Yangın ve Güvenlik Dergisi 238. Sayı (Nisan 2023)

30 YANGIN ve GÜVENLİK • Nisan / 2023 kablo şaftlarında yangını durdurmak için özel olarak üre- tilmiştir. Kaplama’nın (coating) kullanılmasının ana amacı dikey veya yatay kablo yollarında muhtemel bir yangın durumunda alevin kablo üzerinden yayılmasını önlemektir. Coating ayrıca yangın ve sıcaklıktan dolayı kablo üzerinde oluşabile- cek kısa devreyi de geciktirmektedir. • Coating hem fırça hem de sprey boya tabancası ile kul- lanılabilir. • Coating ayrıca Panel tipi kaplamalar ile birlikte kullanı- labilir. Mineral yün panel üzerine uygulanan “Coating” ile kablo şaftlarında yangın geçişini engellemek müm- kündür. • Coating uygulandığı elektrik kablolarında kablonun akım taşıma kapasitesine (ampacity) hiçbir etki yapmaz. • Coating’in insan vücuduna ve derisine hiçbir yan etkisi yoktur. Asbestos, fosfat gibi zararlı maddeler içermez. • Coating elektrik kablolarını sadece yangına karşı koru- makla kalmayıp, aynı zamanda kötü hava şartlarına ve çevredeki korozyona karşı da üzerine uygulandığı elektrik kablolarının direncini ve kullanım ömrünü de arttırır. • Coating’ in LOI (Limiting Oxygen Index- yanma indeksi) değeri 90 veya üzeri olmalıdır. ASTM D 2863 testine göre tüm plastik malzemelerin yanma karakte- ristikleri hakkında bilgi alınabilir. Bu testte cam silindir içine verilen O2 / N2 karışım gazı ile plastik malzeme- nin bir alev ile karşılaştığındaki durumu izlenmekte ve belli O2 / N2 gaz karışımlarında tutuşup tutuşmadıkları araştırılmaktadır. Aşağıdaki Tablo 2'de görüleceği gibi Naylon’un LOI değeri 20, Teflon’un ki 90-95’dir. Bu nedenle elektrik kablo ve tesisatında kullanılacak olan Coating’in LOI değerinin 95 üstü olması gereklidir. TEKNIK PVC’nin Yanması Sonucu Ortaya Çıkan Kimyasal Bileşimler Bileşim Oranı Açıklama Su buharı Büyük oranda Karbondioksit Büyük oranda Karbonmonoksit Büyük oranda Toksik Hidrojen klorit Büyük oranda Toksik, asidik, korozif Benzen Küçük oranda Toksik, kanserojen Tolün Küçük oranda Toksik Fhosgene Az miktarda Toksik Vinilyklorit Az miktarda Kanserojen Hekzaklorobenzen Az miktarda Toksik 3,4-Benzopyrene Az miktarda Kanserojen 1,2-Benzo- antirasen Az miktarda Kanserojen 9,10-Dimetil-1,2- Benzo antirasen Az miktarda Kanserojen Klorinat dibenzofuranes Az miktarda Toksik, kanserojen Klorinat dibenzodioksin Az miktarda Toksik, kanserojen Büyük Oranda: > 50 mg/g PVC tamamen yanmış Küçük Oranda: 1 –50 mg/g PVC tamamen yanmış Az Miktarda: < 1 mg/g PVC tamamen yanmış Farklı Plastik Malzemelerin LOI Değerleri Malzeme LOI Değeri Poliethilen (PE) % 17,5 Karışık PE % 19,0 Polipropilen % 17,5 Naylon % 20 Yumuşak PVC % 14 – 35 Sert PVC % 40 – 45 Teflon % 90-95 zonlamaları yapılarak bölümlendirilmesi gerekmektedir. Bu bölümlendirmelerde özel olarak imal edilerek yangına karşı dayanıklı olan, sıcaklık ve ateş ile karşılaştığında karşı direnç gösteren, yangının yayılmasını ve genişlemesini belli bir süre geciktiren Yangın Durdurucu Sistemler ( Fire returdant, fire stopping) kullanılmalıdır. YANGIN YALITIM SİSTEMLERİ Coating (Kaplama Tipi) Kaplama tipi yangın dur- durucu malzeme su bazlı bir kaplama olup, özellikle kablo ve kablo demetleri üzerinde ve