Yangın ve Güvenlik Dergisi 241. Sayı (Eylül 2023)

49 YANGIN ve GÜVENLİK • Eylül / 2023 MAKALE • Yangın esnasında ortam şartlarına bağlı olarak duman 15-100 metre lerlemekted r. • Yangına bağlı ölümlerde 5 yaş altı çocukların ve yaşlıların d ğer yaş gruplarına göre 2 kat daha r sk altında olduğu görülmüştür. • 1995 yılında yapılan b r stat st k çalışmada ölen nsanla- rın %18 n n 5 yaş altı çocuklar olduğu tesp t ed lm şt r. • Çocuk ölümler n n yaşandığı yangın vakalarının %30’unun çıkış sebeb çocuklardır. • Erkekler n yangında ölüm oranı kadınların neredeyse 2 katıdır. Bu stat st k ver ler ışığında yangında zamanın önem çok yüksekt r. Yangın ortamda bulunan yanıcı madde yüküne göre hızlı b r şek lde yayılır. Örneğ n: Orta derecel yangın yükü bulunan ortamda; • İlk 5 dak ka sonunda 538°C • 10. dak ka sonunda 705°C • 30. dak ka sonunda 844°C • 1. Saat sonunda 927°C • 2. Saat sonunda 1010°C sıcaklıklara çıkıldığı görüleb l r. İnsan vücudu se; • 65 °C’ye sınırlı b r süre • 120 °C’ye 15 dak ka • 143 °C’ye 5 dak ka • 177 °C’ye 1 dak ka dayanab l r. Yangın esnasında şu gazlar ve etk ler ortaya çıkar: • Azot d oks t (NO2): • Nefes alma güçlüğü, kron k bronş t, akc ğer doku kaybı ve enfeks yonlara karşı d renç düşüşüne sebep olur. • Karbon monoks t (CO): • Hemoglob n sararak kandak O2 em l m n azaltır. • Karbon (C): • Sülfür d oks t n (SO2) etk s n arttırır, akc ğerler enfekte eder. Duman b l nç kaybına sebep olur. Merkez s n r s stem n etk ler. Göz, burun, boğaz ve akc ğer tahr ş eder. En öneml s duman görüş mesafes n azalttığı ç n kaçışı kısıtlar. “Sonuç olarak yangınlardak ölümler n en öneml sebeb dumandır.” İN6AN YAûA0INI E7KİLEYEN gNE0Lİ 8N685LA5 Yangın esnasında görünürlük en öneml unsurdur. Büyük b r hac mde görünürlük mesafes 10 metren n altına düştü- ğünde durum kr t kt r. Büyük b r hac m olarak 150 m2’den büyük alanlar kabul ed l r.150 m2’n n altında k alanlarda kr t k mesafe 3 le 5 metred r. Yangından kurtulanların %50’s yangın esnasında 4 metreden uzağı göremem şler. Yangın esnasında nsan yaşamını etk leyen en öneml alan dumansız katman yüksekl ğ d r. Bu alan sayes nde k ş ler n tahl yes mümkün olacaktır. Dumansız Katman Yüksekl ğ (DKY) DKY = 1,6 m + Oda Yüksekl ğ n n %10’u Örneğ n; 3 m Oda yüksekl ğ nde; DKY = 1,9 metre olmalıdır. Dumansız katman bölges ndek sıcaklık 60-80°C olduğunda durum kr t kt r. Duman hareketler sınırlandırdığı g b pan ğe de sebep olur. Dumanın yayılmasının önlenmes , hac mler n duman- dan arındırılması yangın güvenl k önlemler nde öneml b r başlığı oluşturur. YANGININ YAYIL0A6ININ gNLEN0E6İ A. Yangın Kompartımanları Yangın genell kle; merd ven boşluğundan, aşırı ısın- madan, çatı arasından, pencerelerden, asma katlardan tes - sat şaftları ve havalandırma kanallarından yayılır. Yangının yayılmasını önlemek ç n yangına dayanıklı yangın bölmeler (Yangın kompartımanları) oluşturulmalıdır. Yangın Kom- partımanı: B r b na çer s nde tavan ve taban döşemes dah l olmak üzere, her yanı en az 60 dk. Yangına dayanıklı yapı elemanları le duman ve ısı geç rmez alanlara ayrılmış böl- gelerd r. Yangının yayılmasını önlemek amaçlıdır. BYKHY Madde.24 B na Yüksekl ğ 21,50 m’den fazla olan konut har c b nalarda ve b na yüksekl ğ 30,50 m’den fazla olan konut b nalarında atr umlu bölüm har ç olmak üzere 21,50 m’den Şekil 3. Yangın Kompartımanları Örnekleri Şekil 2. Dumansız Katman Yüksekliği 'XPDQ WDKOL\e ve\D KDvDODQG×UPD EDFDV× ANDQ GXPDQ WDEDNDV× GXPDQ Ue]eUvL V×Q×UODU× 7ePL] KDvD 7ePL] KDvD