Yangın ve Güvenlik Dergisi 238. Sayı (Nisan 2023)

40 YANGIN ve GÜVENLİK • Nisan / 2023 MAKALE Endüstri ve Enerji Tesislerinde Pasif Yangın Durdurucu Sistemler TOLGA AYCI CPG Europe (Nullifire) 1.GİRİŞ T ürk Dil Kurumu yangın sözcüğünü “zarara yol açan büyük ateş” olarak tanımlamaktadır[1]. Oksijen, ısı kaynağı ve yakıt bileşenlerinin bir araya gelmesi ile kimyasal bir tepkime olan yan- gın oluşmaktadır. Bu kimyasal tepkime ortamda ısı, alev, gaz ve duman oluşumuna neden olmaktadır ve yapılarda konveksiyonel, ısı iletimi ve sıçrama yoluyla yayılmaktadır. Yapıların yangından korunması ile ilgili 3 temel önlem alınmaktadır. Bunlar; 1. Algılama Sistemleri (Duman algılama alarmları, otomatik kapılar vb.) 2. Aktif Yangın Durdurma Sistemleri (Sprinkler, yangın söndürücüler vb.) 3. Pasif Yangın Önleme Sistemleri (Yangın durdurucular, yangın kapıları vb.) Yukarıda belirtilen sistemler birbirini tamamlayıcı olup birbirleriyle entegre olarak çalışmalıdır. Algılama sistemleri, yangın sistemleri yangında esnasında yapı kullanıcılarını çeşitli elektriksel tesisatlar yardımıyla haberdar ederek can güvenliğine hizmet etmektedir. Aktif yangın durdurma sis- temleri ise yangın esnasında çeşitli mekanik tesisatlar yar- dımıyla yangını söndürmeyi hedeflemektedir. Son olarak, pasif yangın önleme sistemleri ise yangının yapı içerisinde ilerlemesini engellemeyi hedeflemektedir. Bu çalışmada ise, endüstriyel tesislerdeki pasif yangın durdurucu sistemlerinin tasarım esasları detaylı olarak incele- necektir. Aynı zamanda yangın bölümlendirmede kullanılan diğer pasif yangın önlemleri de tamamlayıcı olarak düşünül- melidir ve göz ardı edilmemelidir. 2.TASARIM ESASLARI Pasif yangın durdurucu sistemler, endüstriyel yapıların içerisinde yangının ilerlemesini engellemek amacıyla muh- telif alanlarda uygulanmaktadır. Yangın tasarımı sırasında, tüm yangın önleme sistemleri birlikte düşünülerek “yangın bölümlendirme planı” oluşturulmaktadır. Yapının yangın bölümlendirilmesinin amacı: • Yolcuların çıkış yollarını korumak. • Yeterli yapısal kararlılığı sağlamak. • İtfaiyenin binaya girmek ve yolcuları kurtarması için gereken zamanı artırmak. • Yangını çıkış noktasına hapsetmek. • Diğer odalardaki varlık ve ekipmanlara zarar vermeden ateş ve duman geçişini durdurmak. Yatay ve düşeyde yapılan bölümlendirmenin şematik bir gösterimi aşağıdaki şekilde yer almaktadır. Şekilde işaretlenen duvarlara literatürde “yangın duvarı” denmektedir. Şekil 1. Yangın bölümlendirme gösterimi