılmaktadır. Basın Kanunu'na göre yerel süreli yayındır.
4 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 HABERLER MASDAF VE ALLIANZ TEKNIK'TEN YANGIN GÜVENLIĞI FARKINDALIĞI Akışkan teknolojileri sektörünün markası Masdaf ile Türkiye'nin ilk Akredite Deprem & Yangın Test ve Eğitim Merkezi Allianz Teknik, yangın güvenliği farkındalığını artırmak amacıyla önemli bir etkinliğe ev sahipliği yaptı. Yangın söndürme sistemlerinin en kritik bileşenlerinden birinin yangın pompaları olduğuna dikkat çeken Masdaf CEO'su Erhan Özdemir, yangın pompa sistemlerinin düzenli bakımının ve periyodik kontrollerinin hayati önemini vurguladı. 1977 yılında yüzde 100 yerli sermayeyle kurulan, Türkiye'nin akışkan teknolojileri sektöründeki firması Masdaf ile Türkiye'nin İlk Akredite Deprem & Yangın Test ve Eğitim Merkezi Allianz Teknik ev sahipliğinde 30 Nisan Çarşamba günü gerçekleştirilen etkinlikte, yangın pompalarının güvenli bina altyapılarındaki kritik rolü, sigorta sektörüne etkileri ve inşaat sektöründeki uygulamaları detaylı şekilde ele alındı. Masdaf CEO'su Erhan Özdemir'in açılış konuşmasıyla başlayan etkinlikte, “Yangın Güvenliği Farkındalığı İçin Ne Yapmalıyız?” paneli düzenlendi. Moderatörlüğünü Masdaf Pazarlama Müdürü Nihan Göksal'ın üstlendiği panelde, Allianz Türkiye Risk Mühendisliği ve Allianz Teknik Direktörü Dr. Ceyhun Eren, Türkiye İMSAD Yapısal Yangın Güvenliği Çalışma Grubu Başkanı İlker İbik ve Masdaf Bina Teknolojileri ve Yangın Ürün Grubu Yöneticisi Ezgi Baba konuşmacı olarak yer aldı. “YANGIN SÖNDÜRME SISTEMLERININ EN KRITIK BILEŞENLERINDEN BIRI YANGIN POMPALARI” Masdaf CEO'su Erhan Özdemir, yaptığı konuşmada yangın pompa sistemlerinin düzenli bakımı ve periyodik kontrollerinin önemine dikkat çekerek şunları söyledi: “Yangınlar, günümüzde can ve mal kaybına yol açan en ciddi tehditlerin başında geliyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) İtfaiye Dairesi Başkanlığı verilerine göre, 2024 yılında İstanbul'da toplam 24 bin 948 yangın meydana geldi. Bu veriler bize yaklaşık 20 dakikada bir yangın çıktığını gösteriyor. Bu yangınların 6 bin 47'si ev, 2 bin 604'ü depo, iş yeri, büro ve ticari amaçlı yapılarda oldu. Ne yazık ki yangınlarda yaralanmalar ve can kayıpları da yaşandı. Bu nedenle yangın anında yeterli su basıncını sağlayarak etkili bir söndürme süreci yürütebilmek, hayati önem taşıyor. Yangın söndürme sistemlerinin en kritik bileşenlerinden biri olan yangın pompaları, bu noktada devreye girerek müdahale süresini kısaltıyor ve olası zararları en aza indiriyor. Endüstriyel tesislerden hastanelere, alışveriş merkezlerinden konut projelerine kadar pek çok yapıda kullanılan bu sistemler, yangın anında suyun doğru ve yeterli basınçla dağıtımını sağlamak için tasarlanıyor. Ancak bu sistemlerin güvenilir şekilde çalışabilmesi için belirli aralıklarla test edilmesi, mekanik ve elektriksel bakımlarının düzenli olarak yapılması gerekiyor. Unutmamak gerekir ki bakımı ihmal edilen bir yangın pompası, ihtiyaç anında devreye giremeyebilir ve hayati bir görevi yerine getiremeyebilir” dedi. “BAŞARILI RISK YÖNETIMININ ANAHTARI: RISKLERIN FARKINDA OLMAK VE ETKILI ÖNLEM ALMAK” Açılış konuşmasının ardından gerçekleştirilen “Yangın güvenliği farkındalığı için ne yapmalıyız?” panelinde görüşlerini bildiren Allianz Türkiye Risk Mühendisliği ve Allianz Teknik Direktörü Dr. Ceyhun Eren, “Yangın, işletmelerin ve yapıların karşı karşıya kaldığı en yıkıcı risklerden biridir. Ancak bu riski yönetirken dikkat edil-
5 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 HABERLER FORM DUMAN TAHLIYE KAPAKLARI, MOLA İSTANBUL'DA DOĞAL HAVALANDIRMAYA KATKI SAĞLIYOR Tatil köyü konseptiyle tasarlanan Mola İstanbul projesinde, Form Endüstri Tesisleri’nin yerli üretimi olan duman tahliye çözümleri tercih edildi. Lunapark çatısında konumlandırılan Form Yerli Duman Tahliye Kapakları hem yangın güvenliği hem de doğal havalandırma açısından etkin bir çözüm sundu. Silivri’de bulunan Mola İstanbul, Form Endüstri Tesisleri’nin yangın güvenliği ve doğal havalandırma konularındaki uzmanlığını yansıtan yenilikçi çözümleriyle projelendi. Projede kullanılan Form Yerli Duman Tahliye Kapakları, yapının kullanım amacına uygun olarak seçildi ve özellikle yoğun ziyaretçi sirkülasyonunun olduğu açık alanlarda güvenli hava tahliyesini sağlayacak şekilde tasarlandı. Günlük havalandırma ihtiyacına da cevap veren bu sistem, mekanın doğal konfor koşullarını destekliyor. Projede tercih edilen Form Yerli Duman Tahliye Kapakları, yüksek aerodinamik açıklık değeri, 10.000 aç-kapa testinden geçmiş yapısı ve çeşitli çatı eğimlerine uyumlu tasarımı ile dikkat çekiyor. Geniş açıklık seçenekleriyle yangın anında hızlı tahliye imkânı sunan bu sistem, bakım gerektirmeyen yapısıyla da uzun ömürlü kullanım sağlıyor. Elektrostatik toz boyalı alüminyum profillerle üretilen Form Duman Tahliye Kapakları, EPDM contalarla birleşerek yapının ısı kayıplarını minimuma indiriyor. Farklı çatı tiplerine kolayca entegre edilebilen bu sistem, istenirse düşme önleyici güvenlik ızgaralarıyla da donatılabiliyor. Karanlık kanat seçeneği sayesinde doğal ışık gereksinimine göre farklı çözümler sunuluyor. n mesi gereken, doğal afetlerin aksine alınacak etkili önlemler sayesinde hem olasılığın hem de etkisinin büyük ölçüde azaltılabilir olmasıdır. Doğru malzeme seçimi, genel ve proses kaynaklı risklerin farkında olunması, düzenli bakım, otomatik söndürme sistemleri ve etkili bir yangın algılama altyapısı sayesinde, olası bir yangının hem çıkışı hem de yayılması engellenebilir. Bu noktada risk yönetimi sadece sigortalanabilirlik açısından değil, insan hayatı ve işletmelerin iş sürekliliği açısından da kritik bir rol üstlenir. Günümüzde risk, belirsizlikle başa çıkmanın ve doğru kararlarla olası zararları en aza indirmenin bir yoludur. Artık yalnızca kayıplardan kaçınmak için değil, aynı zamanda güvenli ve sürdürülebilir sistemler kurmak için de yönetilmesi gereken bir kavram olarak ele alınıyor. Bu nedenle yangın riskine karşı alınacak her önlem, yalnızca bir güvenlik yatırımı değil, aynı zamanda uzun vadeli bir sürdürülebilirlik stratejisinin önemli bir parçasıdır” şeklinde konuştu. Gerçekleştirilen panelde söz olan Türkiye İMSAD Yapısal Yangın Güvenliği Çalışma Grubu Başkanı İlker İbik, şunları dile getirdi: “Yangın güvenliği, yalnızca yapı ruhsatı sürecine sıkışmış bir teknik zorunluluk değil, tasarımdan inşaata, işletmeden denetime kadar tüm aşamalarda sürdürülebilir şekilde ele alınması gereken hayati bir konudur. Özellikle yüksek yapılar ve yoğun kullanıcı yüküne sahip binalar söz konusu olduğunda, yalnızca mevzuatla tanımlı minimum şartları yerine getirmek yeterli değildir. Bu yapılarda risk, yönetmeliklerin ötesinde mühendislik bakışıyla değerlendirilmelidir. Performans temelli yangın güvenliği anlayışı, tasarımcının risk değerlendirmesi yaparak yapıya özel stratejiler geliştirmesini sağlar. Bu yaklaşım hem daha yüksek güvenlik seviyesi sunar hem de maliyetlerin daha verimli kullanılmasına imkân tanır. Ancak bu dönüşümün sürdürülebilir olması için tasarımcıdan uygulayıcıya, kamu otoritelerinden sigorta şirketlerine kadar sektörün tüm paydaşları sorumluluğunu bilmeli ve sürecin aktif bir parçası olmalıdır.” n
6 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 HABERLER DHL YANGIN GÜVENLIĞINDE DUYAR'LI Yüksek verimli pompa sistemleriyle çözüm sunan Duyar Pompa; uluslararası standartlara uygun, çevreye duyarlı ve akıllı teknoloji ürün gamıyla prestijli projelerin tercihi olmayı sürdürüyor. Gaziantep’te yer alan DHL’in deposunun yangın güvenliği Duyar’lı. Projede; DNP serisi, 100-315, Yatay Uçtan Emişli, NFPA 20 uyumlu, 1 adet asıl 75 kW elektrik motorlu, 1 adet yedek 75 kW dizel motorlu yangın pompasıyla, tesisat kaçaklarını önlemek üzere 1 adet jokey pompadan oluşan yangın seti kullandı. Duyar Pompa’nın ürün gamı içerisinde yer alan DNP yatay uçtan emişli yangın pompası, yüksek verimiyle öne çıkıyor. Tek kademeli uçtan emişli, kapalı çarklı eksenel tip pompa olan DNP serisinde, Sızdırmazlık için yumuşak salmastralara kullanılıyor. Emme ve basma hattında kullanılan vanalar “Duyar Vana” markalı ve ISO 7005-2/ PN16 standardına uygun. Gres yağlı, uzun ömürlü rulmanlarla teçhiz edilmiştir. Pompa ve motor bağlantısı ortak şase üzerine esnek kaplin kullanılarak yapıldı. Bina teknolojileri, endüstriyel tesisler, enerji ve gaz üretim tesisleri için ihtiyaca en uygun pompa sistemleri sunan Duyar Pompa, prestijli projelerde yer almayı sürdürüyor. Duyar Pompa uzman mühendis kadrosuyla sisteme en uygun pompanın seçilmesinden, pompanın devreye alım ve bakım süreçlerine kadar kullanıcının yanında oluyor. Proje kapsamında kullanılan yangın pompaları, güvenlik standartlarını en üst düzeye taşırken, enerji verimliliği ve maliyet avantajı da sunuyor. n DUYAR POMPA YENI SATIŞ MÜDÜRÜ: EMRE PUL Pompa sektörünün tecrübeli firması Duyar Pompa’dan stratejik atama: Enerji Verimliliğinde Uzman Mühendis Emre Pul Satış Müdürü oldu. İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi mezunu olan Pul, sektörde 15 yıla yakın deneyimiyle dikkat çekiyor. Santrifüj pompalarda enerji verimliliği üzerine uzmanlaşan Pul, sektörün sürdürülebilirlik odaklı dönüşümünde aktif rol almayı sürdürüyor. Endüstriyel pompa sistemleri, blower çözümleri ve madeni yağlar gibi farklı alanlarda edindiği tecrübelerle sektöre yön veren Pul, güçlü iletişim becerileri ve stratejik satış vizyonuyla tanınıyor. Duyar Pompa Satış Müdürü Emre Pul, “Önümüzdeki süreçte enerji verimliliği, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik temelli projelerle sektöre katkı sağlamayı hedefliyoruz” dedi, ayrıca sektördeki paydaşların katkılarıyla pompa sistemleri ve enerji verimliliği üzerine iş birliği geliştireceklerini, eğitim organizasyonlarında bizzat rol alacağını açıkladı. Emre Pul, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Duyar Pompa, yalnızca kaliteli ürünleriyle değil; mühendislik gücü, yerli üretim kabiliyeti ve çevreye duyarlı yaklaşımıyla da sektörde fark yaratan bir marka. Özellikle yüksek verimli yangın pompası sistemleri ile sağladığı güvenlik çözümleri ve frekans konvertörlü sistemleriyle elde ettiği %40’a varan enerji tasarrufu, yaşadığımız iklim krizine karşı, enerji verimliliği alanında önemli bir avantaj sağlıyor. Duyar Pompa'nın Ar-Ge vizyonu ve çevreci duruşu sayesinde hem kamu hem de özel sektör projelerinde büyümemizi sürdüreceğimize inanıyorum. Sektörümüz artık yalnızca güçlü sistemler değil, akıllı ve verimli çözümler arıyor. Biz de bu ihtiyaca en doğru yanıtı vermek için buradayız.” n
8 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 HABERLER POMPA SEÇIMINDE PROFESYONEL ÇÖZÜM ORTAĞI ETNA SELECT Pompa teknolojileri sektörünün 48 yılı aşan üretim, Ar-Ge ve sektör tecrübesine sahip firması ETNA, HVAC profesyonellerine yönelik olarak pompa seçim programı ETNA SELECT’i öneriyor. ETNA Pazarlama Müdürü Yüksek Makine Mühendisi Halil Kızılhan, “Genel prensip olarak pompa seçimi yapılırken; kavitasyon koşullarından uzak, enerji verimliliği en yüksek olan optimum çalışma noktasında seçim yapılması gerekmektedir. Bu prensibe uyulmaması, enerji maliyetlerinin tavan yaptığı günümüzde tolere edilemeyecek işletme maliyetleri ortaya çıkarmaktadır” dedi. Halil Kızılhan, pompa seçim programı ETNA SELECT’in sektör profesyonellerine ciddi destek sunacağını, Hydraulic Institute standartlarına haiz, geniş akışkan kütüphanesine sahip ETNA SELECT’in pompa seçiminde temel başvuru kaynağı olacağını ifade etti. Kızılhan, etna.com.tr veya etnaselect.com web sitesi üzerinden erişim imkanı bulunan ETNASELECT pompa seçim programının öne çıkan özelliklerinin; Kolay ve hızlı seçimi destekleyen kullanıcı dostu ara yüz, hızlı seçim modülü, doğrudan model bazlı seçim imkanı, hidrolik seçim özelliği, seçim yapılan pompaya dair tüm hidrolik ve teknik bilgilere (motor, boyutlar vb.) kolay erişim, hydraulic Institute standartlarına uygun geniş akışkan kütüphanesi, çoklu dil desteği (Türkçe, İngilizce, Almanca, İspanyolca, İtalyanca, Fransızca, Rusça) olduğunu belirtti. Kızılhan, “ETNA olarak yerli üretimden aldığı güç ile ihracat ve istihdama sağladığı katkıyla Türkiye’nin pompa teknolojileri sektörünün lider firması ETNA; gelişmiş pompa özelliklerini ileri teknoloji ile buluşturarak kaliteli, güvenilir, çevreye duyarlı ve düşük işletme maliyetli ürünlerini sektörün ve son kullanıcıların hizmetine sunuyor.” diyerek sözlerini noktaladı. n EMO'DAN UYARI: ORMAN YANGINLARINDA ELEKTRIK HATTI İHMALI GÖZ ARDI EDILMEMELI Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), yaz aylarında artış gösteren orman yangınlarına ilişkin önemli bir açıklama yayımladı. Açıklamada, Türkiye’de birçok orman yangınının sebebinin yalnızca mangal ateşi, sigara izmariti ya da cam kırıkları olmadığının altı çizilerek, elektrik iletim ve dağıtım hatlarındaki ihmallerin de büyük risk oluşturduğu vurgulandı. EMO’nun açıklamasında, 2025 yılı Haziran ayında Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde başlayan ve 17 vatandaşın hayatını kaybettiği yangına ilişkin savcılık ön raporuna yer verildi. Rapora göre, yangının başlangıç nedeni “anız” yangını değil, elektrik kaynaklı. Oda tarafından bölgede yapılan incelemelerde de havai hat izolatörlerinin kırık olduğu, dağıtım şebekesinde ciddi sorunlar bulunduğu tespit edildi. EMO, benzer şekilde önceki yıllarda Ege Bölgesi'nde yaşanan
9 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 HABERLER BOBO BY THE STAY HOTEL BODRUM’DA ETNA YANGIN POMPASI TERCIH EDILDI Lüks ile sadeliği bir arada sunan, tarihi zeytinlik ve Cennet Koyu'na bakan titizlikle tasarlanmış silindirik oda ve süitlere sahip olan Bobo by The Stay Hotel’de, ETNA yangın pompası tercih edildi. Kapalı Vana Basınç Değeri: Yangın Pompasının kapalı vana basınç değeri, (sıfır debi de pompanın verebileceği maksimum basınç) anma değerinin %140’ını geçmemelidir. Anma Değerleri: Talep edilen debi ve basınç değerinin pompa hidrolik eğrisi üzerinde kesiştiği nokta. Maksimum Yük: Yangın pompası eğrisi, anma debisinin %150 kapasite değerini sağlamalıdır ve %150 debi kapasitesindeki basınç değeri, anma basıncının %65’in den az olamaz. “Eğri 1”de eğri limit değerleri gözükmektedir. ETNA’nın uzman mühendis ekibi, projenize uygun yangın pompa setinin belirlenmesinde yardımcı oluyor. TS EN 12845 ve NFPA 20 standartlarına uygun, UL listeli ve FM onaylı yangın pompaları; elektrikli/dizel tahrikli pompalar, pilot pompası, elektrik & dizel kontrol panoları, her pompa için ayrı modüler şaseli veya ortak bir Pompa Gövdesi : GG20, GGG40 (Sfero) Döküm Fan (çark) : Bronz Pompa Mili : AISI420 Paslanmaz Çelik Salmastra : 5 Sıra Yumuşak / Mekanik Salmastra Kaplin Bağlantısı : Esnek Kaplin Yataklama : Gres Yağlamalı Rulmanlı Yataklama şase üzerinde bağlantı elemanları ve tüm aksesuarları ile birlikte eksiksiz bir set olarak teslim ediliyor. n orman yangınlarının bir kısmının da elektrik kaynaklı olduğunu hatırlattı. Orman yangınlarının önlenmesi için acil önlem alınması gerektiğini belirten EMO, elektrik dağıtım şirketlerine çağrıda bulundu. Özellikle ormanlık alanlardaki hatların yaz sezonu öncesinde ve süresince düzenli olarak kontrol edilmesi gerektiği vurgulandı. Açıklamada, gevşek bağlantılar, kırık izolatörler, uygun olmayan sigortalar gibi teknik eksiklerin giderilmesi, topraklama sistemlerinin kontrolü, hat altı temizliklerinin yapılması gerektiği belirtildi. Orman Genel Müdürlüğü'ne de çağrıda bulunan EMO, orman içinden geçen hatlara temas eden ağaç dallarının budanmasının önemine dikkat çekti. Ayrıca, sorumlu kurumların elektriksel ark ve yangın risk analizleri yaparak tasarım ve uygulamada gerekli önlemleri alması gerektiği ifade edildi. EMO, açıklamasında kamuya ait elektrik dağıtım hatlarının özelleştirilmesinden sonra bakım ve onarım hizmetlerinin taşeron firmalara devredildiğine dikkat çekti. Teknik yeterliliği düşük şirketlerin yeterli hizmet verememesinin, ölümlere ve doğal kaynak kaybına neden olabileceği uyarısı yapıldı. TEİAŞ’ın özelleştirme sürecine de tepki gösteren EMO, elektrik iletim şebekesinin özel sektöre devrinin yalnızca arz güvenliğini değil, can ve mal güvenliğini de riske atacağını belirtti. Özellikle kış aylarında yaşanan yaygın elektrik kesintileri ve yaz aylarında artan yangınlarla birlikte bu durumun daha da vahim bir hal aldığına dikkat çekildi. n
10 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 HABERLER ÜNIVERSITE ÖĞRENCILERINDEN ANIZ YANGINLARINA BILIMSEL ÇÖZÜM İstinye Üniversitesi Quantum Dynamics Kulübü öğrencileri, anız yangınlarının erken tespiti ve müdahalesi için proje geliştirdi. Öğrenciler, "İnsansız Hava Aracı ile Anız Yangınlarının Erken Tespiti, Müdahalesi ve Toprak Koruma Sistemi" isimli projeyle TEKNOFEST 2025 Kuzey Kıbrıs finallerinde Türkiye ikinciliği elde etti. İstinye Üniversitesi Quantum Dynamics Kulübü öğrencileri, geliştirdikleri "İnsansız Hava Aracı ile Anız Yangınlarının Erken Tespiti, Müdahalesi ve Toprak Koruma Sistemi" projesiyle TEKNOFEST 2025 Kuzey Kıbrıs finallerinde Türkiye ikinciliği elde etti. Proje kapsamında geliştirilen insansız hava aracı (İHA), yangınların yoğun olduğu dönemlerde devriye uçuşları gerçekleştiriyor. Görüntü işleme algoritmalarıyla yangını tespit eden sistem, yangın bölgesine yaklaşarak çevre dostu, biyolojik karışımla alevlerin yayılmasını engelleyen bir sınır hattı oluşturuyor. Bu özel karışım yangının ilerlemesini durdururken, aynı zamanda toprağı besleyen ve gübre olarak kullanılabilen bir yapıya sahip olmasıyla öne çıkıyor. Su tutma oranının yüksek olması sayesinde, itfaiye ekiplerinin müdahalesi kolaylaşıyor ve yangının ormanlara sıçraması önleniyor. İstinye Üniversitesi Makine Mühendisliği 3. sınıf öğrencisi Zeynep Sude Gülfidan, ekip çalışması ile gerçekleştirilen projeyi şöyle anlattı: “Öncelikle bizim anız yangınları üzerine yoğunlaşmamızı sağlayan etken, sebebi belirlenen orman yangınlarının yüzde 30'unun anız yangınlarından kaynaklanması oldu. Eğer anız yangınlarını durdurabilirsek orman yangınlarının büyük bir kısmını durdurmuş olacağız. Zaten anız yakmak ülkemizde ve dünyanın pek çok yerinde yasaklanmış durumda. Biz de bu bilinci çiftçilerimize aşılamak amacıyla yola çıktık. Alanda yaptığımız görüşmeler sonucunda hazırlamış olduğumuz biyolojik karışımın daha geniş alanlarda da kullanılabileceğini öğrendik. Bu sayede projeyi büyütüp girişimci bir ruh ile devam etmemizi sağladı.” Türkiye, yaz aylarında orman yangınlarına en çok maruz kalan Akdeniz ülkeleri arasında yer alıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre 2023 yılında yaklaşık 74 bin hektar orman alanı yangınlar nedeniyle tahrip olurken, 2024 yılında ise toplam 3 bin 800 orman yangını meydana geldi ve yaklaşık 27 bin hektar orman alanı zarar gördü. İklim değişikliğiyle birlikte geniş alanlara yayılan yangınlar; ekosisteme, hava kalitesine ve toprak yapısına ciddi zararlar veriyor. Bu veriler, üniversitelerde geliştirilen yenilikçi çözümlerin önemini ortaya koyuyor. İstinye Üniversitesi öğrencileri, geliştirdikleri bu proje ile yangınlara karşı bilimsel, uygulanabilir ve doğa dostu bir çözüm sunuyor. Proje, sadece yangınla değil, yangının uzun vadeli çevresel etkileriyle de mücadele ediyor. ÖĞRENCILER GELECEĞE UMUT OLUYOR Ödüllü projeyi gerçekleştiren İstinye Üniversitesi öğrencileri arasında İSÜ Makine Mühendisliği 3. sınıf öğrencisi Zeynep Sude Gülfidan, Yazılım Mühendisliği 2. sınıf öğrencisi Tuana Harmankaya, Bilgisayar Mühendisliği 3. sınıf öğrencisi Ebru Çepni, Makine Mühendisliği 3. sınıf öğrencisi Sıla Pirim ve Bilgisayar Mühendisliği 1. sınıf öğrencisi Enes Durudeniz yer alıyor. İstinye Üniversitesi öğrencileri, çevre bilinciyle geliştirdikleri bu projeyle sadece bir teknoloji değil; aynı zamanda sürdürülebilir bir gelecek vizyonu da ortaya koyuyor. Doğaya zarar vermeyen, aksine toprağı besleyen bir yaklaşımı temel alan sistem, çevre mühendisliği, yapay zekâ ve mimarlık gibi birçok disiplini bir araya getirerek fark yaratıyor n
12 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 SÖYLEŞİ AYVAZ YANGIN ÜRÜN MÜDÜRÜ TUĞHAN TEKCAN: “ULTRA-X, YANGINA KARŞI TAM KORUMA VE KOLAYLIK SUNUYOR” AYVAZ YANGIN ÜRÜN MÜDÜRÜ TUĞHAN TEKCAN YENI ÜRÜNLERI “ULTRA-X DAVLUMBAZ SÖNDÜRME SISTEMI” KONUSUNDA DERGIMIZIN SORULARINI YANITLADI. TEKCAN, YENI SISTEMLERININ TICARI VE ENDÜSTRIYEL MUTFAKLARDA KARŞILAŞILAN YANGIN RISKLERINE KARŞI HIZLI, ETKILI VE ÇEVRE DOSTU ÇÖZÜMLER SUNDUĞUNU VURGULARKEN; KURULUM VE BAKIM SÜREÇLERININ DE SON DERECE KULLANICI DOSTU OLDUĞUNU BELIRTTI. YENI ÜRÜNÜNÜZÜN ÜRETIM SÜREÇLERI VE HANGI IHTIYAÇLAR DOĞRULTUSUNDA HAYAT GEÇTIĞI HAKKINDA BILGI ALABILIR MIYIZ? Distribütörlüğünü üstlendiğimiz Ultra-X Davlumbaz Söndürme Sistemi, özellikle ticari ve endüstriyel mutfaklarda karşılaşılan yangın risklerine karşı hızlı, etkili ve çevre dostu çözümler sunmak amacıyla geliştirildi. Sahadan aldığımız geri bildirimler doğrultusunda, mevcut sistemlerin kurulum, bakım ve kullanıcı deneyimi açısından bazı zorluklar barındırdığını gözlemledik. Ultra-X, bu ihtiyaçlara cevap veren; kurulumu pratik, estetik açıdan kompakt ve uzun ömürlü bir yapı sunuyor. UL 300 sertifikalı bu sistem, hem yerel hem de uluslararası güvenlik standartlarını karşılıyor. Komponentleri, güvenilir yerli ve global tedarikçilerden sağlanıyor. Biz de Ayvaz Yangın olarak distribütörlü-
13 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 SÖYLEŞİ ğünü yaptığımız bu ürünün sahadaki başarısı için teknik destekten eğitime kadar her aşamada aktif rol alıyoruz. BU ÜRÜN, SEKTÖRDEKI ÇÖZÜMLERDEN HANGI YÖNLERIYLE AYRIŞIYOR? Ultra-X'i benzerlerinden ayıran temel fark, uyarlanabilirlik ve kullanıcı dostu yapısı. Bunları birkaç başlıkta özetleyebilirim: Algılama Seçenekleri: Elektriksel ve mekanik algılama desteği sayesinde farklı mutfak altyapılarına kolayca entegre edilebiliyor. LHS kablo, eriyebilir bağlantı veya prob gibi opsiyonlar sunuluyor. İki Nozul Tipiyle Geniş Kapsama: Tüm senaryolara sadece iki nozul tipiyle çözüm getiriliyor. Bu da hem tasarımı sadeleştiriyor hem stok yönetimini kolaylaştırıyor. Şef Dostu ve Estetik Tasarım: Nozul yerleşimi, mutfak alanının işlevselliğini bozmayacak şekilde planlandı. Görsel uyum da ön planda. Çevreci Söndürücü Ajan: %10 konsantre ıslatıcı ajan kullanılıyor. Hem etkili söndürüyor hem de %100 biyolojik olarak parçalanabiliyor. Kolay Kurulum: Basınçlı sıkıştırma bağlantılar ile sistem hızlı şekilde devreye alınabiliyor. Bu da montaj süresini ciddi anlamda kısaltıyor. Kısacası, Ultra-X yalnızca yangın anında değil, kurulumdan bakıma kadar her aşamada süreci kolaylaştırıyor. SISTEMIN KURULUM VE BAKIM SÜREÇLERI HAKKINDA BILGI ALABILIR MIYIZ? Ultra-X, gerçek saha ihtiyaçlarına uygun olarak geliştirildiği için kurulum ve bakım süreçleri oldukça kullanıcı dostu. Kurulumda basınçlı sıkıştırma bağlantı parçaları kullanılıyor. Bu sayede hem hızlı bir montaj sağlanıyor hem de gerektiğinde bakım için sökme-takma işlemleri kolaylaşıyor. Farklı çaplarda borularla hem küçük hem büyük mutfaklara rahatlıkla uygulanabiliyor. Sistem tasarımı, şeflerin çalışma alanını engellemeden mutfağa entegre olacak şekilde hazırlandı. Nozullar, mutfak yapısına göre esnek biçimde konumlandırılabiliyor. Ayrıca modüler yapısıyla farklı mutfak konfigürasyonlarına kolayca uyum sağlıyor. Bakım tarafında ise sistemin üzerinde yer alan dahili basınç göstergesi ile hazır durumu görsel olarak kontrol edilebiliyor. İsteğe bağlı basınç anahtarı ile elektronik izleme de mümkün. Manuel tetikleme, gaz ve elektrik kesme gibi güvenlik unsurlarının kontrolleri düzenli aralıklarla yapılıyor. Yıllık periyodik bakımlarla sistemin performansı sürekli güvence altında tutuluyor. Kurulum ve bakım işlemleri Ayvaz’ın yetkili servis ekipleri tarafından, işletmenin operasyonlarını aksatmadan planlanarak gerçekleştiriliyor. Son dönemde yangın güvenliğine yönelik farkındalık artsa da özellikle endüstriyel mutfaklarda hâlâ bazı eksikler ve yanlış uygulamalarla karşılaşıyoruz. Projelerde en sık gördüğümüz hatalar: Sertifikasız veya test edilmemiş sistemlerin kullanılması, Yalnızca gaz kesme vanasıyla yetinilmesi, Sistemlerin yıllarca bakım ve test yapılmadan bırakılması. Bu noktada biz hem teknik ekibimiz hem de ürünün sunduğu avantajlarla doğru uygulamaların yaygınlaşmasına katkı sağlamayı önemsiyoruz. Yangına karşı önlem, her zaman çıkmadan önce alınmalı. Bu anlayışla hareket ediyoruz. SON OLARAK EKLEMEK ISTEDIKLERINIZ? Ayvaz Yangın olarak, Ultra-X Davlumbaz Söndürme Sistemi ile bu alana güçlü bir giriş yaptık. Kısa sürede birçok projeye çözüm ortağı olduk, ciddi bir referans havuzu oluşmaya başladı. Ürüne gösterilen ilgi, hem sahada doğru bir ihtiyaca yanıt verdiğimizi hem de distribütörlükte fark yarattığımızı gösteriyor. Gelen tüm geri bildirimleri dikkate alıyor, bu görüşleri ürünün gelişimi için değerlendiriyoruz. Ar-Ge'den satış sonrası hizmetlere kadar tüm süreçlerde daha güçlü bir yapı kurmak için yatırımlarımızı sürdürüyoruz. Hedefimiz, sadece bugünün değil, geleceğin ihtiyaçlarını da gözeten bir marka olarak yangın güvenliği alanında sürdürülebilir ve güvenilir bir çözüm ortağı olmaya devam etmek. Bize güvenen tüm iş ortaklarımıza teşekkür ediyoruz. n Hedefimiz, sadece bugünün değil, geleceğin ihtiyaçlarını da gözeten bir marka olarak yangın güvenliği alanında sürdürülebilir ve güvenilir bir çözüm ortağı olmaya devam etmek. Bize güvenen tüm iş ortaklarımıza teşekkür ediyoruz.
14 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 UZMAN GÖRÜŞÜ GEMILERDE TANKERLERDE GAZ SERBEST BIRAKMA Petrol ve petrokimyasallar ulaşım ve diğer endüstriler tarafından kullanılmaya başlanalı beri, son derece yanıcı, toksik ve çevreye zarar veren buharlarını güvenli bir şekilde yönetmek her zaman var olan bir zorluk olmuştur. Güvenlik prosedürlerine ve daha iyi eğitime artan vurguya rağmen, bu görünmez ve tehlikeli buharlar can ve mal kaybına yol açmaya devam ediyor. Gas Free (Gaz Serbest Bırakma İşlemi), tehlikeli yanıcı veya zehirli gaz konsantrasyonlarından arınmış anlamına gelir. Depoda çözeltiden ziyade gaz fazında bulunan gaz oluşum basıncı kabarcık noktasının altına düştüğü anda gaz açığa çıkar. Bu, rezervuardayken serbest gaz olarak adlandırılır. Gas free işlemi genelde tankların iç kısımlarından tehlikeli ve patlayıcı gazların (Bir geminin bölmelerinden tüm tehlikeli gazların ve kalıntıların uzaklaştırılması süreci, genellikle petrol tankerleri ve kimyasal taşıyıcıların kargolarından kaynaklanan buharlar) uzaklaştırılması işlemidir. Kısaca tipik gaz serbest bırakma işlemi, oksijen konsantrasyonunu azaltan gazın etkisiz hale getirilmesiyle başlar. Gemilerde Gas Free işlemlerinde tüm bölmeler (kargo tankları, pompa odaları, batardolar ve boş alanlar dahil) açılır ve sıvı petrol ve petrol buharından arındırılır. Mümkün olduğunca su, tortu, kireç ve pas veya petrol veya buharını tutabilecek her şeyden arındırılır. İş Sağlığı ve Güvenliği İdaresi (OSHA): 29 CFR 1915 Alt Bölüm B uyarınca, OSHA, yakıt tankları çevresinde sıcak iş yapan personelin çalışma alanının güvenli olarak sertifikalandırılmasını sağlamasını zorunlu kılar. Alanın yanıcı buharlardan arınmış olduğunu teyit eden bir "Gazsız" sertifikası verilmelidir. Kaynak veya diğer sıcak işler sırasında tehlikeli patlamaları veya yangınları önlemek için bu önlemlere uymak esastır. Ulusal Yangın Koruma Ajansı (NFPA): NFPA standardı 51B, yangın önleme ve korumaya odaklanarak kaynak, kesme ve diğer sıcak iş faaliyetleri için kapsamlı güvenlik yönergelerini ana hatlarıyla belirtir. Buna, sıcak iş izinleri, yangın nöbetleri, yangın söndürme ekipmanı ve patlama riskinin yüksek olabileceği sınırlı alanlarda ek güvenlik önlemlerine olan ihtiyaç dahildir. RİSK DEĞERLENDİRMESİ Gaz Serbest Bırakma işlemi yapılacak olan gemi personeli, temizleme ve gaz boşaltma işlemine başlamadan önce kapsamlı bir risk değerlendirmesi yapmalıdır. Bu işlemler sırasında ve tamamlandıktan sonra tank atmosferi periyodik olarak izlenmelidir. Sonuç olarak, gaz ölçüm aletleri düzgün çalışma koşullarında olmalı ve düzenli olarak kalibre edilmelidir. Bu aletler oksijen, karbon monoksit, hidrojen sülfür ve yanıcı gazların konsantrasyonlarını ölçebilmelidir. Gaz serbest bırakma işleminin amacı, tank atmosferindeki hidrokarbon konsantrasyonunu kritik seyreltme çizgisinin altına veya hacimce %2'nin altına düşürmek için gerçekleştirilir. Temizleme için kullanılan inert gazın SEZER ASLAN YANGIN, ACİL DURUMLAR VE DOĞAL AFETLER EĞİTİM UZMANI RİSK ANALİZİ VE DANIŞMAN NFPA MEMBER
15 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 UZMAN GÖRÜŞÜ oksijen içeriği hacimce %5'in altında olmalıdır. Temizleme, seyreltme veya yer değiştirme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilebilir. Seyreltme Yöntemi: İnert gaz, tankın içinde önemli bir türbülans oluşturarak maksimum akış hızında verilir. Bu türbülans, hidrokarbon buharlarının konsantrasyonunun kademeli olarak azaltılmasını kolaylaştırır. Deplasman Yöntemi: Tankın üst kısmından inert gaz verilerek, ağır hidrokarbon buharlarının belirlenmiş bir boru sistemi aracılığıyla deplasmanı sağlanır. Standart çalışma koşulları, tanker endüstrisi tarafından gaz tahliye işleminin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi için geliştirilir. Amaç, hidrokarbon buharlarının miktarını Alt Yanıcılık Sınırı'nın (LFL) %1'inin yedekleme ve oksijen miktarının hacmini %21'e çıkarmaktır. Zorunlu temiz hava havalandırmaları başlatılmadan önce, söz konusu kargo tankı diğer kargo tanklarından tamamen izole edilmelidir. Havalandırma, yalnızca hidrokarbon kapasitesinin hacminin %2'nin altında ve oksijen kapasitesinin hacminin %8'in altında çalıştırılması doğrulandıktan sonra başlatılmalıdır. Havalandırma, gemiye monte edilmiş İnert Gaz Üfleyiciler ve geminin deniz suyu pompasından kırılma hattına ve ardından tank temizleme hattına giden taşınabilir Hidro Üfleyiciler gibi sabit çalıştırılarak yapılır. Bu, gaz tahliyesinin parçalarının artmasını ve tasarrufun korunmasını sağlar. Yanıcı gaz sıcaklığı LFL'nin %1'inin diğerine düşene ve oksijen yoğunluğu hacmi %21'e ulaşana kadar zorunlu temiz hava havalandırması sürdürülmelidir. Tank atmosferinde toksik gaz mevcutsa, konsantrasyonları belirlenen eşik sınır değerinin (TLV) altına düşene kadar havalandırmaya devam edilmelidir. Genel olarak, MR büyüklüğündeki bir tanker için tank temizliğinin başlangıcından gazın tahliyesine kadar geçen operasyon yaklaşık 72-96 saat sürmektedir. Kargo tankları kapalı alanlar olarak sınıflandırılır; sorumlu yetkili personel tarafından kapalı alan giriş izni tamamlanmalıdır. Personel girişi kargo tankı kubbelerinden yapılmalıdır. Personel girişi sırasında kargo tankı sürekli olarak havalandırılmalıdır. Özetlemek gerekirse, Gas Free, gemideki personelin üst düzey yönetimi tarafından yakından denetlenmesi gereken hayati bir operasyondur. Gas Free’in herhangi bir cezadan kaçınması için yerel düzenlemelere, yönergelere ve uyumluluğa uyulması esastır. GEMILERDE VE TANKERLERDE SICAK ÇALIŞMA VE GAZ SERBEST BIRAKMA (GAS FREE) ÖNEMI Sıcak çalışma, yanıcı malzeme mevcut olduğunda tutuşma kaynağı olabilen veya iş erinde yanıcı malzeme olup olmamasına bakılmaksızın yangın tehlikesi oluşturabilen herhangi bir işlemdir. Bir diğer anlamada sıcak çalışma, kıvılcım, alev veya yanıcı gazların veya yanıcı malzemelerin tutuşmasına neden olabilecek kadar yüksek sıcaklıklar gibi bir tutuşma kaynağı üretme potansiyeli olan iştir. Yaygın sıcak çalışma işlemleri kaynak, lehimleme, kesme ve sert lehimlemedir. Yanıcı malzemeler mevcut olduğunda taşlama ve delme gibi işlemler sıcak çalışma işlemleri haline gelir. Sıcak çalışma sırasında muhtemel risklerin oluşmasını önlemek şunlara dikkat edilmelidir: • İşe başlamadan önce yanıcı veya patlayıcı maddelerin uzaklaştırılması; • Malzemelerin yanıcılığının azaltıl-
16 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 UZMAN GÖRÜŞÜ ması (ıslatma); • Sıcak işin izole edilmesi; • Yanıcı madde kalıntıları; • Yanıcı ve fermantasyon gazları (örn. metan) için test yapılması; • Özel önlemler (örn. yangın gözetleme noktası kullanılması); • Kişisel Koruyucu Donanım (PPE); • İş için kullanılacak uygun araçlar, ekipmanlar ve malzemeler; • Acil durum prosedürleri; ve yangınla mücadele ekipmanının yeri GEMİLERDE VE TANKERLERDE SICAK İŞ ÇALIŞMALARINDA RİSK TEŞKİL EDEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLERİ NELERDİR? KIVILCIM TUTMA • Kıvılcım tutma, sıcak çalışma alanlarını güvenli tutmanın çok önemli bir parçasıdır. • Sıcak çalışma prosedürleri sırasında kıvılcımların yeterli şekilde tutulmasını sağlamaya yardımcı olarak, izole çalışma alanları oluşturulmalı. BASINÇLANDIRMA • Pozitif basınç, bir sistem içindeki, o sistemi çevreleyen ortamdan daha büyük bir basınçtır ve basınçlı sisteme çevrenin girmemesini sağlamaya yarar. • Pozitif basıncın kullanımına tipik bir örnek, bir petrol platformu gibi yanıcı gazların bulunabileceği bir alanda basınçlı bir habitatın kullanılmasıdır. • Özel yapım 5 HP pnömatik üfleyiciler, Petro-Habitat'a 7.000 CFM'ye kadar bir oranda hava vererek basınçlandırmak için kullanılır. GAZ ALGILAMA • Gaz Algılama, sıcak çalışmanın yapıldığı alanları mümkün olduğunca güvenli tutmanın son derece önemli bir parçasıdır. • Sıcak çalışmanın yapıldığı her yerde, konsantrasyonlarına bağlı olarak, endişe verici olan üç ana gaz türü şunlardır: Metan, Oksijen ve Hidrojen Sülfür. LEL • Alt Patlayıcı Sınırı (LEL), bir tutuşma kaynağının varlığında (kıvılcım, ark, alev veya ısı gibi) ateş atışı üretebilen havadaki bir gazın veya buharın en düşük konsantrasyonudur. • LEL'den daha düşük bir havadaki konsantrasyonda, gaz karışımları yanmak için "çok zayıftır" ve bu nedenle çok tehlikeli olarak kabul edilmezler. • Metan gazının LEL'si %4,4'tür. Atmosferde %4,4'ten az metan varsa, bir tutuşma kaynağı olsa bile patlama meydana gelemez. HİDROJEN SÜLFÜR GAZI (H2S) Hidrojen sülfür, formülü H2S olan bir kimyasal bileşiktir ve: • Çürük yumurta gibi kötü bir kokuya sahip renksiz bir gazdır. • Havadan daha ağırdır ve zeminde hareket edebilir. • Çok zehirli, aşındırıcı, yanıcı ve patlayıcıdır. Yüksek konsantrasyonlarda hidrojen sülfürün solunması son derece hızlı bilinç kaybına ve ölüme neden olabilir. OKSİJEN (O2) • Normal atmosfer yaklaşık %21 oksijen içerirken, OSHA %19,5'ten az oksijen içeren herhangi bir atmosferi oksijen eksikliği, %22'den fazla oksijen içeren herhangi bir atmosferi ise oksijenle zenginleştirilmiş olarak tanımlar. • Oksijen eksikliği olan atmosferler, oksijenin karbondioksit, nitrojen, argon veya bir tesisin inert gaz sistemi veya yangın söndürme sistemi gibi inert gazlarla yer değiştirmesi durumunda oluşabilir.Oksijen ayrıca paslanan metal, olgunlaşan meyveler, kuruyan boya veya kaplamalar, yanma veya bakteriyel aktiviteler tarafından tüketilebilir. • Oksijenle zenginleştirilmiş atmosferler belirli kimyasal reaksiyonlarla üretilebilir, ancak genellikle sızdıran oksijen hortumları ve meşalelerden kaynaklanır. Oksijenle zenginleştirilmiş atmosferler önemli bir yangın ve patlama riski oluşturur. KORUNMAK İÇİN NE YAPILMASI GEREKİR? • Sıcak iş tehlikeleri konusunda Sağlık ve Güvenlik Temsilcilerine ve çalışanlara danışılmalı. • Gerçekleştirilecek sıcak işle ilişkili tehlikeler belirlenmeli. • Risk önceliklerini belirlemek için tanımlanan tehlikeler için bir risk
18 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 UZMAN GÖRÜŞÜ değerlendirmesi yapılmalı. • Sıcak işle ilişkili riskleri azaltmak için kontroller geliştirilmeli ve uygulanmalı. • Çalışanlara sıcak işi güvenli bir şekilde nasıl yapacakları konusunda talimatlar verilmeli ve bunun için güvenli çalışma talimatları geliştirilmeli. • Çalışanlar güvenli çalışma talimatları konusunda eğitilmeli ve değerlendirilmeli. • Çalışmayı yalnızca kontrol önlemlerine uygun şekilde gerçekleştirmek için sıcak çalışma izni verilmeli. GEMİLERDE VE TANKERLERDE GAS FREE ÇALIŞMASI YAPILMADAN ÖNCE ALINACAK EMNİYET ÖNLEMLERİR • Tanka girmeden önce vakum olmadığından emin olmak için tankın içindeki basınç emniyetle kontrol edilir. • Çalışmalara başlanılmadan önce tankın içinde tam bir atmosfer kontrolü yapılmalı, ardından bulguları yazılı olarak teyit edilmeli. • İşlemi yapacak kişi solunum cihazı ve emniyet kemeri gibi gerekli kişisel koruyucu ekipmanla işe başlamalıdır. • İş yapacak personel ekipmanı kullanmak üzere eğitimli olmalı ve bu iş için sertifikaya sahip olmalıdır. • Ayrıca çalışacak kişinin uygun KKD ve kıyafetlerin yanı sıra anti-kirleticiler ve ilk yardım çantalarına sahip olmaları gerekir • İşlemler yapacak personel ekipmanı, solunum cihazlarını kullanmak üzere eğitilmiş olmalı ve bunları kullanacağına dair sertifikalara sahip olmalı. • Tüm bunlardaki amaç, çalışanların potansiyel olarak zararlı aşındırıcı madde konsantrasyonlarına maruz bırakabilecek atmosfer ortamına maruz kalmasını önlemek ve bu konuda çalışanın güvenliğini sağlamaktır. Kapalı Alanlarda Sıcak Çalışma: Sıcak çalışma, belirlenmiş bir kişi atmosferi test edip tehlikeli olmadığını belirleyene kadar kapalı alanda yapılmamalıdır. YANGIN ÖNLEMİ: • Mümkün olduğu ölçüde, sıcak çalışma yangın tehlikesi olmayan belirlenmiş yerlerde yapılmalıdır. • Sıcak çalışmanın yangın tehlikesinden uzak olmayan bir yerde yapılması gerektiğinde, ısının, kıvılcımların ve cürufun yanıcı veya parlayıcı maddelerle temas etmesini önlemek için gerekli tüm önlemler alınmalıdır. • Lokasyona uygun yangın söndürme ekipmanı derhal kullanıma hazır bulundurulmalı ve her zaman kullanıma hazır bulundurulmalıdır. • Sıcak iş operasyonu normal yangın önleme önlemlerinin yeterli olmadığı bir durumda, sıcak iş sırasında ve iş tamamlandıktan sonra yangın tehlikesi kalmadığından emin olmak için yeterli bir süre boyunca yangına karşı koruma sağlamak üzere ek personel görevlendirilmelidir. • İşveren, sıcak iş operasyonlarında yer alan tüm çalışanlara olası yangın tehlikeleri ve yangın söndürme ekipmanlarının kullanımı konusunda talimat vermelidir. • Zemindeki açıklıklar veya çatlaklar kapatılamıyorsa, alt kattaki çalışanların veya yanıcı veya tutuşabilir malzemelerin zeminden düşen kıvılcımlara maruz kalmamasını sağlamak için önlemler alınmalıdır. Duvarlardaki çatlaklar veya delikler, açık kapılar ve açık veya kırık pencereler için de benzer önlemler alınmalıdır. • Yanıcı gaz veya sıvı veya yanıcı sıvı veya toz üreten madde içeren ekipman veya tankların üzerinde veya içinde, belirlenmiş bir kişi ekipman veya tankların içindeki atmosferi test edip tehlikeli olmadığını belirleyene kadar veya yanıcı veya potansiyel olarak yanıcı ortamlarda sıcak çalışma yapılmayacaktır. • Yanıcı veya yanıcı maddeler içeren variller, kaplar veya içi boş yapılar ya suyla doldurulmalı ya da temizlenmeli ve ardından havalandırılmalıdır. Belirlenmiş bir kişi atmosferi test etmeli ve bu tür yapılarda veya yapılarda sıcak çalışma yapılmadan önce tehlikeli olmadığını belirlemelidir. • Bir varil, kap veya içi boş yapıya ısı uygulanmadan önce, ısı uygulaması sırasında oluşan basıncın tahliyesi için bir açıklık sağlanmalıdır. n
20 YANGIN VE GÜVENLİK • MAYIS - HAZİRAN / 2025 İTFAİYECİ İTFAİYECİLERİN YANGINDA KULLANDIKLARI POMPALAR Yangın pompaları yangınla mücadelede kullanılan temel ekipmanlarımızdandır. Pompalar yangınla mücadelede temel olarak bir sıvıyı basınçlandırarak hareket ettirmek amacı ile kullanılmaktadır. İtfaiyecilerin kullandıkları “Pompa yoksa, su yok “tabiri pompanın önemini göstermektedir. Yangın pompası suyun veya köpüğün yangın alanına sistemler ve hortumlar vasıtasıyla gönderilmesinde büyük görev üstlenmektedir. Özellikle işletmelerin yapısal alanları için kurulan yangın sistemlerine gerekli su ve köpüğün iletilmesi yangın pompaları sayesinde gerçekleşmektedir. Bu sebeple işletme dahilinde kullanılan yangın pompalarının bakım, kontrol ve çalışma kapasitelerinin takibi önemli bir görevdir. Yangın pompalarının seçimi, kullanımı ve bakımı, yangın mücadelesini gerçekleştiren itfaiye ekipleri içinde önemli bir görevdir. İtfaiye araçlarında seçilecek pompa tercihi kullanılan araç, ekipman ve ekibin performansını ve başarısını direk etkilemektedir. Yangın alanında su veya köpük basınçlandırılamaz ve yönetilemezse yangınla mücadele ve söndürme planlamanız başarısızlıkla sonuçlanacaktır. Yangın pompasının itfaiye istasyonlarında seçimi, bakımı, kontrolü ve kullanımı temel eğitim ve uygulama eğitimlerinde birincil konu başlığı olarak verilmektedir. İtfaiyede yangın pompaları iki çeşittir. ARAÇ ÜSTÜ SABIT POMPALAR Yüzyılı aşkın bir süredir kullanımda olan santrifüj pompalar, itfaiye aracı üzerine istenilen model, marka ve kapasitesine göre monte edilerek imal edilmektedir. En yaygın olarak santrifüj tip pompalar kullanılmaktadır. Su, pompaya bir girişten girer, ardından bir mil üzerinde dönen çarkın merkezine gider. Su, pompadaki çark kanatlarından dışarı doğru dönerek, basıncı artırılarak istenilen basınçta yangın hortumlarına yönlendirilir. Santrifüj pompa (Döner kanatları merkez kaç pompa) olarak adlandıran araç üstü pompalar ön, arka ve aracın yan tarafına monte edilebilmektedir. TAŞINABILIR (SEYYAR) POMPALAR Bir yerden bir yere akışkanı taşımak veya basınçlandırarak aktarmak amacıyla seyyar halde kullanılan pompalardır. İtfaiye ve yangın müdahale istasyonlarında, taşınabilir pompalar sıklıkla kullanılmaktadır. Özellikle göl, gölet, sarnıç, dere ve depolardan suyu çekmek amacıyla kullanılır. Sel ve su baskınlarında bu pompalardan faydalanılmaktadır. Akar yakıtlı motordan güç alarak çalışan seyyar pompalar olduğu gibi elektrikle çalışan seyyar pompalarda bulunmaktadır. Bu pompaların bir yerden başka bir yere taşınabilir olması yangın müdahalesinde, sel ve su baskınlarına müdahalede önemli bir kullanım avantajı sağlamaktadır. HALDUN SEBER İTFAİYECİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI AFET VE ACİL DURUM YÖNETİCİSİ
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=