Yangın ve Güvenlik Dergisi 238. Sayı (Nisan 2023)

42 YANGIN ve GÜVENLİK • Nisan / 2023 Pasif yangın durdurucu sistemleri yangın bölümlen- dirmesinde belirlenen yangın duvarlarının bütünlüğünün bozulduğu noktalarda kullanılmaktadır. Temel olarak sınıf- landırma yapılması halinde uygulama alanları 4 ana bölümde düşünülmektedir. 1. Mekanik tesisat geçişleri 2. Elektrik tesisat geçişleri 3. Derzler ve dilatasyonlar 4. Giydirme cephe birleşimleri Uygulama alanlarının şematik gösterimi aşağıdaki şekilde yer almaktadır. Uygulama alanları birbiriyle örtüşebildiği gibi farklı alanlarda da olabilmektedir. Burada önemli husus, bütünlüğü bozan her noktanın yalıtılmasıdır. Ülkemizde, 2007 yılında resmi gazetede yayımlanan ve 2015 yılında güncellenen “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” yangın önlemleri ile ilgili uyulması gereken kuralları ve tasarım esaslarını içermektedir [5]. Yönet- meliğin 5. maddesindeki “Projeler, kanuni düzenlemeler yanında, yangına karşı güvenlik bakımından bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise yapı ruhsatı verilmez.” ibaresiyle yönetmeliğin zorunluluğu vurgulanmaktadır. Türkiye yangın yönetmeliği pasif yangın durdurucu sis- temler özelinde incelendiğinde ilk olarak madde.69 göze çarpmaktadır. Bu madde, yönetmelik içerisinde “yangın durdurucu ürünler” tabirinin geçtiği tek maddedir. Ancak yönetmelikteki muhtelif bölümler ve maddeler yangın duvar- larının en az duvar dayanımı kadar yalıtılması gerektiği belirtilmektedir. Pasif yangın durdurucu ürünlerin standartlarına ve tasa- rım esaslarına değinmeyen yönetmelik, ilgili standartlar maddesinde Avrupa ve uluslararası standartlara atıfta bulun- maktadır. Aşağıdaki Tablo1'de pasif yangın durdurucu sis- temlerin uluslararası test standartları ve onayları belirtilmiştir. Bu test standartlarına uygun olarak yapılan testler sonra- sında sistemin yangın performansı değerlendirilir ve rapor- lanır. Test standartları harmonize olmayan test standartları olduğundan test sonuçlarını raporlamak için ilgili kılavuz- lara ihtiyaç duymaktadır. Avrupa’da EOTA (Avrupa Teknik Onaylar Organizasyonu), Amerika’da UL (Underwriters Laboratories) 3.parti ve bağımsız kuruluşlar olarak testleri gerçekleştirir ve raporlar. Bu testler performans-bazlı olarak adlandırılır ve pasif yangın durdurucu ürünlerin uygulan- dığı sistemdeki tüm bileşenler belirtilir ve test içeriğine dahil edilir. Testteki performansların değerlendirildiği onay dökümanları ise Avrupa’da ETA, Amerika’da UL onayı olarak adlandırılmaktadır. Pasif yangın durdurucu sistemlerdeki yangın dayanım sınıfları değişiklik göstermektedir. Yangın dayanımında, bütünlük ve yalıtım temel sınıfları oluşturmaktadır. Aşağıdaki Tablo 2'de Avrupa ve Amerika performans değerlendirme- MAKALE Şekil 2. Pasif yangın durdurucu sistemler uygulama alanları Tablo 1. Pasif yangın durdurucu sistemlerin uluslararası test standartları Avrupa (Türkiye) Standartları Amerikan Standartları Tesisat Geçişleri (TS) EN 1366-3 ASTM E 814 / UL 1479 Derzler & Dilatasyonlar (TS) EN 1366-4 ASTM E 1966 / UL 2079 Cephe Birleşimleri (TS) EN 1364-3/4 ASTM E 2307 Tablo 2. Pasif yangın durdurucu sistemlerin örnek dayanım tablosu Avrupa Performans Kriterleri Amerika Performans Kriterleri Bütünlük (Alev ve gaz yalıtımı) E-120 → 120 dakika F-4hr → 4 saat Yalıtım (Isı yalıtımı) EI-90 → 90 dakika T-2hr → 2 saat